Nisan 23, 2022 Okuma süresi: 3 dakika

Moliere

Fransız komedi yazarı Moliere'in üç perdelik komedisi.
1666'da yazılan oyun; sorumsuz, ayyaş ve kumarbaz kocasından bıkan bir kadının kocasından öç almak için kocasını ünlü bir hekim olarak tanıtmasıyla gelişen olaylar üzerine kuruludur.
Moliere'den yaptığı çeviri ve adaptasyonlarla ünlü Ahmet Vefik Paşa oyunu 1869'da Zoraki Tabib adıyla uyarlamıştır.

Devamını okuyayım »

Nisan 22, 2022 Okuma süresi: 5 dakika

Moliere

Moliere’in üç perdelik komedisi.

Oyun 1668 yılında sahnelenmiştir.
Eserde zengin bir köylünün soylular arasına girebilmek için yaptığı evlilik ve sonrasında düştüğü komik durumlar anlatılır.

Kısa Özet

George Dandin, parası ile statü kazanmak isteyen bir köylüdür. Soylu ancak maddi sıkıntı yaşayan Anqelique (Angelika) ile evlenir. Angelika, bu evliliğe ailesinin isteği üzerine razı olur. George Dandin’e karşı bir gönül bağı hissetmeyen Angelika kocasını aldatmaktadır. Aldatıldığını bir türlü ispatlayamayan George Dandin soyluluk merakının kurbanı olacaktır. 

Ek Bilgi

Eser, Ahmet Vefik Paşa tarafından “Yorgaki Dandini” adıyla uyarlanmıştır. Orijinal metne sadık kalan sanatçı, kahramanların isimlerini çevresindeki kişi adlarıyla değiştirmiştir.
Oyun modern tiyatro yazarlarımızdan Haldun Taner’i de etkilemiştir. Taner, “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” adlı ünlü oyununda George Dandin adlı eseri üç farklı tarzda ele almıştır.

Oyunun Özeti

Üç perdelik oyunun her bölümünde George Dandin’in kendisini aldatan eşi Angelika’nın foyasını ortaya çıkarmak isterken düştüğü komik durumlar anlatılır. Birinci perdede eşinin kendisini aldattığını öğrenen Dandin, durumu Angelika’nın anne ve babasına anlatır. Angelika ve âşığı Clitandare durumu inkâr edince Dandin, ispat edemediği bu ihanetten dolayı özür dilemek zorunda kalır.
İkinci perde de sonuç aynıdır. Bu defa Angelika ve âşığı Clitandare’in buluşacaklarını öğrenen Dandin, bir baskın planlar. Ancak zeki bir kadın olan Angelika, anne ve babasını fark edince sanki Clitandare’in kendisine asıldığı imajını verip onu reddeder.
Son perdede 

Angelika ve Clitandre yeniden buluşmuşlardır. George Dandin, hizmetçi vasıtasıyla bu buluşmadan haberdar olur. Evin kapısını içerden kilitleyen Dandin, dışarıda bıraktığı âşıkları suçüstü yakalatmak için Angelika’nın anne ve babasına haber gönderir. Durumun vahametini anlayan Angelika, kocasından kendisini affetmesini yoksa intihar edeceğini söyler. Bir müddet sonra endişelenerek merakına yenilen George, kapıyı açıp dışarı çıkar. Bu kez kapıyı gizlice eve giren Angelika kilitler. Gecenin ilerleyen vakitlerinde Angelika’nın anne ve babası gelir. Mağdur bir tavır sergileyen Angelika, eve geç gelen kocasının dışarıda hovardalık yaptığını söyleyerek ailesini ikna eder. Haksız duruma düşen ve özür dileyen yine George olur.

Eserden…

George, düştüğü kötü durumu oyunda şöyle anlatır:
— Benim evliliğim, halinden memnun olmayıp bir soylunun evine kapılanmaya kalkan tüm köylülerin kulaklarına küpe olsun! Soyluluk iyi ve hatırı sayılır bir şey kuşkusuz ama beraberinde gelen hâl ve gidiş öyle tatsız ki yanından bile geçmemekte fayda var. (…) Şahsımızla kurulan ittifakın kıymeti harbiyesi pek yoktur, gözlerini malımıza mülkümüze diker, asıl onunla evlenirler. Sahip olduğum bu servetle kendini benden üstün, soyadını taşımayı hakaret sayan, son meteliğime kadar versem de kocalığı bana layık görmeyen bir kadınla evleneceğime, keşke iyi yürekli, içten bir köylü kızı alsaydım.

