“Sınıfa girer girmez insanı düşündüren, ilginç (I) sorular başlar. Çocukların düşüncelerine önem verince, şaşırtıcı (II) sorular peş peşe gelir. Bir anda büyür (III), küçücük (IV) çocuklar, mantıkları (V) ile kocaman olurlar.”
2. Yukarıdaki parçada altı çizilmiş sözlerden, bulunduğu yere göre anlamca en gerekli olanı hangisidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. (1982-ÖSS)
Çözüm: Paragraftan “mantıkları” sözcüğü çıkarsa hem anlam değişecek hem de anlatım bozukluğa neden olacaktır (…çocuklar ile kocaman olurlar.). Diğer sözcüklerin çıkması -bazı sözcüklerin çıkması anlamı daraltsa da- anlatım bozukluğuna neden olmayacaktır. Cevap E.
3. “Hiçbiri -Ali Suaivi’den başka- ülkede bu ayaklanmayı düşünmemiş, padişaha bağlılığı kutsal bir görev saymıştır.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak belirtilmiştir?
A) İkinci cümleciğin yükleminde özneyle uyum sağlanmamıştır.
B) Birinci cümlecikteki arasöz, gereken biçimde düzenlenmemiştir.
C) Birinci cümleciğin yükleminde özneyle uyum sağlanmamıştır.
D) Birinci cümlecikteki yüklemin sonuna “-dir” eki getirilmemiştir.
E) Her iki cümleciğin yüklemleri arasında olumluluk olumsuzluk bakımından uyum sağlanmamıştır. (1982-ÖSS)
Çözüm: Bu, öznesi ortak kullanılmış (hiçbiri) sıralı bir cümle. Ancak “hiçbiri” öznesi ikinci cümleye uymuyor. İkinci cümlenin öznesi “herkes” olmalıydı. “Hiçbiri” olumsuz, “herkes” ise olumlu cümlelerde kullanılır. Cevap A.
4. “Genç saçlarına ak düşmemiş, şiirimize, hikâyeciliğimize taptaze bir hava getiren isimlerdi bu saydıklarım.”
Bu cümlede hangi sözcükten sonra virgül (,) konursa anlam karışıklığı giderilmiş olur?
A) genç B) saçlarına C) hikâyeciliğimize D) getiren E) bu (1982-ÖSS)
Çözüm: Genç sözcüğünden sonra virgül konmazsa “saçlarına” sözcüğünün sıfatı olur. Ancak cümlede kastedilen bu değil o nedenle “genç” sözcüğünden sonra virgül gelmeli. Cevap A.
5. “Yazar, bu özü, birtakım ilkelerden, hazır formüllerden yola çıkarak değil, somut gerçeklerden, yaşanmış deneyimlerden yola çıkarak yeniden buluyor.”
Bu cümlede geçen kelimelerden hangileri atıldığında cümlenin anlamında hiçbir daralma olmaz? (1983-ÖSS)
A) bu – yeniden
B) ilkelerden – somut
C) birtakım – değil
D) yazar – gerçeklerden
E) hazır – yaşanmış
Çözüm: Hayat boyu edinilen bilgilerin tamamı, tecrübe anlamına gelen deneyim sözcüğü için “yaşanmış” sözcüğü gereksizdir. Benzer durum “hazır” sözcüğü için de geçerli. “Formül” sözcüğü cümlede “tutulan yol, yöntem” anlamıyla kullanılmış ki “hazır” sözcüğüne ihtiyacı yok. Cevap E.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili kelime çıkarılırsa cümlenin anlamı değişmez?
A) Ortaklar arasındaki mevcut ikiliği giderdik.
B) Parkın içindeki kurumuş ağaçları kestik.
C) Yokuşun dibindeki ahşap eve taşındık.
D) Babamla birlikte evdeki eski eşyaları dışarı taşıdık.
E) Gölün kıyısındaki yaşlı çınar ağaçlarının altına koştuk. (1983-ÖSS)
7. Aşağıdakilerden hangisi dil ve anlatım yönünden yanlıştır?
A) Yayınevinin çıkardığı bütün romanları alıyorum, okuyorum.
B) Bu koşullar içinde pek çok sanatçı olduğunu duyuyorum, görüyorum.
C) Bu konuda söylenenlere inanıyor, her yerde öne sürüyordu.
D) Geçen ay yayımlanan aylık dergilerin birinde okudum, gördüm.
E) Erken yatıp erken kalkmanın yararına inanırdı, herkesi de inandırırdı. (1983-ÖSS)
Çözüm: C’deki cümlenin ikinci cümlesinde nesne eksik. “Öne sürdüğü ne?” ya da “Neyi öne sürüyor?” sorularına cevap alamıyoruz. Cümle şöyle düzeltilebilir: Bu konuda söylenenlere inanıyor, işin aslını bildiğini her yerde öne sürüyordu. Cevap C.
8. “Cansız varlıkların ya da soyut kavramların çoğulları özne olduğunda bunların yüklemleri tekil olur.”
Aşağıdakilerden hangisinde bu kurala uyulmamıştır? (1983-ÖSS)
A) Köylüler, uzaktan uzağa bağrıştılar.
B) Dağlar, gün batımına doğru kızıllaştı.
C) Boksörler yaman dövüştüler.
D) Bu düşünceler, geçerliliğini çoktan yitirdi.
