Ses Bilgisi Testi Çöz (Word İndir)

Ekim 15, 2024 Okuma süresi: 18 dakika

Ses bilgisi konusu TYT sınavında çıkan ayrıca lisede ve ortaokulda işlenen bir konudur. Bu konuyla alakalı farklı kaynaklardan derlediğim ve sınıfta kullandığım testi aşağıda bulabilirsiniz. Ayrıca dosyayı word dosyası olarak yazının sonundaki renkli bağlantıdan indirebilirsiniz. Soruların sonunda cevap anahtarına yer verdim. Word dosyasının sonunda da cevap anahtarı mevcuttur. Ses bilgisi ile ilgili orta seviye zorlukta 27 sorudan oluşan ses olayları testimiz kullanıma hazırdır.

Ses Bilgisi Test Çöz

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ulama vardır?

A) Uzun ve ıssız kış gecelerinde yaşayacağı yalnızlığı biliyor.
B) O sonsuz kederi daha şimdiden hissediyordu burada
C) İnsansız, unutulmuş köylerden geçiyordu tren.
D) Her yerde hayatını karartan o eksik cümlenin izlerini görüyor.
E) Birbirlerini yalnızca baba oğul gibi sevecekti onlar.

2. Bunu, düğünden bir gün önce konağında uzun bir aradan sonra yeniden karşılaştıklarında hissetmiş.

Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
B) Ünlü (Hece) Düşmesi
C) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
D) Ünsüz Türemesi
E) Ulama

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, ünlü daralmasına örnek olabilecek bir sözcük yoktur?

A) Sözünü ettiği huzurun ne olduğunu şimdi kavrıyordu.
B) Coşkulu parçalar geçtiğinde içi sızlıyordu.
C) Bir köşeye oturarak onun konuşmalarını dinliyordu.
D) Babasının sesinde bir sitem duymayı bekliyordu.
E) Haliç’te gül kokusu, tuzlu deniz kokusuna karışıyordu.

4. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde kaynaştırma harfi yoktur?

A) Şarkı o olağanüstü aşkın ifadesi haline gelmiştir.
B) Kendisini acemice, babasının kollarına bırakmıştı.
C) İz bırakan bir dostlukları ya da düşmanlıkları olmayacaktı.
D) Sanki kasların, çizgilerini taşımakta güçlük çekiyordu.
E) O muhteşem tebessümüyle ama üzgün bir sesle konuştu.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü (hece) düşmesine örnek olabilecek bir sözcük yoktur?

A) Gönül rahatlığına kavuşmuş olarak oradan ayrıldı.
B) Bütün sabrına rağmen sinirlenmişti Cevat Bey.
C) Aklının ermediği işler hakkında fikir yürütüyor.
D) Cümleyi tamamlamak için ikisi de fırsat kolluyor.
E) İnsanın ömrünü yakınlık duymadığı biriyle geçirmesi zordur.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?

A) Hiçbir sevinci tam olarak yaşatmamaya kararlıydı.
B) Onun huzuru ve mutluluğu için her zaman dua ediyordu.
C) Hayatına ve geleceğine güven duyarak tedirginlikten kurtuldu.
D) Düşman bizi yok etmenin hesabını yapıyormuş.
E) Meyve kokulu bahçede daha korkunç olaylar yaşanacaktı.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz benzeşmesine (sertleşme) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?

A) Yüzündeki bütün çizgileri teker teker incelemeye başladı.
B) Odasında gereksiz olan bütün eşyalar atılmıştı sonunda.
C) Kimseye bir açıklama yapmadan köşkten ayrıldılar.
D) Biraz daha hızlı gitmesi için arabacıyı sıkıştırdı.
E) Saadeti bulmakta güçlük çektiğini herkes biliyordu.

8. Ham iken, pişiren de aşktır. Aşığa acı çektiren ise ayrılık. Yani sevgiliden, yardan ayrılık.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünsüz benzeşmesi (sertleşme)
B) Ünlü daralması
C) Ünlü düşmesi
D) Ünsüz değişimi (yumuşama)
E) Ulama 

9. Bu acı öyle ki insanı olgunlaştırıyor. Sabır gücünü artırıyor. Şükretmeyi sağlıyor, gönlü genişletiyor. Öyle genişliyor ki gönül, aşkın gücü acıyı yeniyor.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünlü düşmesi B) Ünsüz benzeşmesi (sertleşme)
C) Ulama D) Ünlü daralması
E) Ünsüz değişimi (yumuşama)

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük kullanılmamıştır?

A) Âşık, dostun yakınlığıyla cihandan geçer.
B) Gerçek aşığın derdine hiçbir şey derman olmaz.
C) İnsanoğlu aşktan her geçen gün uzaklaşıyor.
D) Öğrencisinin sevme yeteneğini ölçüyordu.
E) Kimse onun derdinin gerçeğini bilemez.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü düşmesine örnek olabilecek bir sözcük kullanılmıştır?

A) Âşık olduğunu sanan asrın insanı, aşktan uzak
B) Göklerin dönüşünü aşkın dalgalarından bilin.
C) Âlemdeki her şey aşk imiş, gerisi dedikodu.
D) Sevinç ve aşk büyük çabaların kanatlarıdır.
E) İnsan varlığını oluşturan dört unsur vardır.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü daralmasına örnek olabilecek bir sözcük kullanılmıştır?

A) Mumlar karanlığın içinde yol alan yıldızlar gibi parlıyordu.
B) Binlerce ateş parçası yılan dilleri gibi birbirine karışıyordu.
C) Şerbetçiler akşamları konağın parmaklıklarının dibine diziliyorlar.
D) Yüzbaşının söylediklerinin hiçbirini tam olarak anlayamamıştı.
E) Onu sandallarıyla, gizliden gizliye dinlemeye gelenler olurmuş.

13. Gösterişe, güce (I)alışkındı ama (II)gösterişten kaçınan bir (III)yalınlığın her yanında (IV)hissedilen tevazu, bu kadının hiç (V)bilmediği güç olarak belirmişti.

Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde ünsüz türemesi vardır?

A) I.  B) II.  C) III.  D) IV.  E) V.

14. Uçları burulmuş ince bıyıkları, alnının parlak genişliğini ortaya koyan, geriye taranmış gür saçları ile herkesin beğenisini kazanmıştı.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
C) Ünlü Daralması
D) Ünlü (Hece) Düşmesi
E) Ulama

15. Beyin yalnızca kendisine acı hissetmesini söyleyecek şekilde temsil edilen uyarıcıları aldığında acı hisseder. Bu nedenle bu kişilere acılarını tanımlattım.

Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünlü Daralması
C) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
D) Ünsüz Türemesi
E) Ünlü Düşmesi

16. Bu (I)küskünlüğü, farklı bir bakışı olan o insanlardan çok, kendisini bu (II)eksikliğiyle dünyaya getiren annesiyle babasına (III)yönelikti. Çevremdekilere bu yüzden daha iyi bakmayı öğrendim (IV)demişti, sonra (V)hafifçe gülerek.

Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde, hem ünsüz benzeşmesi (sertleşme) hem de ünsüz değişimi (yumuşama) vardır?

A) I.  B) II.  C) III.  D) IV.  E) V. 

17. O sadece (I)çelişkilerin değil, büyük yanlışların da insanı olmasına karşın, kendisiyle ilgili (II)gerçeği tüm yüzüyle görebilecek bir (III)yeteneğe  (IV)sahiptir  (V)aslında.

Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcükler, ses olayları bakımından eşleştirilirse, hangisi bu eşleştirmenin dışında kalır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?

A) O an rahatsızlığın bambaşka duyguyla yaşandığı bir andı.
B) Onun gösterdiği bu insanı tanımam, hatırlamam hiç zor değildi.
C) Hem kendisine hem babasına yönelik bir kırgınlığı dile getiriyordu.
D) O insanlar da o zamanlar için birçok oyunu göze almışlardı.
E) İyiliğin bedeli kimi hayatlarda hep böyle mi ödeniyordu acaba?

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz benzeşmesine (sertleşme) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?

A) Hafiften gülümsemeye mecbur hissetmiştik kendimizi
B) Sonra da bir süre konuşmamış önümüze bakmıştık.
C) Kaçmak, bir kez daha kaçmaktı belki de yeniden denenen.
D) Bu sorunun açabileceği yolda ilerlemek gelmiyor içimden.
E) Yaptığı tüm yanlışlara karşın kendini haklı gösterebilenlerdendi.

20. Bu (I)olasılığı göz ardı edemezdim. Nerede (II)biteceğini bilmediğim bir yolda, kendilerini bana benimle (III)birlikte, yavaş yavaş yazdıran o hikâye kahramanlarının iç dünyasında, tedirginliklerin (IV)sağladığı yaşama (V)gücüyle ilerlemek zorunluluktu.

Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde, farklı bir ses olayı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

21. Süreksiz sert ünsüzlerle (p, ç, t, k) biten sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında son sesteki sert ünsüz yumuşar.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu kuralın dışında bir kullanım vardır?

A) Nişancı, kayık sözünü duyunca eli ayağı kesildi.
B) Çocuklar kamışlığın içinde kurbağalarla oynuyorlardı.
C) Kaya aralarından koskocaman mantar buldular.
D) Bir tencere dolusu bulgur pilavı pişirip yediler.
E) Onlar bu savaşı üç gün üç gece anlattılar.

22. Gün batmadan şehrine ulaşacak, ailesini görecekti. Yüreğine bir acı saplandı. Her şeyi unutmuş kıvranıyordu.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A) Ünlü Daralması B) Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)
C) Ünsüz Benzeşmesi D) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
E) Kaynaştırma Harfi

23. Aşağıdaki cümlelerde attı çizili sözcüklerden hangisi türetilirken ünlü kaybına uğramıştır?

A) Ayrıldığı obadan yemek isteyememişti.
B) Pınarda karnını bol suyla dolduruyordu.
C) Geçtiği her kasaba, her köy bomboştu.
D) Göklerinde bir tek uçan kuş bile göremedi.
E) O şehir dünyanın en güzel şehriydi.

24.Türkçede sonu sert ünsüzle biten sözcüklere ünlü ile başlayan ekler getirildiğinde bu ünsüzlerin yumuşadığı görülür. 

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya örnek bir kullanım yoktur?

A)Bunları sepete güzelce yerleştirdi.
B)Bu sırrı çözecek bir ipucumuz olsaydı.
C) Dostluğun gereğini yerine getirmeliydi.
D) Bu dünya kimini de vezir eder.
E) Bir doğu klasiği arıyorum.

25.Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinde bir ünlü düşmesi söz konusudur?

A) Başarıda yükselmenin sınırı yoktur.
B) Buraya yalnız gelmek istemiş.
C) Bundan sonrasına ben karışmam.
D) Bu da sözünü ettiğin arkadaş galiba.
E) Ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz.

