Dizeler

Edebî
Sanatın Açıklaması

Suya
virsün bâğ-bân gül-zârı zahmet çekmesün

Bir
gül açılmaz yüzün tek virse min gül-zâra su

Fuzûlî

Şair;
bahçe ve bahçıvanlıkla ilgili su, bâğ-bân (bahçıvan), gül-zâr (gül bahçesi),
gül kelimelerini bir arada kullanmıştır. Şiirde aynı konu ile ilgili kelime
ve kelime gruplarının bir arada kullanıl­masıyla yapılan sanata tenasüp
(uygunluk) denir.

Edebî
Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği

 Edebî Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği: Bu sanat, dizelere hem içerik hem de anlam açısından bir bütünlük kazandırarak şiirin temasını güçlendirir. Bahçe, gül, bahçıvan gibi kelimeler arasındaki uyum, okuyucunun zihninde şiirin teması etrafında bir bütünlük oluşturur. Duygusal bir hava oluşturur.

Dizeler

Edebî
Sanatın Açıklaması

Gökyüzünün
başka rengi de varmış!

Geç
fark ettim taşın sert olduğunu.

Su
insanı boğar, ateş yakarmış!

Cahit
Sıtkı Tarancı

Şair;
taşın sert olduğunu, suyun insanı boğduğunu, ateşin yak­tığını bilmektedir
ancak bu dizelerde bunları bilmiyormuş gibi bir tavır takınmaktadır. Bilinen
bir gerçeğin bilinmiyormuş gibi davranılmasıyla yapılan sanata tecahülüarif
(bilmezlikten gel­me) denir.

Edebî
Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği

 Edebî Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği: Bu sayede okuyucu, günlük hayatta dikkate almadığı bu basit gerçekleri yeniden düşünmeye, onların aslında ne kadar etkileyici olduğunu fark ediyor. Böylece, şiir daha çarpıcı ve düşündürücü hale geliyor.

Dizeler

Edebî
Sanatın Açıklaması

Bu
sabah hava berrak;

Bu
sabah her şey billurdan gibi.

Gök
masmavi bu sabah,

Güzel
şeyler düşünelim diye.

Yemyeşil
oluvermiş ağaçlar,

Bulutlara
hayretinden.

Cahit
Sıtkı Tarancı

Günlük
hayatta gökyüzünün masmavi olmasının nedeni ha­vanın açık olması, ağaçların
yeşermesinin nedeni de bahar mevsiminin gelmesidir. Şair, bu dizelerde günlük
hayattaki bu gerçekliklerin nedenini daha güzel ve hayalî bir nedene bağ­lamıştır.
Gökyüzünün masmavi olması, insanlara güzel şeyler düşündürmek istenmesine;
ağaçların yeşermesi de ağaçların bulutlara olan hayretine bağlanmıştır. Bu
şekilde gerçek hayat­taki bir olayın meydana gelmesini güzel ve hayalî bir
nedene bağlama sanatına hüsnütalil (güzel nedene bağlama) adı verilir.

Edebî
Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği

 Edebî Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği: Şair, sıradan olaylara farklı ve hayalî bir bakış açısı getiriyor. Okuyanlar, bu basit doğa olaylarını duygusal nedenlerle açıklıyor. Bu da şiiri daha etkileyici ve düşündürücü hale getiriyor. Günlük hayatın basit olaylarını daha derin ve anlamlı bir şekilde algılıyor.

Dizeler

Edebî
Sanatın Açıklaması

Mecnûn’um
Leylâ’mı gördüm

Bir
kerece baktı geçti

Ne
sordum ne de söyledi

Kaşlarını
yıktı geçti

Âşık
Ali İzzet

Şair,
bu dörtlükte Mecnun ve Leyla isimlerini kullanarak Mec­nun’un Leyla’ya
duyduğu aşka atıfta bulunmuştur. Bu sayede kendi aşkının büyüklüğünü anlatmak
istemiştir. Anlatımı daha etkili hâle getirmek için geçmişte meydana gelmiş
önemli bir olayı ya da yaşamış ünlü bir kişiyi hatırlatma sanatına telmih
(hatırlatma) denir.

Edebî
Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği

 Edebî Sanatın Dizelere Kattığı Anlam Zenginliği: Bu telmih sanatı, dizelere anlam zenginliği katıyor çünkü okuyucu, Mecnun ve Leyla hikâyesini hatırlayarak şairin duygularını daha derin ve güçlü olduğunu anlıyor. Şairin aşkı, sıradan bir aşk olmaktan çıkıyor ve en büyük aşklar arasında yerini alıyor.