E) Bu tür duygular, gözlerimi yaşartırlar.
Çözüm: “Bu tür duygular, gözlerimi yaşartırlar.” cümlesinin öznesi soyut bir kavram ve çoğul halde (bu tür duygular) bu nedenle yüklem tekil olmalıydı. Cevap D
9. “Aldığı şehirlere Türkleri yerleştirmek suretiyle Türkleştirdi.” cümlesindeki anlatım pürüzü nasıl giderilebilir? (1984-ÖSS)
A) “şehirlere” yerine “şehirlerde” kelimesini getirerek
B) “Türkleştirdi” den önce, “insanları” kelimesini ekleyerek
C)”yerleştirmek suretiyle” yerine “yerleştirerek” kelimesini getirerek
D)”Türkleştirdi” yerine “Türkleştirildi” kelimesini ekleyerek
E) “Türkleştirdi”den önce, “oraları” kelimesini ekleyerek
Çözüm: Cümlede nesne eksik. Nereyi Türkleştirdi, sorusunun cevabı yok. Bu nedenle cevap E olmalı.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki “daha” kelimesi çıkarılınca cümlenin anlamında daralma olur? (1984-ÖSS)
A) İstiyorsanız bir defa daha anlatayım.
B) Bilmiyorum, ben göreve daha yeni başladım.
C) Bekle, Müdür Bey daha gelmedi.
D) O zamanlar bu yol, şimdikinden daha kötüydü.
E) Görünüşüne bakma, daha altı yaşına yeni girdi.
Çözüm: Bu tür sorularda ilgili sözcüğü cümleden çıkararak anlamda bir daralma olup olmadığına bakmak gerekir. A şıkkında “daha” sözcüğü çıkarsa anlamın tamamen değiştiği açıktır. Cevap A
11. Bu kitap (I), yayınevimizin (II) ölümünün 10. yıldönümünde (III) ünlü şaire (IV) onun yüce anısına (V) armağandır. (www.yksedebiyat.org)
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için hangi kelime ya da kelime grubu çıkarılmalıdır? (1985-ÖSS)
A) l. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Çözüm: Cümle dikkatli okunduğunda tamlanan ekinin eksik olduğu görülebilir. Cümle şöyle olmalıydı: Bu kitap, yayınevimizin ölümünün 10. yıldönümünde ünlü şaire onun yüce anısına armağanıdır. → yayınevimiz-in armağan-ı-dır.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kendi” kelimesinin çıkarılması, anlatımda bozukluğa yol açmaz? (1985-ÖSS)
A) Bu ayrıcalığın sadece kendi için olduğunu sanıyorsa aldanıyor.
B) Kendi gibi gece gündüz çalışacak birini arıyor.
C) O da herkes gibi kendi hakkına razı olmalıdır.
D) Herkesi kendi gibi düşünmeye zorluyor.
E) Bu kez kendi değil, kardeşi gelmiş.
Çözüm: Bu tür sorularda ilgili sözcüğü cümleden çıkararak anlamda daralma olup olmadığına bakmak gerekir. C şıkkında “kendi” sözcüğü anlamı pekiştirmek için kullanılmış. Varlığı bir anlatım bozukluğu yaratmıyor ancak yokluğu da bir anlam daralmasına neden olmuyor. Cevap C
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinden “onu” kelimesi çıkarılırsa cümlenin anlatımı bozulur? (1985-ÖSS)
A) Çoğu zaman biçimsel özellikler üzerinde durur, az da olsa onu geliştirmeye çalışırız.
B) Bulunduğu çevreyi inceliyor, onu yazılarında gereç olarak kullanıyor.
C) Fıkranın geleneksel anlamını değiştirmiş, onu daha da zenginleştirmiştir.
D)Yazma sözünden ne anladığımı açıklamak, onu tanımlamak istiyorum.
E) Çevremizi duyu organlarımız yardımıyla tanır, onu bu organlarımızla öğreniriz.
Çözüm: Verilen cümlelerin hepsi sıralı cümle. Burada bakılması gereken “onu” sözcüğüne ikinci cümlede gerek var mı yok mu?
B’de — bulunduğu çevreyi inceliyor / kullanıyor (gerek yok)
C’de — fıkranın geleneksel anlamını değiştirmiş / zenginleştirmiştir (gerek yok)
D’de — yazma sözünden ne anladığımı açıklamak / tanımlamak istiyorum. (gerek yok)
E’de — çevremizi tanır / öğreniriz (gerek yok)
Cevap A
14. Bu ilaç, mide yanmasına sebep olmadığı gibi ne de asit – baz dengesi üzerinde herhangi bir olumsuz etkiye de yol açmaz.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir? (1986-ÖSS)
A) “ilaç” kelimesine “-m” eki getirilerek
B) “ne de” kelimeleri atılarak
C) “yol açmaz” yerine “sebep olmaz” denilerek
D) “olumsuz” kelimesi çıkarılarak
E) “ne de” kelimeleri “üzerinde” kelimesinin sonuna alınarak
Çözüm: “ne de” sözünün verdiği anlamı “sebep olmadığı gibi” sözü vermektedir. Bu nedenle cevap B.