26 I. Çocuktan al haberi demişler.
II. Alnımızda bilgilerden bir çelenk…
III. Kaynanayı kazanda kaynatmalı.

Numaralanmış cümlelerdeki altı çizili sözcüklerde görülen ses olayları, hangi şıkta sırasıyla verilmiştir?
A) Benzeşme-Ünlü düşmesi-Daralma
B) Yumuşama-Daralma-Ünlü düşmesi
C) Benzeşme-Ünlü düşmesi-Ünlü düşmesi
D) Ünlü türemesi-Ünlü düşmesi-Benzeşme
E) Ünsüz düşmesi-Daralma-Ünlü türemesi

27. Aşağıdakilerden hangisinde yumuşak ünsüzle başlayan bir ek, sonu sert ünsüzle biten bir sözcüğe getirildiği hâlde sertleşme olmamıştır?

A) Bu kitabı seçkin kitapçılarda bulabilirsin.
B) Aslında buna bir kitapçık demek gerekir.
C) Kuşcağız’ın sosyal yapısını da ele almış.
D) Çerezcilerden saatçilere hepsi buradaydı.
E) Açıkçası bu, bir kaynak kitap niteliğinde.

CEVAP ANAHTARI: 1D 2B 3E 4D 5D 6E
7A 8B 9C 10C 11A 12A 13D 14C 15B 16A 17E 18D 19D 20C 21B 22A 23A 24A 25B 26C
27C

Ses Bilgisi Test İndir (Word)


Cover Image

Servetifünun ve Fecriati Yazar-Eser Çalışma Videosu

Mayıs 24, 2023 Okuma süresi: 2 dakika

 AYT Edebiyata yönelik yazar-eser çalışma videolarının ikinci Servetifünun ve Fecriati Dönemleri Yazar-Eser Videosunu aşağıda izleyebilirsiniz. Servetifünun ve Fecriati Dönemi sanatçılarından otuz beş eser videoda yazarı veya şairiyle birlikte veirliyor. Videonun görüntü ve ses efektlerinin öğrencileri sıkmamasına dikkat ederek eğlenceli bir video hazırladığımı düşünüyorum. Tevfik Fikret, Halit Ziya Uşaklıgil, Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim gibi önemli isimlerden daha az bilinen edebiyatçılara kadar birçok ismi videoda bulabilirsiniz. Beğeneceğinizi umuyorum. Kolay gelsin. 


Cover Image

Tanzimat Dönemi Yazar Eser Videosu

Mayıs 23, 2023 Okuma süresi: 2 dakika

AYT Edebiyat sınavına hazırlanan öğrenciler için youtube kanalımızda yazar eser çalışma videoları hazırlamaya başladım. Bunların birincisi aşağıda da verdiğim Tanzimat Dönemi Yazar Eser Çalışma Videosu. Bu videoyla hem kendinizi deneyebilir hem de yazar eser ezberi için videoyu izleyebilirsiniz. Videoda kolaydan zora doğru Tanzimat Dönemi yazar ve şairlerinin farklı türlerde otuz altı eserine yer verdim. Videoların devamı gelecek. Her zaman beklerim. Nasıl diyorlardı: Videoyu beğenip kanalı takip ederseniz memnun olurum arkadaşlar! 😉


Cover Image

12. Sınıf Edebiyat Yazılı Soruları indir

Mart 16, 2016 Okuma süresi: 4 dakika
12 Edebiyat Yazılı Soruları indir

12. Sınıf Türk Edebiyatı dersine ait bütün yazılı sorularını aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz. Sınavlarda klasik sorular, boşluk doldurma, doğru-yanlış, eşleştirme ve test tarzında sorular kullanıldı. Testlerde internetten veya elimdeki bazı kitaplardan faydalandım. Bunun dışındaki sorular tamamen bana aittir. Bazı sınavlarda A ve B grupları kullandım. Onlar da genelde aynı soruların yerinin değiştirilmesi şeklinde düzenlendi.

Diğer sınıflara ait yazılıları indirmek için burayı tıklayın…

Öğrencilerin 12. sınıf olması sebebiyle soruların kolay olmasına çalıştım ama sonuçta edebiyat dersi içerik olarak kolay bir ders değil. Hele 12. sınıf birçok öğretmenin bile zorlandığı, çekindiği bir ders. Bundan dolayı sorular bazı öğrencilere zor gelecektir. Takdir sizin.
Kolay gelsin…

Edebiyat Yazılı Soruları İndir

12. Sınıf Türk Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı indir


12. Sınıf Türk Edebiyatı 1. Dönem 2. Yazılı A grubu indir


12. Sınıf Türk Edebiyatı 1. Dönem 2. Yazılı B grubu indir


12. Sınıf Türk Edebiyatı 2. Dönem 1. Yazılı A grubu indir


12. Sınıf Türk Edebiyatı 2. Dönem 1. Yazılı B grubu indir


12. Sınıf Türk Edebiyatı 2. Dönem 2. Yazılı indir


Cover Image

İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir

Ocak 17, 2012 Okuma süresi: 12 dakika

1960 kuşağı şairleri, 1961 anayasasının sağladığı özgürlükle birlikte, Nazım Hikmet’in kitaplarının yayımlanmasının serbestleştiği, siyasal ve güncel dergilerin yoğun olarak okunduğu ve gündemi belirlediği bir ortamın etkisindedirler. “Yeni Gerçek”, “And”, “Halkın Dostları”, “Militan” gibi dergiler etrafında toplanan şairler, şiir anlayışlarını ve ideolojilerini bu dergilerde açıklamaya çalışmışlardır. Marksist felsefeyi benimseyen toplumcu gerçekçi şairler, daha çok sosyal ve güncel politikayı konu edinmişler, halkın ve işçi sınıfının sorunlarını politik bir bakışla ortaya koymaya çalışan şiirler yazmışlardır.

Temsilcileri: 1950’den 1980’e uzanan dönemde Ataol Behramoğlu, İsmet Özel, Nihat Behram, Refik Durbaş, Süreyya Berfe, Metin Eloğlu, Özdemir Asaf, Can Yücel, Gülten Akın, Hasan Hüseyin, Ahmet Oktay, Hilmi Yavuz, İlhan Demiraslan, Cahit Zarifoğlu, Metin Altıok gibi şairleri sayabiliriz.

İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiirin Özellikleri:

  • İkinci Yeni şiirinin aksine “umut ve yarına inanç, direnme ve isyan” konuları şiire hâkimdir.
  • Şairler kendilerini toplumun sözcüsü olarak görmüşlerdir.
  • İkinci Yeni Şiiri, kapalı bir özellik gösterirken; İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir açık anlatımıyla dikkat çeker.
  • Biçimden çok içeriğe önem vermişler, toplumsal mesajları etkili kılmak için slogan üslubundan yararlanmışlardır.
  • İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiiri savunan şairlerde; 1940 toplumcuları ve Nazım Hikmet, Namık Kemal, Tevfik Fikret ve Mehmet Akif gibi şairler arasında şiire toplumsal bir işlev yükleme bakımından ortaklık vardır.

ÖRNEK ŞİİR:

BEYAZ, İPEK GİBİ YAĞDI KAR
İstedim ki
Daha güzel
Olsun şu dünya.
İstedim ki
Beyaz
İpek gibi yağan karın altında
Bitsin artık
Bu sürüp giden alçaklıklar.
Bir bebek
Ölüm tehdidi altında yaşamasın
Beşiğinde.
Ve paramparça olmasın
Sımsıcak
Capcanlı
Yaşayıp giderken insanlar.
Bırakın, beyaz
İpek gibi yağan karın altında
Hayallerimiz olsun.
Yaşayalım
Özgür
Güzel
Düşünceli.
Anlatalım
Düşündüklerimizi birbirimize.
Sevinç egemen olsun her yerde
İnsanca
Bir kaygı.
Beyaz, ipek gibi yağdı kar.
Yağsın.
Dünya daha güzel olacak
İnanıyorum buna.
Bir insan kalbinin güzelliğine
Çocukluğuna
Sonsuz cesaretine, olanaklılığına
İnandığım kadar.
Ataol Behramoğlu

İSMET ÖZEL (1944- . )

  • Halen Bilgi Üniversitesi’nde şiir üzerine dersler vermekte ve Gerçek Hayat dergisinde haftalık, Milli Gazete’de günlük fıkralar yazmaya devam etmektedir.
  • Şiirlerinde mistisizm ve batı şiiri geleneğini birleştirmiştir.
  • Önceleri sol ve maddeci görüşü savunan İsmet Özel, sonraları Müslüman dünya görüşüne bağlanır.
  • Bir süre Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğrenim gördükten sonra, Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı’ndan mezun oldu. 18 yıl Devlet Konservatuvarı’nda Fransızca okutmanlığı yaptı. Ataol Behramoğlu’yla birlikte Halkın Dostları dergisini kurdu ve yönetti. 1963’ten itibaren şiirleri yayımlanmaya başlandı. 
  • 1974’te düşünsel ve ruhsal bir değişim yaşayarak yazı hayatına İslami düşünce çerçevesinde devam etti. Uzun yıllar çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yaptı. 
  • 2005’te Türkiye Yazarlar Birliği deneme ve üstün hizmet ödülünü kazandı. 9 şiir, 22 deneme, söyleşi, mektup ve 5 çeviri kitabına imza attı. 1978 yilinda kaleme aldigi Üc Mesele (Teknik, Medeniyet, Yabancilasma) en önemli kitabidir. 
  • 2007 yılında kurulan İstiklal Marşı Derneği’nin kurucusu ve hâlen genel başkanıdır.

ŞİİR: Evet İsyan, Geceleyin Bir Koşu, Cellâdıma Gülümserken, Bir Yusuf Masalı .

ÖRNEK ŞİİR


Mataramda Tuzlu Su


West Indies, Kızıl Elma, İtaki, Maçin!
Uzun yola çıkmaya hüküm giydim.
Beyazların yöresinde nasibim kalmadı
yerlilerin topraklarına karşı suç işledim
zorbaların arasında tehlikeli bir nifak
uyrukların içinde uygunsuz biriyim
vahşetim beni baygın meyvaların lezzetinden kopardı
kendime dünyada bir acı kök tadı seçtim
yakın yerde soluklanacak gölge bana yok
uzun yola çıkmaya hüküm giydim.
Uzak nedir?
Kendinin bile ücrasında yaşayan benim için
gidecek yer ne kadar uzak olabilir?
Başım açık, saçlarımı ikiye ortadan ayırdım
kimin ülkesinden geçsem
şakaklarımda dövmeler beni ele verecek
cesur ve onurlu diyecekler
halbuki suskun ve kederliyim
korsanlardan kaptığım gürlek nara işime yaramıyor
rençberlerin o rahat ve oturmuş lehçesinden tiksinirim
boynumda bana yargı yükleyenlerin
utançlarından yapılma mücevherler
sırtımda sağır kantarı gizli bilgilerin
mataramdaki suya tuz ekledim, azığım yok
uzun yola çıkmaya hüküm giydim.
Bir hayatı, ısmarlama bir hayatı bırakıyorum
görenler üstünde iyi duruyor derdi her bakışta
askerden kantinden satın aldığım cep aynası
bazı geceler çıkarken
Uçarı bir gülümseyişle takındığım
muşta gibi lükslerim de burda kalacak
siparişi yargıcılar tarafından verilmiş
bu hayattan ne koku, ne yankı, ne de boya
taşımamı yasaklayan belgeyi imzaladım
burada bitti artık işim, ocağım yok
uzun yola çıkmaya hüküm giydim.
İSMET ÖZEL

ATAOL BEHRAMOĞLU (1942- . )

İlk şiirleri “Ataol Gürus” takma adıyla Yeni Çankırı, Yeşil Ilgaz, Çağrı gibi yerel gazete ve dergilerde yayınlandı. Yükseköğrenimi sırasında Yapraklar, Dost, Evrim, Ataç gibi dergilerde çıkan şiirleriyle dikkat çekti. Bu dönemin şiirlerini biraraya getiren ilk şiir kitabı “Bir Ermeni General” 1965’te Ankara’da Toplum Yayınevi’nce basıldı. Gençlik dönemi şiirlerinde Orhan Veli, Attilâ İlhan ve İkinci Yeni şiirinin ortak özellikleri etkin. Gerçek şiir kimliği 1965-1971 arasında Papirüs, Şiir Sanatı, Yeni Gerçek, Yeni Dergi ve Halkın Dostları’nda çıkan şiirleriyle oluştu. Bu şiirlerde toplumcu, etkin bir edebiyat anlayışının örnekleri yer aldı.
Uzun yıllar siyasi nedenlerle Fransa’da ikamet etti. Şiirleri bütün büyük dillere çevrildi. Toplumcu gerçekçi şiir ilkelelerine yöneldi, şiirini yeni biçim ve tema arayışlarıyla besledi. Çevirileriyle de dikkat çekti. Edebiyat ve kültür üzerine yazdıkları, antoloji ve diğer çalışmalarıyla kuşağının önde gelen yazarları arasına girdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Slav Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı Başkanlığı görevinden sonra şimdi profesör olarak Beykent Üniversitesi öğretim kadrosu içinde yer almaktadır.