15. Yoksul görünümlü biriydi bu. Boyu kısa, bedeni de pek biçimli değildi.
Yukarıdaki ikinci cümlede bir anlatım bozukluğu vardır. Bu bozukluk, aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir? (1986-ÖSS)
A) “kısa” yerine “kısaydı” getirilerek
B) “kısa’dan sonra “ve” ekleyerek
C) “kısa” yerine “ve” koyarak
D) “kısa”dan sonra “değil” ekleyerek
E) “boyu”dan sonra “da “ekleyerek
Çözüm: İkinci cümle sıralı bir cümle ve ek eylem ortak kullanılmış. Ancak ilk kısım olumlu sonraki bölüm olumsuz olunca anlatım bozukluğuna neden olmuş. Buna ek eylem eksikliği diyoruz. Cümle şöyle olmalıydı: Boyu kısaydı, bedeni de pek biçimli değildi. Cevap A
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1986 -ÖSS)
A) Öğretmenin, öğrencilerinin aile durumları ile de ilgilenmesi gerekir.
B) Yazarlarımızın köy yaşayışına ilgilenmeleri toplumumuz açısından çok yararlıdır.
C) Bir romancının şiirle ilgilenmesi sanatı için yararlı olur.
D) Kişilerin meslekleri dışında başka işlerle ilgilenmeleri onları dinlendirir.
E) Öğrencilerin iyi kitaplarla ilgilenmesini sağlamak bir eğitim işidir.
Çözüm: Cevap B, “….yaşayışına ilgilenmeleri” kısmı anlatım bozukluğuna neden olmuş. Cümle şöyle olmalıydı: Yazarlarımızın köy yaşamıyla ilgilenmeleri toplumumuz açısından çok yararlıdır.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1986 – ÖSS)
A) Bu kadar yorgunluktan sonra iyi bir tatili hak etmişti.
B) Memur, dostça ve yumuşak başlılıkla cevap veriyordu.
C) Fotoğafçılıkla ilgili incelikleri ve teknik bilgileri bu kitapta bulabilirsiniz.
D) Ayrıca, ara sıra gözüme çarpan yanlışlıkları da belirttim.
E) Durmadan gazoz ve çekirdek yenilen bu yerden hemen uzaklaştım.
Çözüm: E’de “yenilen” sözcüğü hem gazoz hem de çekirdek için ortak kullanılmış. Cümle şöyle olmalıydı: Durmadan gazoz içilen ve çekirdek yenilen bu yerden hemen uzaklaştım. Cevap E
18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ise” kelimesine gerek yoktur? (1986 – ÖSS)
A) Mektup yazmış ise gelmekten vazgeçmiştir.
B) Bunun nedeni ise beni çok sevmemesidir.
C) Olayı ancak kendin gördün ise tanıklık yapabilirsin.
D) Bunu yapan o ise gidip kendisiyle konuşun.
E) Yanlış öğrenecek ise hiç öğrenmesin.
Çözüm: B’de “ise” sözcüğünün verdiği anlam cümlede mevcut. Cevap B.
19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “fazla” kelimesine gerek yoktur? (1986- ÖSS)
A) Güneşte fazla dolaşmayın.
B) Fazla kaleminiz var mı?
C) Buralara fazla yağmur yağmaz.
D) Bundan böyle, daha fazla erken kalkmalısın.
E) Fırını fazla ısıtmanıza gerek yok.
20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “ben” kelimesi çıkarılınca anlam bozulur? (1986 – ÖSS)
A) En çok ben merak ediyordum.
B) Ben hemen evimize koştum.
C) Yarışta ben hepsini geçmiştim.
D) Ben 1963 yılında doğdum.
E) Ben geç geleceğini biliyordum.
Çözüm: Soruyu çözmek için cümleleri “ben” sözcüğünü çıkartarak okumak yeterli olacaktır. Cevap A.
21.” Ölçümlere ne zamandan beri başladınız?”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? (1987-ÖSS)
A) “ne zamandan beri” yerine “ne zaman” getirilmeli
B) “ne zamandan” yerine “hangi tarihten’ getirilmeli
C) “başladınız” yerine “başlıyorsunuz” getirilmeli
D) “beri” yerine “bu yana” getirilmeli
E) “başladınız” yerine “başlamıştınız” getirilmeli
Çözüm: “-den beri” edatı gereksiz kullanılmış. Cümlenin doğrusu, “Ölçümlere ne zaman başladınız.” olmalı. Cevap A
22. Bu sonuca ulaşılacağını belki de biliyor olmalılar.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? (1987 -ÖSS)
A) “ulaşılacağını” yerine “ulaşılabileceğini” getirilmeli
B) “belki de” yerine “sanıyorum” getirilmeli
C) “ulaşılacağını” yerine “ulaşılmayacağım” getirilmeli
D) “biliyor olmalılar” yerine “biliyorlardır” getirilmeli
E) “olmalılar’ yerine “olabilirler” getirilmeli
Çözüm: Hem “…biliyor olmalılar.” ifadesi hem de “belki” sözcüğü olasılık bildiriyor. Cevap D.
23.Önümüzdeki haftanın programlarından bazılarını sizlere hatırlatmaya çalıştık sayın seyirciler.
Bu cümledeki düşünme hatasını gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? (1987-ÖSS)
A) “önümüzdeki” yerine “gelecek” kelimesi getirilmeli
B) “çalıştık” yerine “çalışıyoruz” kelimesi getirilmeli.