ŞİİR: Bir Ermeni General, Bir Gün Mutlaka, Ne Yağmur Ne Şiirler.

ÖRNEK ŞİİR
Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var
Yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var:
Yaşadın mı, yoğunluğuna yaşayacaksın bir şeyi
Sevgilin bitkin kalmalı sevilmekten
Sen bitkin düşmelisin koklamaktan bir çiçeği
İnsan saatlerce bakabilir gökyüzüne
Denize saatlerce bakabilir, bir kuşa, bir çocuğa
Yaşamak yeryüzünde, onunla karışmaktır
Kopmaz kökler salmaktır oraya
Kucakladın mı sımsıkı kucaklayacaksın arkadaşını
Kavgaya tüm kaslarınla, gövdenle, tutkunla gireceksin
Ve uzandın mı bir kez sımsıcak kumlara
Bir kum tanesi gibi,bir yaprak gibi,bir taş gibi dinleneceksin
İnsan bütün güzel müzikleri dinlemeli alabildiğine
Hem de bütün benliği seslerle, ezgilerle dolarcasına
İnsan balıklama dalmalı içine hayatın
Bir kayadan zümrüt bir denize dalarcasına
Uzak ülkeler çekmeli seni, tanımadığın insanlar
Bütün kitapları okumak, bütün hayatları tanımak arzusuyla yanmalısın
Değişmemelisin hiçbir şeyle bir bardak su içmenin mutluluğunu
Fakat ne kadar sevinç varsa yaşamak özlemiyle dolmalısın

Ve kederi de yaşamalısın, namusluca, bütün benliğinle
Çünkü acılar da sevinçler gibi, olgunlaştırır insanı
Kanın karışmalı hayatın büyük dolaşımına
Dolaşmalı damarlarında hayatın sonsuz taze kanı
Yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var:
Yaşadın mı büyük yaşayacaksın, ırmaklara, göğe, bütün evrene karışırcasına
Çünkü ömür dediğimiz şey, hayata sunulmuş bir armağandır
Ve hayat, sunulmuş bir armağandır insana
ATAOL BEHRAMOĞLU

BEBEKLERİN ULUSU YOK
İlk kez yurdumdan uzakta yaşadım bu duyguyu
Bebeklerin ulusu yok
Başlarını tutuşları aynı
Bakarken gözlerinde aynı merak
Ağlarken aynı seslerinin tonu
Bebekler, çiçeği insanlığımızın
Güllerin en hası, en goncası
Sarışın bir ışık parçası kimi
Kimi kapkara bir üzüm tanesi
Babalar, çıkarmayın onları akıldan
Analar, koruyun bebeklerinizi
Susturun susturun söyletmeyin
Savaştan, yıkımdan söz ederse biri
Bırakalım sevdayla büyüsünler
Serpilip gelişsinler bir fidan gibi
Senin benim hiç kimsenin değil
Bütün bir yeryüzünündür onlar
Bütün insanlığın gözbebeği
İlk kez yurdumdan uzakta yaşadım bu duyguyu
Bebeklerin ulusu yok,
Bebekler, çiçeği insanlığımızın
Ve geleceğimizin biricik umudu.
ATAOL BEHRAMOĞLU

SÜREYYA BERFE (1943 – . )

Süreyya Berfe (asıl adı: Hikmet Süreyya Kanıpak, d. 1943, İstanbul), Türk şair ve yazar. 1965’e kadar gerçek adı olan Süreyya Kanıpak ‘ı kullandı. Daha sonra, Süreyya Berfe adını kullanmaya başladı. Önceleri İkinci Yeni akımı içinde yer aldıysa da, sonradan halk şiirinin yolundan giden başka arayışlara yöneldi. 1960 kuşağı şairleri arasında sayıldı.
Çocuk kitapları da yazan Berfe, aralarında 1966’da aldığı ve tanuınmasını sağlayan Türkiye Milli Talebe Federasyonu Kültür Yarışması Şiir Dalı Birincilik Ödülünün de bulunduğu çeşitli ödüller aldı. Ayrıca metin yazarlığı yapmaktadır.
ŞİİR: Gün Ola, Savrulan.


Cover Image

Cumhuriyet Dönemi Deneme, Anı, Günlük, Söylev, Mülakat, Gezi Yazısı Slaytı

Eylül 28, 2011 Okuma süresi: 9 dakika

Deneme dilinde çeşitli bilim, felsefe ve sanat dallarına ait terimlere yer vermekten ziyade halk çoğunluğunun ortak günlük konuşma dilinin düşünce diline dönüştürülmesi çabası hâkimdir.

Denemede bilimsel yazılardaki kuruluk ve şematiklik bulunmaz. Düşünce, şiirsel, akıcı, samimî bir üslûpla sunulur. Bu bakımdan deneme yazılarının geniş halk yığınlarınca kolayca ve rahatlıkla okunabilme özelliği vardır.

Deneme yazarı yazısını yazarken bir anlamda kendi kendisiyle diyalog içindedir. Kendi zihinsel âleminde düşünce temrinleri yapar.

Deneme yazı türü hakkındaki slaytımıza BURADAN ulaşabilirsiniz.

Dönemin Önemli Deneme Kitapları

Ahmet Haşim Bize Göre (1928), Gurebahane-i Laklakan (1928);
Refik Halit Karay Bir Avuç Saçma (1939), Bir İçim Su (1931), İlk Adım (1941), Üç Nesil Üç Hayat (1943), Makyajlı Kadın (1943), Tanrıya Şikâyet (1944);
Falih Rıfkı Atay Eski Saat (1933), Niçin Kurtulmak (1953), Çile (1955), İnanç (1965), Pazar Konuşmaları (1966), Kurtuluş (1966), Bayrak (1970) gibi kitaplarını saymak mümkündür.

Cumhuriyet Döneminde Anı

‘Anı’nın eski karşılığı ‘hatıra’dır. Edebî bir tür olarak anı, bir kişinin aklının erdiği dönemden itibaren görüp yaşadığı, kendisi ve toplum için önemli gördüğü olayları ve durumları belli bir sistem içinde yazıya döktüğü, genellikle, otobiyografik metinlere denir.
Otobiyografi, kişinin yalnızca kendisiyle ilgili bilgileri verirken anı, hem bireysel hem de sosyal anlamda bilgi içerir.
Günlük tutan yazar, sıcağı sıcağına o günün olay, yaşantı ve düşüncelerini aktarırken; anı yazarı, tarih olmuş eski zamanların olaylarını belleğe ya da belgelere dayalı olarak ortaya koyar.
Bu bakımdan anı metinleri yalnızca hatırlanabilen, unutulmayan, kaydedilebilen olayları içerdiği için tarihi aynen aksettirmekten uzaktır, büsbütün objektif olması beklenemez.
Toplumların sosyal hayatlarında anı aktarmak önemli bir gelenektir. Özellikle yaşlı insanlar kendilerinden daha genç kimselere daha önce görüp geçirdiklerini, yaşadıkları ilginç olayları anlatırlar.
Anı yazma geleneği, Tanzimat döneminde, kimi devlet adamlarında batıdaki meslektaşlarına olan özentiden başlamış ve giderek günümüze kadar gelmiştir.
Tanzimat öncesindeki şuara tezkireleri, menakıpname, siyer, vekayi’name, gazavatname, fetihname, sefaretname gibi eserler bilinen anlamıyla birer anı eseri olmasalar da bu türe özgü özellikleri taşırlar.
Anılar konuları itibariyle genellikle siyasî ve edebî olmak üzere iki kategoride değerlendirilmektedir. Bunlar kesin sınırlandırmalar değildir.
Bir siyasî anı kitabında edebî anılar da olabilmektedir. Kimi anı kitapları da toplum içinde belli özellikleriyle seçilmiş kişilerin portrelerinden oluşmaktadır.

Dönemin Önemli Anı Kitapları

  • Halit Fahri Ozansoy Edebiyatçılarımız Geçiyor (1939),
  • Yahya Kemal Beyatlı Siyasî ve Edebî Portreler (1968);
  • Yusuf Ziya Ortaç Portreler (1960);
  • Falih Rıfkı Atay Atatürk’ün Bana Anlattıkları (1955)
  • Yakup Kadri Karaosmanoğlu Zoraki Diplomat (1955).
  • Necip Fazıl Kısakürek Cinnet Mustatili (1955)
  • Halikarnas Balıkçısı Mavi Sürgün (1971);
  • Refik Halit Karay İstanbul’un İç Yüzü (1920), Üç Nesil-Üç Hayat (1943)
  • Abdülhak Şinasi Hisar Geçmiş Zaman Köşkleri (1956), Geçmiş zaman Fıkraları (1958)

Cumhuriyet Döneminde Günlük

Günlük türü için Türkçede ise “Journal” “Rûznâme”, “hatıra defteri”,”Günce”,”Günlük” gibi karşılıklar kullanılmıştır.
Günlük bir kişinin hergün kayda değer bulduğu olayları, gözlemlerini, izlenimlerini, duygu, düşünce ve hayallerini yazdığı notlarıdır.
Anılar, yaşanmış, tarih olmuş eski zamanlardaki olay, olgu ve durumları içerirken, günlüklerde, olaylar sıcağı sıcağına yazıldığı için daha çok özneldir.
Günlük tutmaya pek fazla rağbet edilmeyen Türk edebiyatında bu türün Tanzimat’tan sonra ortaya çıktığını görüyoruz.