C) “hatırlamaya” yerine “tanıtmaya’ kelimesi getirilmeli
D) “önemli” kelimesi “bazılarını” kelimesinden önce getirilmeli
E) “sayın dinleyiciler” sözü cümle başına alınmalı
24. Shakespeare’in oyunları arasında en sık sahnelenen ve Türk seyircisi tarafından en çok benimsenenler arasında Hamlet ve Othello’dur.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? (1987-ÖSS)
A) “en çok” sözü kaldırılmalı
B) “en sık” sözü kaldırılmalı
C) “ve” yerine “ile” kelimesi getirilmeli
D) “oyunları” sözünden sonra gelen “arasında” kelimesi kaldırılmalı
E) “Hamlet” sözünden önce gelen “arasında” kelimesi kaldırılmalı
Çözüm: “Hamlet” sözünden önce gelen “arasında” sözcüğü anlatım bozukluğuna neden olmuş çünkü sadece adı geçen iki oyuna gönderme yapılmış. Cevap D.
25. Bunun üzerine üyeler, bir an sessizlik içinde kaldılar ve herkes ellerini havaya kaldırarak söz istediler.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? (1987-ÖSS)
A) “üyeler” kelimesi kaldırılmalı
B) “ve” kelimesi çıkarılıp, yerine virgül (,) konmalı
C) “herkes” kelimesi kaldırılmalı
D)”bunun üzerine” sözü “üyeler” kelimesinden sonra getirilmeli
E) “ellerini” kelimesi kaldırılmalı
26.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, “yaklaşık” kelimesi yanlış kullanılmıştır? (1987-ÖSS)
A) Ev ona, yaklaşık hesapla otuz milyon liraya mal olmuştu.
B) Köy Ankara’ya yaklaşık olarak yetmiş kilometre uzaktaydı.
C) Doğup büyüdüğü kasabaya, yaklaşık on yıldır uğramamıştı.
D) Bu büyük apartmanlar, birbirine yaklaşık yapılmıştı.
E) Yaklaşık olarak üç metre kumaşın yeteceğini sanıyordu.
27. İçtenlikle (I) söylüyorum: eğer (II) vapur biletini (III) almamış olsaydım, (IV) bu geziden (V) vazgeçerdim.
Bu cümleden altı çizili sözcüklerin hangisi çıkarılırsa cümlenin anlamı değişmez? (1988-ÖSS)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
28. Arkadaşım gördüklerini, duyduklarını gizli bir sırmış gibi yavaşça kulağıma fısıldadı.
Bu cümlede gereksiz kullanılmış iki sözcük aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir? (1988-ÖSS)
A) Arkadaşım – bir
B) Bir – yavaşça
C) Arkadaşım – gibi
D) Gizli – yavaşça
E) Gizli – sırmış
Çözüm: Bu cümlede gereksiz kullanılmış iki sözcük var: gizli ve yavaşça. “Sır” zaten gizli olmalı yoksa sır olmaz. Fısıldamak eylemi için de “yavaşça” sözcüğü gereksizdir. Cevap D
29. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1988-ÖSS)
A) Hastalığı nedeniyle bir süre geri hizmete alınması onu bir hayli üzdü.
B) Hemen getireceğini söyleyerek aldığı makası hâlâ geri iade etmemiş.
C) Onun, bu küçücük ricamı geri çevireceğini hiç sanmıyorum.
D) Bu işte geri planda kalmak istemem.
E) Olayın geri kalan bölümünü siz anlatın.
Çözüm: B’de “geri” sözcüğü gereksiz kullanılmıştır. “İade etmek” zaten “geri vermek” anlamındadır. Cevap B.
30. Genç sanatçılara, yapıtlarının konularını seçerken nelere önem vermelerini anlatıyor.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerden hangisiyle giderilebilir?
A) “vermelerini” yerine “vermeleri gerektiğini” sözü getirilmeli.
B)”nelere” yerine “hangi noktalara” sözü getirilmeli.
C) “sanatçılara” yerine “sanatçıların” sözü getirilmeli.
D) “seçerken” yerine “seçmekte” sözü getirilmeli.
E) “anlatıyor” yerine “belirtiyor” sözü getirilmeli. (1988-ÖSS)
Çözüm: Cümlede eylemsi eksikliği var. Cümleye “vermelerini” yerine “vermeleri gerektiğini” sözü getirilmeli. Cevap A
31. Vergilerin yeni sisteme göre toplanacağını sağlayacaklar.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerden hangisiyle giderilebilir?
A) “göre” yerine “uyularak” sözü getirilmeli.
B) “toplanacağını” yerine “toplanmasını” sözü getirilmeli.
C) “yeni” den sonra “bir” sözü getirilmeli.
D) “sisteme” yerine “kurala” sözü getirilmeli.
E) “sağlayacaklar” yerine “sağlamalılar” sözü getirilmeli. (1988-ÖSS)
Çözüm: Cümledeki anlatım bozukluğu “…toplanacağını sağlayacaklar.” kısmında. “toplanacağını” sözcüğü isim-fiil olmalıydı. Cevap B.
32. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1988- ÖSS)
A) Okula başladığımızdan beri birbirimizden hiç ayrılmadık.
B) Okula başlayışımızdan beri birbirimizden hiç ayrılmadık.
C) Okula başlayalı beri birbirimizden hiç ayrılmadık.
D) Okula başlayışımızdan bu yana birbirimizden hiç ayrılmadık.
E) Okula başladığımızdan itibaren birbirimizden hiç ayrılmadık.
Çözüm: Cevap C. “Beri” sözcüğü gereksiz kullanılmış. “Başlayalı” sözcüğündeki zarf-fiil eki (-eli) cümleye zaten devamlılık anlamı katmaktadır. Bir de “beri” sözcüğü zaman anlamıyla kullanılacaksa -den eki ile kullanılmalıdır.
33. Ülkemizde başarıyla gerçekleştirilen bu tür ameliyatlarda, ölüm şansı, Amerika’da yapılanlardan ancak yüzde bir fazladır.
Bu cümledeki bir sözcüğün yerinde kullanılmamasından doğan anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerden hangisiyle giderilebilir? (1989-ÖSS)
A) “tür” sözcüğü atılarak
B) “gerçekleştirilen” yerine “yapılabilen” sözcüğü getirile-rek
C) “yapılanlardan” yerine “yapılan ameliyatlarda” getirilerek
D) “ancak” sözü atılarak
E) “şansı” yerine “olasılığı” sözcüğü getirilerek
Çözüm: “Şans” sözcüğü olumlu cümlelerde kullanılır. Onun yerine “olasılığı” sözcüğü getirilmelidir. Cevap E.
34. Batı ve güney bölgeleri yağmurlu geçerken, öte yandan doğu ve kuzey bölgeleri soğuk geçer.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? (1989-ÖSS)
A) “yağmurlu geçerken” yerine “ile” sözcüğü getirilmeli.
B) “geçerken” yerine “geçip” sözcüğü getirilmeli.
C) “öte yandan” sözü atılmalı.
D) “doğu ve kuzey” yerine “doğu ile kuzey” sözü getirilmeli.
E) “kuzey bölgeleri” yerine “kuzey bölgesi” sözü getirilmeli.
Çözüm: Cevap C. Cümlede “öte yandan” gereksiz çünkü cümledeki zarf-fiil (geçerken) bu anlamı zaten veriyor.
35. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1989-ÖSS)
A) Önemsiz şeyler üzerinde boşu boşuna zaman harcadı.
B) Görüşleri doğru ya da yanılmış olabilir.
C) Dünyada kaç tür olduğu bilinmemektedir.
D) En çok tartışılan konulardan biri de müziktir.
E) Doğanın kış aylarında başka bir çekiciliği vardır.
Çözüm: B’de hata var. Cümlede iki ayrı şey ifade edilmiş: 1. Görüşleri doğru olabilir. 2. Görüşleri yanılmış olabilir. Görüldüğü gibi ikinci kısma “görüşleri” sözcüğü uymuyor. “Görüşleri” yerine “”görüşlerinde” sözcüğü getirilebilir. Cevap B.
36. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1990-ÖSS)
A) Burada, en çok eski arkadaşlarımı arıyor, özlüyorum.
B) Konunun az bilinen bir yönüne ışık tutuyor, aydınlatıyor.
C) Yeni çıkan kitapları alıyor, hemen okuyorum.
D) Gezilerinde yeni yerler görüyor, değişik insanlar tanıyor.
E) Yaptıklarını yeterli bulmuyor, eleştiriyor.
Çözüm: B’de nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var. Cümle şöyle olmalıydı: Konunun az bilinen bir yönüne ışık tutuyor, konuyu aydınlatıyor. Cevap B.
37. Bu yasadan, özel ve kamu kuruluşlarında çalışanlar yararlanacak.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir?
A) “yasadan’ dan sonra “bütün” sözcüğü getirilerek
B) “ve” sözcüğü kaldırılarak
C) “ve” yerine, “kuruluşlarla” sözcüğü getirilerek
D) “çalışanlar”dan sonra “kesinlikle” sözcüğü getirilmeli
E) “yararlanacak” yerine “yararlanabilir” sözcüğü getirilerek (1990 -ÖSS)
Çözüm: Cümlede tamlama yanlışlığı var. Biri sıfat (özel) diğeri isim (kamu) olan sözcükler ortak tamlanana bağlanmış. Daha açık söylemek gerekirse “kamu kuruluşları” oluyor ama “özel kuruluşları” olmaz. Cevap C.
38. Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse, ölüme hatta sara nöbetlerine yol açabilir.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisiyle giderilebilir?
A) “sara nöbetlerine” sözü ile ”ölüme” sözcüğü yer değiştirilerek
B) “yol açabilir” yerine “neden olabilir” sözü getirilerek
C) “sara” sözcüğü kaldırılarak
D) “zarı” yerine “zarının” sözcüğü getirilerek
E) “edilmezse” yerine “edilmediğinde” sözcüğü getirilerek (1990-ÖSS)
Çözüm: Cümlede sara nöbetinin ölümden kötü olduğu gibi bir anlam çıkıyor. Bu nedenle iki kısım yer değiştirilerek mantık hatası ortadan kaldırılabilir. Cevap A.
39. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ilk kez” sözü gereksiz kullanılmıştır?
A) Onu ilk kez bu kadar üzgün görüyordum.
B) Uçağa ilk kez bineceği için çok heyecanlıydı.
C) Bu kıyı kasabasına ilk kez gidiyordum.
D) Böyle bir yarışmaya ilk kez katılıyorum.