Dönemin Önemli Günlük Kitapları

  • Ruşen Eşref Ünaydın Ayrılıklar (1923), Atatürk’ü Özleyiş (1957);
  • Salah Birsel Günlük (1955), Kuşları Örtünmek (1976),
  • Nurullah Ataç, Günce I (1960), Günce II (1972);
  • Oktay Akbal Günlerde (1968), Anılarda Görmek (1972
  • İlhan Berk Elyazılarına Vuruyor Güneş (1983);
  • Oğuz Atay Günlük (1988);
  • Cemal Süreya 999. Gün / Üstü Kalsın (1991);
  • Necati Cumalı Yeşil Bir At Sırtında (1991);

Cumhuriyet Döneminde Söylev

Arapça bir kelime olan “hitabet”, hitap etmek, vaaz etmek, güzel söz söyleme sanatı, hutbe okuma, nutuk irad etme gibi anlamlara gelmektedir. Terimin “nutuk”, “söylev” gibi karşılıkları da vardır.
Bir kişinin bir topluluk karşısında belli bir konuda yaptığı etkili, anlamlı ve coşturucu konuşmaya söylev metni, bu konuşmayı yapan kişiye de hatip (konuşma) denir.
Konularına göre siyasi söylev ve bilimsel söylev olarak ayrılabilir.

Dönemin Önemli Söylevleri

  • Atatürk, Nutuk (3 Cilt)
  • Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Dağ Yolu 1,2
  • Fazıl Ahmet Aykaç Hitabeler (1934),
  • Necip Fazıl Kısakürek Müdafaa (1946), Sahte Kahramanlar (1976), Yolumuz Halimiz Çaremiz (1977)…

Cumhuriyet Döneminde Mülakat

Arapça bir kelime olan “mülâkât”, karşılıklı buluşmak, görüşmek demektir. Türkçede bunun için “görüşme”, “söyleşi”, “konuşma” terimleri önerilmiştir.
Ancak bugün yaygın olarak Fransızca “reportage” kelimesinin Türkçe telaffuzu olan “röportaj” terimi kullanılmaktadır.
Kendi uzmanlık alanlarında tanınmış kişilerle hayatları, çalışmaları, eserleri ya da istenilen herhangi bir konuda sorulu cevaplı olarak karşılıklı konuşmaların yazıya geçirilmesine mülâkat denir.
Çoğu röportajlar, gezi yazısıyla iç içe sunulmaktadır.

Mülakat Yazı türü hakkındaki slaytımıza BURADAN ulaşabilirsiniz. 

Dönemin Önemli Mülakat Kitapları

  • Ruşen Eşref Ünaydın’ın Diyorlar ki (1918)
  • Hikmet Feridun Es Bugün de Diyorlar ki (1932),
  • Abdi İpekçi Liderler Diyor ki (1969);
  • Yaşar Kemal Çukurova Yana Yana (1955), Peri Bacaları (1957)
  • Fikret Otyam Ha Bu Diyar (1959), Doğudan Gezi Notları (1960),

Cumhuriyet Döneminde Gezi Yazısı

Gezi türü için daha önceleri Arapça kökenli “seyâhat”, “cevelân” gibi terimler kullanılıyordu. Gezi notlarının kaleme alındığı eserlere ise “seyâhatnâme” deniyordu. Modern zamanlarda ise Türkçe bir kelime olan “gezi” terimi tercih edildi.
Gezi yazarı gezip gördüğü yerlerin hem kendisi hem de okuyucular için tarihî ve coğrafî açıdan ilgi çeken yönlerini, özelliklerini, kültürel, jeolojik, güzelliklerini, halkının gelenek, görenek, törelerini yazar.

Dönemin Önemli Gezi Yazısı Kitapları

  • Afet İnan Ankara-Samsun Arasında Tarih Gezisi (1946);
  • Ahmet Hamdi Tanpınar Beş Şehir (1960);
  • Ahmet Turan Alkan Altıncı Şehir (1992);
  • Reşat Nuri Güntekin Anadolu Notları I, II (1936,1966);
  • Falih Rıfkı Atay Tuna Kıyıları (1938);
  • Haldun Taner Berlin Mektupları (1984); Şevket Rado Amerikan Masalı (1950);
  • Melih Cevdet Anday, Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan (1965);


Cover Image

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Slaytı ve PDF Ders Notu

Eylül 20, 2011 Okuma süresi: 68 dakika

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

  • Cumhuriyetin ilk yıllarında ölen bazı sanatçılar dışında
    Milli Edebiyatçılar, Beş Hececiler ve Bağımsızlar olarak ele aldığımız şair ve
    yazarlar sanat hayatlarına Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında da devam
    etmişlerdir.
  •  1923’ten 1940’a kadar
    devam eden dönemde Kurtuluş Savaşı’nın yarattığı birliğin, yapılan inkilaplar
    ve reformların etkisiyle sanatçılar ‘memleket edebiyatı” anlayışıyla Anadolu’ya
    yönelir.
  • Özellikle 1930’lu ve 1940’lı yıllarda yeni akımlar ve topluluklar
    oluşmuştur: Yedi Meşaleciler, Birinci Yeniciler (Garipçiler), Maviciler, İkinci
    Yeniciler, Toplumsal Gerçekçiler…
  • Cumhuriyet dönemi eselerlerinde öz Türkçecilik anlayışının
    da etkisiyle genel olarak açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
  •  Anadolu, doğal
    güzellikleri, insanı, sosyal hayatı ve folkloruyla edebi eserlere yansımış,
    Türk tarihi ve Atatürk’le ilgili konular ağırlık kazanmış,  1940’lı yıllardan sonra ise bireysel duygu ve
    sorunlar da ele alınmıştır.
  • Dünyaya açılma ve çağdaşlaşma çabaları edebiyatı da
    etkilemiş; Dünya edebiyatı daha yakından takip edilmiştir:
  •  Dünya edebiyatıyla
    kurulan bağlar sonucunda; toplumsal gerçekçilik, varoluşçuluk, dışavurumculuk,
    gerçeküstücülük, gelecekçilik gibi akımların etkisinde ürünler verilmiştir.
  •  İlk yıllarda
    genellikle Halk edebiyatı nazım şekilleri ve hece ölçüsü kullanılmış; 1 940’lı
    yıllardan sonra ise serbest şiir yaygınlaşmış, aruzu sürdürenler oldukça
    azalmıştır.
  •  Roman ve hikayelerde
    toplumsal ve kültürel farklılıklar, ülke ve toplum sorunları, Kurtuluş Savaşı,
    eski-yeni çatışması, köy ve kasaba insanın çelişkileri, tarihi konular, yanlış
    Batılılaşma konuları ağırlıkla işlenmiştir.
  •  Tiyatro, yeni
    Cumhuriyetin ilkelerini halka aktarmada bir araç olarak hızla yaygınlaşmaya
    başlamıştır; çocuk tiyatrosu çalışmaları yapılmış, kadınlar sahnede daha çok
    yer almaya başlamış, Devlet Konservatuarı açılmıştır.
  •  Deneme, eleştiri,
    edebiyat tarihi alanlarında Cumhuriyet döneminde büyük ilerlemeler kaydedilir,
    önemli eserler verilir.

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATINDA TOPLULUKLAR

YEDİ MEŞALECİLER

  • Kenan Hulisi Koray (Öykücü), Cevdet Kudret Solok, Muammer
    Lütfi Bahşi. Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, Vasfi Mahir Kocatürk,
    Ziya Osman Saba
  •  1 928’de “Yedi
    Meşale” adlı ortak bir kitap yayımlayan biri öykücü, altısı şair yedi kişinin
    oluşturduğu bir topluluktur.
  •  Sanat için sanat
    anlayışını savunmuşlar, samimiyeti ve içtenliği öne çıkaran bir sanat
    istemişlerdir.
  •  Beş Hececilerin
    sürdürdüğü memleketçi edebiyat anlayışına tepki duymuşlar, sanatta Batılı
    ilkelerin savunucusu olmuşlardır.
  •  Hece ölçüsüyle özellikle
    Fransız sembolistlerini örnek alarak şiirler yazmışlardır.
  •  Yedi Meş’aleciler de
    Fecr-i Aticiler gibi etkin olamamışlar; “Meşale” adlı dergiyi sekiz sayı
    yayımladıktan sonra dağılmışlardır.

BİRİNCİ YENİ (Garipçiler)

  • Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat Harozcu
  •  Akım, üç şairin 1941
    ‘de ortak yayımladıkları Garip adlı şiir kitabıyla başlamıştır.
  •  Şiir ve edebiyat
    hakkındaki düşüncelerini kitabın girişinde Orhan Veli tarafından (imzası
    olmamakla birlikte) yazıldığı düşünülen Garip Bildirgesi ile ortaya
    koymuşlardır.
  • Sürrealizmden etkilendikleri yönler vardır.
  • Şiirimizde en köklü değişimleri yapmışlardır.
  • Şiirde ölçü ve uyağı gereksiz görmüşler, serbest şiir
    örnekleri vermişlerdir.
  •  Süslü ve sanatlı
    şiire, şairaneliğe tepki göstermişlerdir.
  •  Sokaktaki insanın,
    halkın konuştuğu dille şiirler yazdılar.
  •  Şiirde espriyi,
    nükteyi kullandılar ve şaşırtmaya dayalı şiirler yazdılar.
  • Günlük hayattaki her konunun şiirde yer alması gerektiğini
    savundular.
  •  Şiiri duygudan çok
    akla yakın bir sanat olarak gördüler.
  •  Toplumsal
    aksaklıkları şiirin doğal akışını bozmadan ve bir mesaj iletme kaygısı duymadan
    yansıttılar.
  •  1 950’de Orhan
    Veli’nin ölümüyle akımın diğer sanatçıları Oktay Rıfat ve Melih Cevdet zamanla
    farklı şiirlere yöneldiler.

İKİNCİ YENİ

  • Cemal Süreya, İlhan Berk, Edip Cansever, Ece Ayhan, Turgut
    Uyar, Sezai Karakoç..
  • 1950’den sonra Garip akımını takip eden gençlerin özentili,
    kötü örneklerinin hakim olduğu bir ortamda, Garip’e karşı doğmuş bir
    harekettir.
  •  195O’lerin başlarında
    “Yeditepe” ve “Pazar Postası” gibi dergilerde birbirinden habersizce şiir
    yayımlayan şairler arasında görülen ortaklık İkinci Yeni adını almıştır.
  •  Oktay Rıfat, Perçemli
    Sokak kitabıyla İkinci Yeni hareketine uygun şiirler yazmıştır.
  •  İmgeli, sanatlı bir
    şiir dilinden yana olmuşlardır.
  •  Anlamın kapalı olduğu
    soyut bir şiiri savunmuşlardır.
  • Sürrealizm, Dada gibi akımlardan etkilenmişlerdir.
  •  Günlük konuşma
    dilinden farklı bir şiir diliyle yazmışlardır.
  •  Sözcük ve cümle
    yapısının bozulduğu, yeni sözcüklerin türetildiği şiirleri vardır.
  • Ahlaki değerleri, folkloru, şiirde bir hikaye anlatmayı,
    konuyu dışlamışlardır.

MAVİCİLER

  • Attila İlhan,Ferit Edgü, Demir Özlü,Orhan Duru
  • 1952’de Ankara’ da yayımlanmaya başlayan “Mavi” adlı dergi
    etrafında toplanan yazarların oluşturduğu bir toplu-
  • luktur
  •  Garip’e karşı duran,
    toplumcu edebiyat anlayışına yakın düşünceleri olan bir topluluktur.

TOPLUMSAL GERÇEKÇİLER

  • Nazım Hikmet, Sabahattin Ali, Kemal Tahir, Orhan Kemal,
    Yaşar Kemal, Aziz Nesin
  •  Sosyalist bir dünya
    görüşüne uygun olarak toplumcu eserler yazmış sanatçıların oluşturduğu bir
    edebiyattır.
  •  Topluluğun Türk
    edebiyatında tanınmasında ve yaygınlaşmasında Nazım Hikmet’in büyük bir etkisi
    vardır.
  •  Topluluk üyeleri
    edebiyatın hemen hemen bütün türlerinde toplumu bilinçlendirme amacıyla eserler
    yazmışlardır.
  • Serbest şiiri Garipçilerden de önce kullanan Toplumsal
    Gerçekçiler, roman ve hikayelerde de yalın bir dille daha çok köylü ve işçi
    sorunlarını ele almışlardır.

HİSARCILAR

  • Munis Faik Ozansoy, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Gültekin
    Samanoğlu, Mustafa Necati Karaer, Turgut Özakman, Yavuz Bülent Bakiler, Bekir
    Sıtkı Erdoğan…
  •  1950’lerde Hisar
    dergisi etrafında toplanan sanatçıların oluşturduğu topluluktur
  • Garipçilere tepki gostermişler ve milli duyguları manevi
    değerleri öne çıkaran bir edebiyattan yana olmuşlardır.
  • Ölçü, uyak gibi klasik edebiyat öğelerini kullanarak, aşk,
    doğa ve vatan sevgisi gibi konuları işlemişlerdir.

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATINDA ÖNEMLİ SANATÇILAR

ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR (1883-1963)

  • İstanbul’un lüks semtlerini ve Boğaziçinı, eski aşklarını,
    eğlencelerini anlatmıştır.
  • Anlaşılır bir dille, anı, makale, öykü ve romanlar
    yazmıştır.
  •  Anıları ve CHP roman
    yarışmasında (1942) üçüncü olan Fehim Bey ve Biz adlı romanı önemli
    eserleridir.

ESERLERİ:

Anı: Boğaziçi Mehtapları, Boğaziçi Yalıları,
Geçmiş Zaman Köşkleri, İstanbul ve Pier Loti

Roman: Fehim Bey ve Biz

MİTHAT CEMAL KUNTAY(1885-1956)

  •  Milli edebiyatçıların
    dil anlayışlarına uygun olarak hem heceyle hem de aruzla epik şiirler
    yazmıştır.
  •  Şiirleri dışında
    önemli eseri  Üç İstanbul  adlı romanıdır.

ESERLERİ:

Şiir:
Türk’ün Şehnamesi                                                 

Roman: Uç İstanbul

KEMALETTİN 
KAMU (1901-1948)

  • Vatan sevgisini, aşk ,gurbet ve doğa sevgisini işlediği
    şiirleriyle tanınır.
  • “Bingöl Çobanları” adlı pastoral şiıri oldukça ünlüdür.

 ESERLERİ

Şiir: Gurbet, Bingöl Çobanları

BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR (1908—1969)

  •  Halk şiiri biçim
    özellikleriyle şiirler yazmıştır.
  •  Atatürk’e ve
    cumhuriyete olan sevgisini anlatmıştır.
  •  “Ankaralı Aşık Ömer”
    takma adıyla şiirler de yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Erciyes’ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp
Çarpıyor, Benden İçeri

ÖMER BEDRETTİN UŞAKLI (1904—1946)

  •  Hece ölçüsüyle
    şiirler yazmıştır.
  •  Anadolu’yu, tarihi,
    deniz güzelliklerini işlemiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Deniz Sarhoşları, Yayla Dumanı, Sarıkız
Mermerleri

AHMET HAMDİ TANPINAR (1901 — 1962)

  •  Şiir, öykü, roman,
    edebiyat tarihi, makale, deneme… alanlarında eserler vermiştir.
  • Eserlerinde Doğu-Batı çatışması, “rüya” ve “zaman”
    kavramları, “geçmişe özlem”, “mimari” ve “musiki” öne çıkar.
  •  “Ne içindeyim
    zamanın! Ne de büsbütün dışında” dizeleri onun zamanı kavrayışının özünü
    vermektedir.
  • Bursa’da Zaman şiiri geniş bir kesim tarafından sevilmiştir.
  •  Ahmet Haşim’in
    özellikle de Yahya Kemal’in etkisinde kalmış, sembolizmden etkilenmiştir.
  •  Romanlarında
    psikolojik tahlillere önemle eğilen yazarın; kendine has bir üslubu vardır.
  •  Yazarlığı dışında
    İstanbul Üniversitesi’nde edebiyat profesörlüğü, milletvekilliği de yapmıştır.
  •  “Beş Şehir” adlı
    önemli deneme kitabında Ankara, Erzurum, Bursa, Konya ve İstanbul’u
    anlatmıştır.
  •  “Huzur” romanı, aşkı,
    psikolojiyi ve Doğu — Batı karşıtlığını içerir; roman kişilerinin adlarının
    verildiği dört bölümden oluşur : İhsan, Nuran, Suat ve Mümtaz.

ESERLERİ:

Şiir: Bütün Şiirleri

Romanları: Mahur Beste, Saatleri Ayarlama
Enstitüsü, Huzur, Sahnenin Dışındakiler, Aynadaki Kadın

Öykü: Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz
Yağmuru

Deneme: Beş Şehir; Yaşadığım Gibi

Makale- inceleme: Yahya Kemal, XIX. Asır Türk
Edebiyatı Tarihi, Edebiyat Üzerine Makaleler

AHMET MUHiP DRANAS (1908— 1980)

  •  Şiirleriyle
    tanınmakla birlikte tiyatro eserleri de vardır.
  •  Fransız sembolizmiyle
    Türk şiir geleneğini başarıyla kaynaştırmıştır.
  •  Hece ölçüsüyle
    biçimsel mükemmelliğe önem verdiği şiirler yazmıştır.
  •  Aşk, insanın iç
    dünyası gibi bireysel duyguları işlemiştir.
  •  Kar, Olvido, Ağrı ve
    Fahriye Abla şiirleriyle  sevilmiştır.

ESERLERİ:

Şiir: Şiirler

Oyun: Gölgeler, 0 Böyle İstemezdi

NECiP FAZIL KISAKÜREK (1905— 1983)

  • Şiirleri ve tiyatrolarıyla ün kazanmış usta bir yazardır.
  •  Büyük Doğu ve Ağaç
    dergilerini çıkarmıştır.
  •  Fransız
    sembolistlerinden ve halk şiirinden yararlanarak heceyle kendine has, başarılı
    şiirler yazmıştır.
  •  İlk dönem
    şiirlerinden sonra mistik konuları, madde ve ruh ilişkisini, insanın evrendeki
    yerini konu edinen şiirler yazmıştır.
  •  “Kaldırımlar”
    şiiriyle geniş bir kesim tarafından tanınmış ve sevilmiştir.
  •  Şiirlerini Çile
    başlığı altında bir kitapta toplamış ve bu kitapta şiir anlayışını düzyazı
    olarak anlatmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi,
Sonsuzluk Kervanı, Çile

Oyun: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Künye,
Sabırtaşı, Para, Nam-ı Diğer Parmaksız Salih, Reis Bey, Yunus Emre, Abdülhamit
Han, Ahşap Konak

Öykü: Hikayelerim

Roman: Aynadaki Yalan

Anı: Yılanlı Kuyudan

ARİF NİHAT ASYA (1904— 1975)

  •  “Bayrak Şairi” olarak
    bilinir.
  •  Hece ve aruzu
    kullandığı şiirlerin yanı sıra serbest şiirler de yazmıştır.
  • Dini ve milli duyguları, kahramanlıkları sade bir dille
    şiirleştirmiştir.
  •  Rubai türünün son
    ustalarındandır.

ESERLERİ:

Şiir: Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor, Kıbrıs Rubaileri, Köprü
Mensur Şiir: Yastığımın Rüyası, Ayetler
Düzyazı: Kanatlar ve Gagalar, Terazi Kendini Tartmaz

TARIK BUĞRA (1918— 1994)

  •  Öykü, roman, deneme
    ve tiyatrolarıyla tanınır.
  •  Öykü ve romanlarında
    Türk toplumunun tarihine yönelmiştir.
  •  Psikolojik öğelere
    yer vermiştir.
  •  Kurtuluş Savaşı
    yıllarını anlattığı Küçük Ağa ve Osmanlı devletinin kuruluşunu anlattığı
    “Osmancık” romanlarıyla tanınır.

ESERLERİ:

Roman: Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankara’da,
Osmancık, Firavun İmanı, Ibişin Rüyası

Öykü: Yarın Diye Bir Şey Yoktur, Siyah
Kehribar, Oğlumuz

ZİYA OSMAN SABA (1910— 1957)

  • Yedi Meşaleciler içinde şiiri uzun soluklu olarak sürdüren
    tek kişidir.
  •  Hece ölçüsüyle
    yazdığı şiirlerin yanında serbest şiirleri de vardır.
  •  Şiirlerinde çocukluğa
    özlem, anılar, ev ve aile sevgisi konuları öne çıkar.
  •  Öykülerinde de
    ağırlıklı olarak anılarından hareket etmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Sebil ve Güvercinler 

Öykü: Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi, Değişen İstanbul

YAŞAR NABİ NAYIR (1908— 1981)

  •  Yedi
    Meşalecilerdendir.
  •  Şiirleri dışında
    değişik türlerde eserler de vermiştir.
  • Varlık dergisinin kurucusu olması bakımından önem taşımaktadır.

ESERLERİ:

Şiir: Kahramanlar, Onar Mısra

CEVDET KUDRET SOLOK (1907—1992)

  •  Yedi
    Meşalecilerdendir.
  •  Şiirde ısrarcı
    olamayan yazar, edebiyat araştırmalarına yönelmiştir.

ESERLERİ:

Deneme — Eleştiri: Dilleri Var Bizim Dile
Benzemez

Araştırma — inceleme: Türk Edebiyatında Hikaye
ve Roman, Örneklerle Edebiyat Bilgileri

ORHAN VELİ KANIK (1914— 1950)

  •  Garip Akımının
    öncüsüdür.
  •  Şiiriyle eski şiir
    geleneğini yıkmış bir şairdir.
  •  Şiirde klişelere,
    şairaneliğe, benzetmelere, ölçüye, uyağa vb, karşı çıkmıştır.
  •  Sokaktaki sade
    vatandaşı, onların dilini kullanarak anlatmıştır.
  •  Garip dönemi
    öncesinde klasik şiirler yazmış olan şair, ömrünün son yıllarında şiirlerinde
    halk şiirinden yararlanmıştır.
  • Kitabe-i Sengi Mezar, Anlatamıyorum, Hürriyete Doğru,
    Istanbul’u Dinliyorum vb. şiirleriyle tanınmış ve sevilmiştir.
  • Garip ön sözünü de o kaleme almıştır.
  •  Sürrealizmden
    etkilenmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi,
Yenisi, Karşı

Çocuk şiirleri: Nasreddin Hoca Hikayeleri, La
Fontaine’ den Masallar (çeviri)

MELİH CEVDET ANDAY (1916 — 2002)

  •  Garip akımının
    öncülerindendir.
  •  Şiirin dışında roman,
    oyun, deneme, gezi türlerinde önemli eserler vermiştir.
  • Garip tarzı şiirlerinin ardından “zaman” sorunu etrafında,
    mitolojiden ve tarihten beslenen bir şiire yönelmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafhane,
Kolları Bağlı Odysseus,

Oyun: Mikado’nun Çöpleri

OKTAY RİFAT HOROZCU (1914 —1988)

  •  Garip akımının
    öncülerindendir.
  • Garip döneminden sonra Perçemli Sokak kitabıyla Il. Yeni
    tarzı şiirler yazmıştır.
  • Folklordan yararlandığı toplumcu çizgiye yakın durduğu
    eserler de ortaya koymuştur.