E) Onunla ilk kez bir arkadaş toplantısında tanıştık. (1990-ÖSS)
Çözüm: E’de “ilk kez” gereksiz kullanılmış çünkü tanışmak eylemi sadece bir kez olur. “İlk kez” cümlede kalacak ise “tanışmak” yerine “görüşmek” eylemi kullanılabilir. Cevap E.
40. Aşağıdaki cümlelerin hangisinden altı çizili sözcük çıkarılırsa cümlenin anlamında bir değişme olmaz?
A) Buradaki gerçek, kanımca sanat gerçeğidir.
B) Her şey sanki aynı anda olup bitiyor gibidir.
C) Bunun nereden kaynaklandığını kestirmek oldukça zordur.
D) Oyunda ayrıca, gülünç bulunabilecek mantıksızlıklara rastlanıyor.
E) Yaşamdaki gerçek ile sanattaki gerçek çoğunlukla aynı değildir. (1990-ÖSS)
Çözüm: B’deki cümlede “gibi” sözcüğü “sanki” sözcüğünün anlamını verdiği için “sanki” cümleden çıkmalıdır. Cevap B.
41. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1991 -ÖSS)
A) Tiyatrolarımızda bu ay, on yeni oyun sahnelemeyi düşünüyoruz.
B) Müzik alanında çok önemli bir yeri olan bu festivalin yaşatılması gerekir.
C) Bu sanatçıların çalışmaları üç yıldır ilgiyle izlenmektedir.
D) Şehrimizde çeşitli kültürel ve sanat etkinlikleri gerçekleştirildi.
E) Edebiyatını ve balesini tanıdığınız bu ulus, ya kında resimde de varlığını gösterecektir.
42. Hitit tabletlerinde orman kelimesinin adı sık sık geçmektedir.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerden hangisiyle giderilebilir? (1991 -ÖSS)
A) “sık sık” sözü atılarak
B) “kelimesinin” yerine “kelimesi” sözcüğü getirilerek
C) “geçmektedir” yerine “geçer” sözcüğü getirilerek
D) “kelimesinin adı” yerine “kelimesi” sözcüğü getirilerek
E) “tabletlerinde” yerine “tabletlerindeki” sözcüğü getirilerek
Çözüm: Cevap D. “Adı” sözcüğü gereksiz kullanılmış. Cümle şöyle olmalıydı: Hitit tabletlerinde orman kelimesi sık sık geçmektedir.
43. Ona, buraya gelmeden önce mi sonra mı telefon ettin?
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerden hangisiyle giderilebilir?
A) “ona” sözcüğü, “sonra mı” sözünün arkasına getirile-rek
B) “buraya” sözcüğü kaldırılarak
C) “gelmeden” yerine “gelince” sözcüğü getirilerek
D) “mi” yerine “veya” sözcüğü getirilerek
E) “önce mi” den sonra “geldikten” sözcüğü getirilerek (1991-ÖSS)
44. (l) Ankara’da bahar, kırkikindi yağmurlarıyla başlar. (II) Öğleden sonra birdenbire gökyüzü kararır şimşekler çakar, yağmur boşanır birden. (III) Sonra gökyüzü aydınlanır; ağaçlar daha yeşil, sokaklar daha temiz görünür. (IV) Havada taze bir esinti ve toprak kokusu kaplar ortalığı. (V) Çiçeğe duran tomurcuklar patlar, tepeden tırnağa baharı yaşamaya başlar ağaçlar. (1991 -ÖSS)
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Çözüm: Cevap D. 1.hata, tamlama yanlışlığıdır. “esinti” ve “toprak” bağlaçla bağlandığı için “kokusu” ortak tamlanan olarak duruyor. “…esinti kokusu” olamayacağı için ikisi yer değiştirilmeli. 2.hata “havada” sözcüğünün kullanılmasıdır. Cümle şöyle olabilirdi: “Taze bir esintiyle toprak kokusu kaplar ortalığı.
45. (l) Dil insanların birbirleriyle iletişim kurmalarını sağlayan bir araçtır. (II) Toplumsal yapıya bağlı olarak sürekli gelişir ve değişir. (III) Bunun doğal bir sonucu olarak da dilde durmadan yeni kavramlar ortaya çıkar. (IV) Bu kavramları karşılamak için yeni sözcükler yaratılır. (V) Yeni sözcükler yaratmak için her ulus, dilinin sunduğu olanaklardan yararlanma yoluna gitmesi gerekir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1992-ÖSS)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Çözüm: Cevap E. Cümlede, tamlayan ekinin eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var. Cümle şöyle olmalıydı: “Yeni sözcükler yaratmak için her ulusun dilinin sunduğu olanaklardan yararlanma yoluna gitmesi gerekir.”
46. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1992-ÖSS)
A) İlkbaharda, sabahları bülbül sesleriyle uyanırdım.
B) Sokağa bakan, küçük ama şirin bir evimiz vardı.
C) Mahallenin çocukları çoğunlukla bizim bahçede oynarlardı.
D) O yıllarda ben otuz, o ise otuz beş yaşlarındaydı.
E) Komşularımızla sık sık birbirimize gider gelirdik.
Çözüm: Cümlede yüklem eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var. Doğrusu şöyle olmalı: O yıllarda ben otuz yaşındaydım, o ise otuz beş yaşlarındaydı.
47. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1992-ÖSS)
A) Sabahları durağa kadar yürüyor ve otobüse biniyorum.
B) Konuşmacının düşüncelerine katılıyor ve destekliyorum.
C) Bu dergiyi ilk yayımlandığı günden beri alıyor ve zevkle okuyorum.
D) Televizyondaki açık oturumları beğeniyor ve sonuna kadar izliyorum.
E) Akşamları, bir süre çalışıyor ve sonra dinleniyorum.
Çözüm: İkinci cümlenin nesnesi eksik. Şöyle olmalıydı: Konuşmacının düşüncelerine katılıyor ve konuşmacıyı (onu) destekliyorum.
48. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır? (1992-ÖSS)
A) Düşüncelerini yazıyla değil, sözle anlatmayı seviyordu.
B) Önerilerimizi dinliyor ne var ki onların hiçbirini uygulamıyordu.
C) Sağlık durumlarının iyi ancak çok yorgun oldukları görülüyordu.
D) Gazetesini sürekli yanında taşıyor ama bir türlü okumaya fırsat bulamıyordu.
E) Bu konuda bilgi sahibi olmasına karşın, görüşlerini belirtmekten kaçınıyordu.
Çözüm: Cevap C. Eylemsi eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var. Cümle, “Sağlık durumlarının iyi olduğu ancak çok yorgun oldukları görülüyordu.” şeklinde düzeltilebilir.
49. Kendisine (I) söylenen bu sözü duyar duymaz (II) oturduğu (III) yerden (IV) ayağa (V) kalktı, kürsüye yöneldi.
Bu cümlede, altı çizili sözcüklerin hangisi gereksiz kullanılmıştır? (1992 -ÖSS)
A) I D) II. C) III. D) IV E) V.
Çözüm: “..ayağa” sözcüğü gereksiz kullanılmış. “…oturduğu yerden kalktı” ifadesi zaten o anlamı veriyor.
50. Hava kirliliğinin nedenlerinden biri de…
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle anlatım bakımından bozuk olur? (1992 – ÖSS)
A) yeşil alanların azlığındandır.
B) motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazlarıdır.
C) sanayi kuruluşlarının kent içinde bulunmasıdır.
D) ısınmada kükürt oranı yüksek olan kömür kullanılmasıdır.
E) çarpık yapılaşmanın, hava dolaşımını engellemesidir.
Çözüm: Cevap A. “Hava kirliliğinin nedenlerinden biri de yeşil alanların azlığındandır.” Cümle böyle olursa gereksiz ek kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu olur. Doğrusu “…azlığındandır” değil “azlığıdır” olmalıydı.
Bugün Türk müziğinde tıkanıklık yok, tam tersine dünya müziğiyle boy ölçüşebilecek düzeyde.
3. Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Nesne eksikliğinden
B) Gereksiz sözcük kullanımından
C) Tamlayan eksikliğinden
D) Mantık hatasından
E) Özne eksikliğinden
4. Aşağıdakilerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Disiplin Kurulu iki gün uzaklaştırma kararı verdi.
B) Sınava girmek için bugün ÖSYM’ye başvuruda bulundum.
C) Bana bu kitabı geçen sene öğretmenim tavsiye etmişti.
D) Annem dün aşırı yorgunluktan hasta düşmüş.
E) Tüm bunlarla tek başına baş edemezsin.
5. Aşağıdakilerin hangisinde bir sözcüğün yanlış yerde kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Size kısaca bildiklerimi anlatmak istiyorum.
B) Bence bize karşı daha açık olmalısın.
C) Bana senden uzun uzun bahsetti.
D) Kapalı bir toplumda birey olmak çok zor.
E) Zavallı kız bir köşede için için ağlıyordu.
Çocuk, annesine ne sarıldı ne de öptü.
6. Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Gereksiz sözcük kullanımından
B) Nesne eksikliğinden
C) Tamlayan eksikliğinden
D) Yüklemin olumlu olmasından
E) Yanlış bağlaç kullanılmasından
Bizim çocuk çok genç ancak rakibi de pek yaşlı sayılmazdı.
7. Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Mantık hatası
B) Gereksiz sözcük kullanımı
C) Yanlış bağlaç kullanılmasından
D)
8. Aşağıdakilerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Onu burada hiç kimse tanımıyordu.
B) Bu konuda kimse söz almak istemedi.
C) Döneceği günü dört gözle bekliyorduk.
D) Biz okumasını pek sevmeyen bir milletiz.
E) Onun yüzünden bütün günüm mahvoldu.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Hamamlar, külhan adı verilen bir bölümden ısıtılırlar.
B) Kadınlar, hamama giderken hamam bohçası hazırlardı.
C) Hamam bohçasının olmazsa olmazlarından biri de hamam tasıdır.
D) Hamamlar, birçok sanat dalına konu olmuştur.
E) Hamamlar Batılı ressamlar için önemli bir ilham kaynağı olmuştur.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne-yüklem uyuşmazlığı vardır?
A) Kimse böyle olacağını bilemezdi.
B) Bu sorunu ancak sen ve ben çözebilirim.
C) Yapraklar tüm bahçeyi örtmüştü.
D) Avukatlarımız bu karara itiraz edecek.
E) Bahçedeki kediler kuru mama yemiyor.
11. Aşağıdakilerin hangisinde anlam belirsizliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Kendime güvenmem gerektiğini söyledi.