ESERLERİ:

Şiir: Garip, Perçemli Sokak, Karga ile Tilki,
Aşık Merdiveni.

KEMALTAHİR (1910—1973)

  •  Toplumcu gerçekçi bir
    romancıdır.
  •  Cezaevi yaşamını,
    Kurtuluş Savaşı’nı, tarihi, köy yaşamını ve eşkıya hikayelerini konu edindiği
    romanlarıyla tanınmıştır.
  •  Tasvire önem veren
    yazar, eserlerinde anlaşılır bir dil ve yalın bir anlatım kullanmıştır.
  •  Osmanlının kuruluşunu
    anlattığı, Osmanlı toplumunun gelişim sürecinin Batı’dan farklı olduğunu ileri
    sürdüğü tezli romanı “Devlet Ana” romanıyla ve Kurtuluş Savaşı yıllarını konu
    edindiği “Yorgun Savaşçı” romanlarıyla tanınmıştır.

ESERLERİ:

Roman: Devlet Ana, Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin
İnsanları, Rahmet Yolları Kesti, Esir Şehrin Mahpusu, Bozkırdaki Çekirdek, Kurt
Kanunu

AZİZ NESİN (1916— 1995)

  •  Toplumcu gerçekçi bir
    yazardır.
  •  Dünyaca tanınmış
    mizahi öykü yazarıdır.

ESERLERİ:

Roman: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz

Öykü: Toros Canavarı, Damda Deli Var, Fil
Hamdi, Sizin Memlekette Eşek Yok Mu?

ORHAN KEMAL (1914— 1973)

  •  Toplumcu gerçekçi bir
    yazardır.
  •  Gerçek adı “Mehmet
    Raşit Oğütçü” olan yazar daha çok öyküleriyle tanınır.
  •  Öyküleri dışında
    oyun, roman ve film senaryoları da yazmıştır.
  •  Öykü ve roman
    kişilerini konuşturmadaki ustalığı dikkat çekmiştir.
  •  Çukurova’nın
    sanayileşmesini ve işçi sorunlarını, tarımın makineleşmesi ve ırgatların
    sıkıntılarını, mahpusları, bekçileri gardiyanları… konu edinmiştir.

ESERLERİ:

Öykü: Ekmek Kavgası, 72. Koğuş, Önce Ekmek,
Mahalle

Kavgası

Roman: Baba Evi, Murtaza, Cemile, Bereketli
Topraklar

Üzerinde, Hanımın Çiftliği, Avare Yıllar, Gurbet Kuşları

YAŞAR KEMAL (1922—2015)

  •  Toplumcu gerçekçi bir
    yazardır.
  •  Gerçek adı Kemal
    Sadık Göğçeli’dır.
  •  Adını ilk olarak
    Cumhuriyet gazetesindeki röportajlarıyla
  • duyurmuştur.
  •  İlk romanı İnce
    Memed’le büyük ün kazanmış ve romancı kimliği öne çıkar olmuştur.
  •  Türk edebiyatının
    olduğu kadar dünya edebiyatının da önemli romancılarındandır.
  •  Çukurova’yı
    insanıyla, sorunlarıyla doğasıyla destansı bir dille anlatmıştır.
  •  Romanlarında doğayı
    ustaca ve ayrıntılı olarak betimlemiştir.
  •  Masallardan,
    ağıtlardan, halk hikayelerinden, efsanelerden ustaca yararlanmayı bilmiştir.

ESERLERİ:

Roman: İnce Memed, Yer Demir Gök Bakır,
Demirciler Çarşısı Cinayeti, Orta Direk, Teneke, Yılanı Öldürseler,

Yusufçuk Yusuf

Öykü: Sarı Sıcak

Röportaj: Bu Diyar Baştan Başa

Derleme (Özgün Anlatı): Üç Anadolu Efsanesi

BEHÇET NECATİGİL (1916—1979)

  •  Cumhuriyet dönemi
    Türk şiirinde kendi çizgisini yaratmış şairlerdendir.
  •  Heceyi kullandığı
    şiirleri olmakla birlikte ağırlıklı olarak serbest şiirler yazmıştır.
  •  Şiir geleneğinden
    ustaca esinlenmeyi bilen söyleyişi rahat, samımı bir şiiri vardır.
  •  Büyük kentte yaşayan
    orta tabaka insanının yaşantısını, bunalımlarını, ev-aile sorunlarını, geçim
    sıkıntısını işlemiştir.
  •  Şiirleri kadar radyo
    oyunları da önemlidir.

ESERLERİ:

Şiir: Kapalıçarşı, Evler, Divançe, Arada,
Çevre, Eski Toprak

Radyo Oyunu: Yıldızlara Bakmak, Uç Turunçlar

Araştırma-biyografi: Edebiyatımızda İsimler
Sözlüğü

Araştırma: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü

CAHİT SITKI TARANCI (1910— 1956)

  •  Otuz Beş Yaş, Desem
    ki ve Gün Eksilmesin Penceremden şiirleriyle tanınır.
  •  Şiirlerinin çoğunda
    ölüm konusunu işlemiştir.
  •  Romantizm ve
    sembolizmden etkilenmiştir.
  •  Hece ölçüsüyle
    yazdığı şiirleri de serbest şiirleri de vardır.
  •  Şiirde biçime,
    kafiyeye ve ahenge önem vermiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Ömrümde
Sükut, Sonrası

Mektup: Ziya’ya Mektuplar

AHMET KUTSİ TECER (1901 — 1967)

  •  “Neredesin?” şiiriyle
    tanınmış ve sevilmiştir.
  •  Şair ve oyun
    yazarıdır.
  • Halk şiiri geleneğine bağlı bir şairidir; Aşık Veysel’i
    edebiyat dünyamıza o tanıtmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Şiirler

Oyunları: Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı

SABAHATTİN EYÜBOĞLU (1908— 1973)

  •  Deneme
    ustalarındadır.
  •  Araştırma ve incelemeleri
    de vardır.

ESERLERİ:

Deneme: Mavi ve Kara, Sanat Üzerine Denemeler

CAHİT KULEBI (1917— 1997)

  •  “Hikaye” şiiriyle
    tanınmış ve sevilmiştir.
  •  Aşık edebiyatı
    geleneğinden beslendiği ve Anadolu’yu anlattığı kendine has bir şiir cizgisi
    vardır.
  •  Serbest şiirler
    yazmıştır.
  •  Yurt ve doğa sevgisi,
    aşk, Kurtuluş Savaşı, yalnızlık başlıca konularıdır,

ESERLERİ:

Şiir: Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda, Yeşeren
Otlar, Türk Mavisi

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

  •  Şiire hece ölçüsüyle
    başladı, serbest şiire geçti.
  •  Çocuk ve Allah
    kitabıyla ün kazandı.
  •  Biçim, içerik ve
    söyleyişte sağladığı uyumla dikkat çekti.
  •  Hayal gücünü öne
    çıkardığı imgeli ilk şiirlerinden sonra, aklı öne çıkardığı şiirler yazmıştır.
  •  Kırkı aşkın eseriyle
    Türk şiirinin en verimli şairidir.
  •  Tür, biçim ve içerik
    bakımından kendini sürekli yenilemiş, kendine özgü bir şiir dili yaratmıştır.
  •  Hemen hemen her
    konuda şiir yazmıştır.
  •  Yerli-yabancı hiçbir
    akımdan etkilenmeden klasiği ve çağdaşı kaynaştırdığı özgün bir şair olmuştur.
  •  “Türkçem benim ses
    bayrağım.” dizesiyle Türkçeye olan sevgisini anlatmıştır.
  • Destan tarzında şiirler de felsefi, link, toplumcu şiirler
    de yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Havaya Çizilen Dünya, Çocuk ve Allah, Üç
Şehitler Destanı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, İstiklal Savaşı, Sivaslı Karınca,
İstanbul Fetih Destanı, Anıtkabir, Mevlana’da Olmak, Tük Olmak, Çanakkale
Destanı, Vietnam Savaşımız, Hiroşima, Nötron Bombası, Malazgirt Ululaması,
Yazıları Seven Ayı (Çocuk Şiirleri), Yunus Emre’de Olmak

MEMDUH ŞEVKET ESENDAL (1883— 1952)

  • Durum — kesit (Çehov Tarzı) öykücülüğünün ilk ustasıdır.
  • Halkın içinden kişileri (memur, esnaf), onların önemsiz
    görünen davranışlarını konu edinmiştir.
  •  Halkı, iyi ve kötü
    yönleriyle, onları sevdirerek anlatmıştır.
  •  Sade, süssüz, kısa
    cümlelerle kurulmuş, yumuşak bir dili vardır.
  •  Toplumun çektiği
    sıkıntıları, sorunları abartmadan ve umutsuzluğa düşürmeden göz önüne
    sermiştir.
  •  Haşmet Gülkokan ve
    Komiser hikayeleriyle sevilmiştir.

ESERLERİ:

Hikaye: Otlakçı, Mendil Altında, Temiz
Sevgiler, Ev Ona Yakıştı

Roman: Ayaşlı ve Kiracıları, Miras

SAİT FAİK ABASIYANIK (1906 —1954)

  •  Çağdaş öykücülüğün
    öncülerindendir.
  •  Hikayelerinde “konu”
    ve “olaydan çok “zamandan ve “insan yaşamı”ndan kesitler öne çıkar.
  •  Maupassant tarzından
    çok Çehov tarzı hikayeye yakındır.
  •  Genellikle gerçekçi
    olan yazarın bazı öykülerinde gerçeküstücü öğeler öne çıkar.
  • İstanbul, deniz, balık, yoksulluk, avare insanlar, doğa
    yaşama bağlılığın göstergesi olarak öykülerinde sıkça yer bulur.
  •  Hikayelerini sade bir
    Türkçeyle yazmıştır.

ESERLERİ:

Öykü: Semaver, Sarnıç, Mahalle Kahvesi,
Tüneİdeki Çocuk, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam, Havada Bulut, Kumpanya, Alemdağ’da
Var Bir Yılan, Son Kuşlar; Az Şekerli

Romanları: Medar-ı Maişet Motoru (Sonraki
baskıda adı “Birtakım İnsanlar”), Kayıp Aranıyor

Şiir: Şimdi Sevişme Vakti

Röportaj: Mahkeme Kapısı

HALİKARNAS BALIKÇISI (1886—1973)

  •  Asıl adı Cevat Şakir
    Kabaağaçlı’dır.
  •  Eserlerinde denizi,
    deniz insanlarını Bodrum’u Ege denizinin efsanelerini anlatmıştır.
  •  Üslüba ve tekniğe çok
    önem vermeyen yazarın, şiirsel, destanımsı ve coşkulu bir anlatımı vardır.
  •  Eski Yunan ve Anadolu
    uygarlıkları ve mitoloji birikimini de eserlerinde yansıtmıştır.

ESERLERİ:

Öykü: Merhaba Akdeniz, Ege Kıyılarından,
Yaşasın Deniz,

Egenin Dibi, Gülen Ada, Gençlik Denizlerinde

Roman: Aganta Burina Burinata, Ötelerin
Çocuğu, Uluç

Reis, Turgut Reis, Deniz Gurbetçileri.

Anı: Mavi Sürgün

HALDUN TANER (1916—1986)

  • Öykü ve oyun yazarıdır.
  •  Eserlerinde çağının
    sorunlarını ortaya koymuş, eser kişilerinden hareketle çözümler de sunmuştur.
  •  Epik tiyatronun
    bizdeki öncüsüdür.

ESERLERİ:

Öykü: Yaşasın Demokrasi, Şişhane’ye Yağmur
Yağıyordu,On İkiye Bir Var, Sancho’nun Sabah Yürüyüşü, Ayışığında Çalışkur,
Konçinalar, Yalıda Sabah

Tiyatro: Günün Adamı, Dışarıdakiler, Huzur
Çıkmazı, Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Fazilet
Eczanesi, Zilli Zarife

Portre / Anı: Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi
Değil

ATTİLA İLHAN (1925—2005)

  •  Mavi akımının
    öncüsüdür.
  •  Şiir, roman, deneme,
    anı, gezi yazısı türlerinde eserler vermiştir.
  •  Daha çok bireysel ve
    toplumsal konuları işlediği şiirleriyle tanınmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Ben Sana
Mecburum                                                

Roman: Kurtlar Sofrası, Bıçağın Ucu

NECATİ CUMALI (1921 —2001)

  •  Şiir, hikaye, roman
    ve tiyatro türlerinde eserler vermiştir.
  • Gözlemlerinden yola çıkarak toplumsal sorunları ele
    almıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Kızılçullu Yolu

Roman: Tütün Zamanı (Zeliş)

Oyun: Boş Beşik, Ezik Otlar, Susuz Yaz, Yeni
Çıkan Şarkılar ya da Juliet

NURULLAH ATAÇ (1898— 1957)

  •  Deneme ve eleştiri
    türünde usta bir isimdir.
  •  Batılı anlamda ilk
    deneme ve eleştiri yazılarının yazarıdır.
  •  1940’tan sonraki
    yazılarında Türkçeyi özleştirme çabası öne çıkar.

ESERLERİ:

Deneme / Eleştiri: Günlerin
Getirdiği, Karalama Defteri,

Sözden Söze, Ararken, Diyelim Söz Arasında, Günce

SUUT KEMAL YETKIN (1903—1980)

  •  Deneme ve eleştiriyle
    tanınmıştır.
  • Sanat, estetik, resim ve felsefe alanlarında eserler
    vermiştir.
  •  Düşüncelerini açık ve
    yalın bir anlatımla kaleme almıştır.

ESERLERİ:

Deneme: Edebiyat Konuşmaları, Edebiyat
Üzerine, Günlerin Götürdüğü, Düşün Payı, Yokuşa Doğru, Şiir Üzerine Düşünceler,
Denemeler

İnceleme — Araştırma: Ahmet Haşim ve
Sembolizm, Sanat Felsefesi, Edebiyatta Akımlar.

CEMİL MERİÇ (1917—1987)

  •  Deneme türünün usta
    isimlerindendir.
  •  Denemeleri dışında,
    edebiyat tarihi, felsefe, tarih çalışmaları ve çevirileri de vardır.

ESERLERİ:

Deneme: Bu Ülke, Mağaradakiler Araştrıma/İnceleme:
Umrandan Uygarlığa, Kırk Ambar, Bir Dünyanın Eşiğinde

RECEP BİLGİNER (1922—2005)

  • Şiirleri de olmasına karşın tiyatrocu olarak tanınmıştır.
  •  Oyunlarında toplumsal
    konuları işlemiştir.

ESERLERİ:

Tiyatro: İsyancılar, Sarı Naciye, Yunus Emre,
Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Mevlana, Ben Kimim, Karım ve Kızım

TURAN OFLAZOĞLU (1932—)

  •  Tiyatro yazarıdır.
  •  Oyunlarının konusunu,
    köyden ve Türk tarihinden aldı.

ESERLERİ:

Tiyatro: IV. Murat, Deli İbrahim, Genç Osman,
Kösem Sultan, Bizans Düştü, Sokrates Savunuyor

ORHAN ASENA (1922—2001)

  •  Tiyatro yazarıdır.
  •  Tarihten aldığı
    olayları ve topluma mal olmuş kişileri konu edinmiştir.

ESERLERİ:

Tiyatro: Tohum ve Toprak, Hürrem Sultan,
Tanrılar ve İnsanlar, Fadik Kız, Atçalı Kel Mehmet

 

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATIYLA İLGİLİ TESTLER

1. Öykülerinde konu ve olaydan çok, şiirselliğe ve
etkiye önem veren, zaman parçaları üzerinde duran bir sanatçıdır. Bir İstanbul
öykücüsüdür o. “Kadersiz” denilebilecek insanlarda çoğu kez kendi sıkıntı ve
avareliklerinin dramını yaşamıştır. “Kötülükler” Ie karşılaştıkça kırlara,
kıyılara, sakin adalara, balıkçılara sığındı. Öyküleriyle bizi de oralara
götürdü tabi. “Dünyayı güzellik kurtaracak, bir insanı sevmekle başlayacak her
şey.” diyen öykücü kalemini güzelliklerin hakkını vermek uğrunda kullandı

Yukarıdaki parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisi
anlatılmaktadır?

A)Haldun Taner

B)Aziz Nesin

C)Memduh Şevket Esendal

D)Halikarnas Balıkçısı

E)Sait Faik Abasıyanık

 

2. Aşağıdakilerden hangisi “deneme” türünde
yazılmıştır?

A) Tohum ve Toprak

B) Otlakçı

C) Havaya Çizilen Dünya

D) Mavi ve Kara

E) Duvar

 

3. Aşağıdaki sanatçı/eser eşleştirmelerinin hangisi
yanlıştır?

A) Necip Fazıl Kısakürek / Koçyiğit Köroğlu

B) Cahit Külebi / Hikaye

C) Memduh Şevket Esendal / Ayaşlı ve Kiracıları

D) Sait Faik Abasıyanık / Havada Bulut

E) Haldun Taner / Sancho’nun Sabah Yürüyüşü

4. Aşağıdakilerden hangisi “tiyatro” türünde yazılmış
bir eserdir?

A) Bingöl Çobanları

B) Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

C) Çile

D) Devlet Ana

E) Kaldırımlar

5. Şiirde kırk yılını, doğumundan ölümüne, orta halli
bir vatandaşın, birey olarak başından geçecek durumları hatırlatmaya; ev-aile
—yakın çevre üçgeninde, gerçek ve hayal yaşantılarını iletmeye, duyurmaya
harcadı. Kapalı Çarşı, Evler, Arada… belli başlı şiir kitaplarıdır.

Bu parçada aşağıdaki şairlerden hangisinden
bahsedilmektedir?

A) Sabahattin Kudret Aksal

B) Fazıl Hüsnü Dağlarca

C) Behçet Necatigil

D) Necati Cumalı

E) Orhan Veli Kanık

6. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde adı verilen
sanatçıyla ilgili doğru bilgi verilmemiştir?

A) Faruk Nafiz Çamlıbel: Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde
Anadolu’yu anlatmıştır.

B) Memduh Şevket Esendal: Küçük olayları, sıradan insanları
anlattığı öyküleriyle anılır.

C) Peyami Safa: Romanlarında psikolojik çözümlemelere
ağırlık vermiştir.

D) Cahit Sıtkı Tarancı: Şiirlerinde iyimserlik ve umut
konularını sıkça işlemiştir.

E) Ahmet Hamdi Tanpınar: Eserlerinde zaman, aşk, doğu- batı
çelişkisi gibi konuları ele almıştır.

7. Aşağıdakilerden hangisi Kurtuluş Savaşı’nı konu
edinmektedir?

A) Bereketli Topraklar Üzerinde

B) Küçük Ağa

C) Saatleri Ayarlama Enstitüsü

D) İnce Memed

E) Aganta Burma Burinata

8. Şiirlerinde bir imge ve müzik kaygısı taşıdığı,
hikaye ve romanlarında da, başta ‘zaman” teması olmak üzere, psikolojik anları,
bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. Sahnenin Dışındakiler, Mahur Beste,
19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi eserlerinden bazılarıdır.

Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinden
bahsedilmektedir?

A) Ahmet Hamdi Tanpınar

B) Kemal Tahir

C) Sait Faik Abasıyanık

D) Orhan Kemal

E) Sabahattin Ali

9. Aşağıdakilerden hangisi türü bakımından diğer
seçeneklerdekilerden farklıdır?

A) Parkta Bir Sonbahar Günüydü

B) IV. Murat

C) Sarı Naciye

D) Kayıp Aranıyor

E) Genç Osman

10. Aşağıdaki eşleştirmelerin hangisinde ismi anılan
edebiyatçıyla eser verdiği edebi tür arasında bir uygunluk yoktur?

A) Haldun Taner — Tiyatro

B) Sait Faik Abasıyanık — Öykü

C) Suut Kemal Yetkin — Deneme

D) Necip Fazıl Kısakürek — Şiir

E) Ahmet Muhip Dranas — Roman

11. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışlığı
yapılmıştır?

A) Yedi Meşaleciler, memleketçi edebiyat anlayışına tepki
olarak doğmuştur.

B) Toplumsal gerçekçiler, edebiyatı toplumu politik olarak
bilinçlendirme aracı olarak görmüşlerdir.

C) Oktay Rıfat, Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli, Garip
akımının öncüleridir.

D) İkinci Yenicilere tepki olarak doğan Garipçiler
soyutlaşan bir şiirden yanadır.

E) “Mavi” adlı dergi etrafında toplanan Maviciler, Garip
şiirine karşıdırlar.

12. Aşağıdaki şairlerden hangisi tiyatro türünde de
eser vermiştir?

A) Faruk Nafiz Çamlıbel

B) Orhan Veli Kanık

C) Ahmet Muhip Dranas

D) Cahit Sıtkı Tarancı

E) Ziya Osman Saba

13. Aşağıdakilerden hangisi Garip akımının
özelliklerinden biridir?

A)Biçimi anlamdan daha önemli görmüşlerdir.

B)Şiiri akıldan çok duyguya dayandırmışlardır.

C)Kafiyeyi, ölçüyü, söz sanatlarını dışlamışlardır.

D) Olağanüstü olayları ve kahramanlıkları işlemişlerdir.

E) Şiirselliği her şeyin üstünde bir değer kabul
etmişlerdir.

I. Huzur

II. Han Duvarları

III.Otuz Beş Yaş

IV. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

Yukarıdaki eserler sırasıyla hangi edebiyatçılara
aittir?