B) Yazarın yeni kitabı bugün yayımlandı.
C) Dersini dinlemeyi çok severdi.
D) Bilgisayarı bugün servise bıraktı.
E) Onun söylediklerini dikkate almalısın.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öge eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu yoktur?
A) Bizi can kulağı ile dinler, her konuda destek olurdu.
B) Kitabın baskısı eylülde bitecek, ekimde piyasaya çıkacak.
C) Her pazar bizi parka götürür, dondurma alırdı.
D) Ay bir yandan, sen bir yandan sar beni.
E) Sabahları erken kalkıyor, gölün etrafında iki tur atıyordu.
13. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Gönlünün derinliklerinde onu düşünüyor, şiirler yazıyordu gidince.
B) Programda konuşmacı olarak Ferhan Şensoy ve ben vardım.
C) O mutlu günde erkekler halay, kadınlar türkü söylüyordu.
D) Roman, seyahat, hatıra, biyografi gibi türler; öyküleyici anlatımla yazılırlar.
E) Küçücük bir hatanın hayatıma bu kadar etki edeceğini bilemezdim.
IX ve X yy. da yaşamış filozof, müzisyen ve hekim olan Farabi; belli kısımlara ayırdığı Türk müziği makamlarını günün belli saatleri ile ilişkilendirerek psikolojik ve fizyolojik etkileri olduğunu söylemiştir.
14. Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
B) Gereksiz ek kullanımı
C) Tamlayan eksikliği
D) Nesne eksikliği
E) Özne-yüklem uyumsuzluğu
Ses bakımından birbirine benzeyen, aynı kökten türemiş ya da yakın anlamlı sözcüklerin birbirinin yerine kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur.
15. Aşağıdakilerin hangisinde bundan kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Gazetemiz herkesi ücretsiz üniversite sınavına hazırlıyor.
B) Üniversiteden öğretim durumunu gösteren bir belge aldı.
C) Kısa filmler salonlarda gösterilmediği için genelde gözden kaçar.
D) Geceleri yemeye devam edersen çok kilo alırsın.
E) İki saattir hastanenin kapısında kardeşinle doktoru bekliyoruz.
Paranın icadından evvel kurutulmuş balık, kumaş, tütün, deniz kabuğu, kürk gibi insanoğlu tarafından kıymet atfedilen bazı değerli madde ve mallar takas aracı olarak kullanılmıştır.
16. Cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması
B) Sözcüğün ya da söz grubunun yanlış yerde kullanılması
C) Özne – Yüklem Uyumsuzluğu
D) Öge eksikliği
E) Birbiriyle çelişen ifadelerin birlikte kullanılması
Türkçe, Rumca, Fransızca, Yahudi aksanlı İspanyolca sözcükler kalabalıktan kopup saç örgüsü gibi birbirlerinin içine dolanıyorlar, anlaşılmaz bir uğultuya dönüşüyorlardı.
17. Cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tamlama yanlışlığı
B) Öge eksikliği
C) Gereksiz ek kullanılması
D) Özne-yüklem uyumsuzluğu
E) Eylem eksikliği
18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Biz okumasını sevmeyen bir milletiz.
B) Bina sorumlusu ve müdür sınıfları tek tek gezdi.
C) Kitaptaki yanlış düzeltilecek ve kitap yeniden basılacak.
D) Ahmet Mithat Efendi’nin yüzden fazla eseri vardır.
E) Arşivi tamamen boşaltıp yeniden düzenledik.
Anlatım bozukluğu konu testinin ilkini aşağıdan indirebilirsiniz. 20 sorudan oluşan test word dosyasıdır.
Anlatım bozukluğu konu testinin ikincisini aşağıdaki renkli bağlantıdan indirebilirsiniz. 20 sorudan oluşan test word dosyasıdır.
20 soru
Anlatım bozukluğu konu testinin ilkini aşağıdan indirebilirsiniz. 20 sorudan oluşan test word dosyasıdır.
20 soru
Anlatım bozukluğu konulu 32 slaytlık konu anlatımı şeklinde power point sunumu. Anlatım bozukluğu konusu bütün çeşitleriyle ele alınıp örneklerle genişletilmiş. Anlatım Bozukluğu konulu slaytı aşağıdaki renkli bağlantıyı tıklayarak indirebilirsiniz.
1) Gereksiz Sözcük Kullanma:
Bir cümlede anlamları aynı olan veya anlamca biri diğerini içeren sözcüklerin birlikte kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
*Onlar da beş yıldır karşılıklı mektuplaşıyorlar.
*Onunla ilk tanışmamızı unutamam.
2) Sözcükleri birbiriyle karıştırma:
Anlamları veya yazılışları çok benzer olan sözcüklerin karıştırılması cümlenin anlam bütünlüğünü bozar.
*Uzun saçlı bir genç geldi,kendini bize tanıştırdı.
*Bu iki olay arasında hiçbir ayrıcalık yok.
3) Sözcükleri Yanlış Anlamda Kullanma:
Sözcük anlamlarına uygun yerde kullanılmadığı zaman ya da yanlış anlama gelecek şekilde kullanıldığında anlatım bozukluğu doğar.
*Dünden itibaren yağmur yağıyor.
*Bu yıl babamın yüzünden sınıfı geçtim.
Dosyayı indirmek için resme tıklayınız…