A) A. H. Tanpınar — F. N. Çamlıbel — C. S. Tarancı — Peyami
Safa

B) Peyami Safa — F. N. Çamlıbel — C. S. Tarancı — F. H.
Dağlarca

C) A. M. Dranas — F. N. Çamlıbel — N. F. Kısakürek M. Ş.
Esendal

D) A. H. Tanpınar — F. N. Çamlıbel — F. H. Dağlarca — Behçet
Necatigil

E) Behçet Necatigil — F. N. Çamlıbel — C. S. Tarancı —
Peyami Safa

15. Aşağıdakilerden hangisi ‘tiyatro”dur?

A) Tüneldeki Çocuk

B) Keşanlı Ali Destanı

C) Karalama Defteri

D) On İkiye Bir Var

E) Ben Sana Mecburum

16. Beş Şehir adlı denemesinde Ankara, Bursa,
İstanbul, Erzurum ve Konya şehirlerini tarihi, coğrafi ve kültürel
zenginliklerini anlatan yazarımız aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cahit Sıtkı Tarancı

B) Falih Rıfkı Atay

C) Nurullah Ataç

D) Memduh Şevket Esendal

E) Ahmet Hamdi Tanpınar

17. I. PeyamiSafa

      Il. Sait Faik
Abasıyanık                                                                   

      III. Nurullah Ataç

Yukarıdaki edebiyatçıların eserleri sırasıyla
aşağıdakilerderı hangisidir?

A) Saatleri Ayarlama Enstitüsü — Son Kuşlar — Şiir Üzerine
Düşünceler

B) Fatih-Harbiye — Alemdağ’da Var Bir Yılan — Karalama
Defteri

C) Sözde Kızlar — Semaver — On İkiye Bir Var

D) Saatleri Ayarlama Enstitüsü — Havuzbaşı — Keşanlı Ali
Destanı

E) Ayaşlı ve Kiracıları — Kiralık Konak — Sebil ve
Güvercinler

 


Cover Image

1940 Sonrası Şiiri – İkinci Yeni Şiiri (Slayt-Konu Anlatımı)

Ocak 4, 2011 Okuma süresi: 10 dakika

1940 Sonrası Şiiri ya da İkinci Yeni olarak adlandırılan şiir geleneği hakkında sunum çalışması. İkinci Yenicilerin genel özellikleri, şairler ve şairler hakkında bilgiler içeriyor. Şairlerin eserleri veriliyor. Derste kullanmak ve ödev için güzel bir çalışma. Edip Cansever, Cemal Süreya, Sezai Karakoç, Turgut Uyar, İlhan Berk ve Ece Ayhan hakkında slaytlarla zenginleştirilmiş bir sunum.

İKİNCİ YENİ HAREKETİ

  • İkinci Yeniciler adı verilen akım ‘sanat için sanat’ anlayışına dayanan, sürrealizmden daha aşırı soyutlama anlayışını sürdüren akımdır.
  • Bu akım 1.yeni (Garip) akımına tepki olarak ortaya çıkmıştır. 
  • Başlangıçta bir topluluk olarak ortaya çıkmayan bildirgesi bulunmayan belirli bir ilkeleri bile olmayan grupken, Muzaffer Erdost’ un yazdığı yazılarında etkisiyle bir çatı altında toplanıldı.
  • Şiirimizde daha çok uzun soluklu olmasa da, geniş bir okuyucu kitlesi bulamasa da Türk şiirine yeni boyutlar, yeni öğeler getirmişler.
  • Daha çok yorum ve izlenim şiirleri yazmışlardır.
  • Orhan Veli ve arkadaşlarının yalın anlatımına tepki olarak doğmuştur.
  • Şiir görüntülerin verildiği bir amaç olmalıdır.
  • Şiirde doğa betimlemelerine  yer verilmemeli, öteki türlerde anlatılmayanlar dil getirilmelidir.

İKİNCİ YENİ SANATÇILARI KİMLERDİR?

  • Edip Cansever
  • Sezai Karakoç 
  • Turgut Uyar
  • Ece Ayhan
  • Cemal Süreya
  • İlhan Berk

EDİP CANSEVER

  • İlk şiiri ‘İstanbul’ dergisinde yayımlanmıştır.
  • İstanbul,Yücel,Fikirler,Edebiyat Dünyası, dergilerinde yayınlanan ilk gençlik şiirlerini ‘İkindi Üstü’ adlı kitapta toplamıştır.
  • İlk kitabından 7 yıl sonra yayımladığı Dirlik Düzenlik’te kendisini özgü bir şiir evreni kurduğu görülür.
  • 1957’de yayınlanan ‘Yerçekimli Karanfil’ ile kendisine özgü bir şiir evreni kurmuş; 2.Yeni akımının özgün örneklerini vermiştir.
  • ‘Dize İşlevini Yitirdi’ gerekçesiyle yeni arayışlara yönelmiştir.

ESERLERİ;

  • Gül Dönüyor Avucumda (Düz Yazı)
  • İkindi Üstü,Dirlik Düzenlik,Yerçekimli Karanfil,Umutsuzlar Parkı,Petrol,Sevda ile Sevgi,İlkyaz Şikayetçileri (Şiirler)

SEZAİ KARAKOÇ

  • Başlangıçta Pazar Postası’nda 2.Yeni akımı doğrultusunda şiirler yazmış; daha sonraki yıllarda tümüyle kendi şiirine yönelmiştir.
  • Yeni biçim araştırmalarıyla, değişik imgelerle, kendine özgü, mistik ve islami içeriğe yer veren eserleriyle kuşağının en iyileri arasına girmeyi başarmıştır.
  • Dergi ve gazetelerde sanat yazıları, eleştirileri,Fransız şiirinden çeviriler yayımlamıştır.
  • Başlangıçta 2. Yeni şairleri arasında yer alan sanatçı sonraları iyice mistisizme ve içsele yönelmiştir. Din ve İnanç yoluyla fizik ötesi kaygıları yenmiş mistik bir şairdir.

ESERLERİ;

  • Mağara ve Işık – Şiir Düzyazı  / Tarihin Yol Ağzında – Röportaj 
  • Yunus Emre, M. Akif, Mevlana – İnceleme
  • Meydan Ortaya Çıktığında, Portreler – Öykü
  • Yazılar, Ölümden Sonra Kalkış, Makamda – Deneme
  • Körfez, Şahdamar, Hızır’la 40 Saat, Sesler, Alın Yazısı Saati – Şiir

TURGUT UYAR

  • Çeşitli dergilerde yer alan şiirleriyle adını duyurmuştur. 
  • İlk Dönem şiirlerinde çevresinin yaşayışının izlenimleri üzerinde durmuş, daha sonra iç derinliğe inmeye başlamıştır.
  • Ölçülü uyaklı ilk dönem şiirinde daha çok kişisel yaşantısını yansıtır.
  • Aşk,ayrılık,ölüm temalarını işlediği bu dönem şiirinde Garip akımının izleri görülür.
  • 1945 şiiri biçim ve öz bakımından yenileştiren şairlerin en güçlülerindendir.
  • Lirik şiirin geleneksel sınırlarını zorlamıştır.
  • Günümüzde Türkçeyi en güzel kullanan şairler arasındadır.

ESERLERİ;

  • Bir Şiirden – İnceleme
  • Arz-ı Hal, Türkiye’m, Dünyanın En Güzel Arabistan’ı, Tütünler Islak, Her Pazartesi . . .  – Şiir

ECE AYHAN

  • Şairin ilk şiiri 1954 yılında Türk Dili’nde yayımlanmıştır.
  • 1954-1955 yılları arasında Türk Dili, Varlık ve Yenilik dergilerinde çıkan şiirlerinden sonra , Pazar Postası , Seçilmiş Hikayeler ve Yeditepe Dergileri’nde yazdı.
  • 2. Yeni şiirinin en önemli temsilcisi olarak gösterilse de kendisi  ‘İkinci Yeni’ tanım yerine ‘Sivil Şiir’ önerdi ve kullanıldı.
  • Günümüz Türk şiirinin modern ustalarından biridir.
  • Her şiirinde hem şiir hem Türkiye üzerin görüşlerini anlatır.
  • Sivil şiir , Sıkı şiir , morjinolik , etik gibi belirli kavramları ön çıkar.

ESERLERİ;

  • Yurt Sual, Bakışsız Bir Kedi Kara, Sivil Şiirler, Çok Eski Adıyladır, Devlet ve Tabiat – Şiir

CEMAL SÜREYA

  • Şiire lise yıllarında aruz denemeleriyle başlamış , ilk şiiri ‘Şarkısı- Beyaz’ 1953’de Mülkiye dergisinde yayımlanmıştır. Çeşitli yayın evlerinde danışmanlık , ansiklopedilerde redaktörlük , çevirmenlik yapmıştır.
  • Geleneğe karşı olmasına rağmen , geleneği şiirinde en güzel kullanan şairlerden birisidir.
  • Kendine özgü söyleyiş biçimi v şaşırtıcı buluşlarıyla zengin birikimi ile duyarlı , çarpıcı , yoğun , diri imgeleriyle İkinci Yeni şiirin en başarılı örneklerini vermiştir.

ESERLERİ;

  • Üvercinka, Göçebe, Sevda Sözleri, Güz Bitiği –  Şiir
  • Günü Birlik, Şapkam Dolu Çiçekle – Deneme
  • Üstü Kalsın, 999.Gün –  Günlük
  • 100 Aşk Şiiri, Mülkiyeli Şairler –  Antoloji
  • On Üç Günün Mektupları, Folklor Şiire Düşman –  Düz Yazı

İLHAN BERK

  • İlhan Berk’in şiiri , değişik evrelerden geçmiştir.
  • İlk şiirlerini toplumcu anlayışla kaleme almıştır.
  • Hece Ölçüsünün kullanıldığı bu şiirlerde , o dönemin şiir anlayışına özgü bir karamsarlık göze çarpar.
  • İlhan Berk , daha sonra 1990’lara doğru Yeni Edebiyat anlayışı içinde yer almış , Servet-i Fünun (Uyanış) , Ses , Yığın , Yeryüzü , Kaynak gibi dergilerde yazmıştır.
  • 1953’te Yenilik dergisinde yayımladığı ‘Saint-Antoin’in Güvercinleri’ İkinci Yeni şiir akımının habercisi olmuştur.

ESERLERİ;

  • Başlangıcından Bugüne Kadar Beyit, Mısra Antolojisi –  Antoloji
  • Güneşi Yakanların Selamı, Günaydın Yeryüzü, İstanbul Kitabı, Türkiye Şarkısı – Şiir

İKİNCİ YENİ ŞİİRİ VE ÖZELLİKLERİ SLAYTI İNDİR

SLAYTI İNDİRMEK İÇİN BURAYI TIKLAYIN…


Cover Image

12. Sınıf Edebiyat 1. Dönem 1. Yazılısı

Kasım 2, 2010 Okuma süresi: ~1 dakika
Farklı soru tipleri ile hazırlanmış bir sınav çalışması. Basılıp kullanılmaya hazır 🙂

Hakkında

Bu kısım siten hakkında bilgi verir. Burayı değiştirmek ve düzenlemek için admin->eklentiler->tanımı düzenle

Etiketler