İlgili Sayfa

Moliere’in George Dandin Oyununun İncelenmesi Ve Angelıque Karakterinin Stanislavski Yöntemi Üzerinden İncelenmesi, Ecem Arıcan
George Dandin ve Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Zeki Taştan

Nisan 22, 2022 Okuma süresi: 5 dakika

Moliere

Beş perdelik manzum komedi.
Oyun, Fransız komedi yazarı Moliere (1622-1673) tarafından yazılmıştır.
Eserde dini şahsi çıkarlarına alet eden sahte bir sofunun yaptıkları konu alınmıştır.
Moliere, eseriyle kiliseyi ve dönemin din anlayışını Tartuffe karakteri üzerinden eleştirmektedir.
1664’te yazılan oyun, dini kötülediği gerekçesiyle büyük tepkilere neden olmuştur.
Eser, Tanzimat birinci dönem sanatçısı Ahmet Vefik Paşa tarafından “Tartüf” adıyla Türkçeye çevrilmiştir (1864-1871). Eserin Osmanlıda oynandığına ilişkin bir bilgi yoktur.

Önemli Karakterler

Tartuffe: İkiyüzlü bir tip olan Tartuffe sahte bir sofudur. 17. yüzyıldaki yozlaşmış din anlayışı ile din adamlarını temsil etmektedir. Tartuffe aynı zamanda kilisenin halk üzerindeki egemenliğinin de sembolüdür. Orgon’un karısı Elmire’ye karşı duygular besleyen Tartuffe, hem Orgon’un evine hem de karısına sahip olmanın yollarını aramaktadır.

Orgon: Ev sahibi olan Orgon dönemin aristokratlarını temsil eder. Orgon, eserde düşünce ve tavırlarıyla yoz bir dinî anlayış sergiler.

Madam Pernelle: Orgon’un yaşlı annesi. Orgon gibi o da feodal sistemin temsilcisidir.

Dorine: Evin hizmetçisidir. Zeki bir kadın olan Dorine, halka özgü bir sezgiyle yanlışlıkları gören ve bunları söylemekten çekinmeyen biridir.

Cleante: Oyunda aydın kişilerin temsilcisidir. Eserde bir anlamda yazarın düşüncelerini dile getirir. Ancak Dorine kadar olaylara müdahil olmaz.

Özet

Damis ve Marianne adında iki evladı olan soylu Orgon, Elmire adında bir kadınla evlidir. Zengin bir adam olan Orgon, sık sık kilisede dua ederken gördüğü yoksul Tartuffe’ü evine almış, el üstünde tutmaktadır. Takıntılı biçimde sadece Tartuffe’le ilgilenmektedir. Kızı Mariane, Valere adlı bir adamla evlenmek üzere olduğu halde Orgon kızını Tartuffe’e vermek ister.
Bu arada Tartuffe, Orgon’un eşi Elmire’ye ilan-ı aşk eder. Orgon’un oğlu Damis bu durumu Orgon’a söylese de Orgon oğluna inanmaz. Oğlunu evden kovup tüm mal varlığını Tartuffe’ün üstüne geçirir. Elmire, Tartuffe’le bir buluşma ayarlayıp Orgon’un da gizlice seyretmesini sağlayarak Tartuffe’ün Orgon’a olan ihanetini açıkça gösterir. Orgon, Tartuffe’ü evden kovmaya kalkışınca Tartuffe, evin yasal sahibi olduğunu Orgon’a anımsatır. Orgon’un yapabileceği bir şey yoktur. Üstelik bir arkadaşının kaçarken ona emanet ettiği ve devlet tarafından sakıncalı bulunabilecek evrakı içeren bir çekmeceyi de Tartuffe’e vermiştir ve Tartuffe’ün onu ispiyonlamasından korkmaktadır.
Önce bir görevli gelerek resmen Tartuffe’e ait olan evin hemen boşaltılması gerektiğini söyler. Ardından Valere, Tartuffe’ün Orgon’u ispiyonladığını, Orgon’un tutuklanacağını haber verir. Orgon kaçmak üzereyken bir saray muhafızı gelir ve Tartuffe’ün aranan bir sabıkalı olduğunu söyleyerek kralın emriyle hapsedileceğini açıklar. Aile, krala teşekkür etmek için yola çıkarken Orgon, Mariane ve Valere’i evlendireceğini söyler.

İlgili Sayfa

👉 Eser Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

Le Tartuffe’ten Tartüf’e: Ahmet Vefik Paşa’dan Bir Çeviri Uyarlama, Gül Uluğtekin
Moliere’in Tartuffe’ünde Satirik Ögeler, Abdulhalim Aydın

Şubat 13, 2010 Okuma süresi: 4 dakika

AHMET RASİM’İN AYAKKABISI

Ahmet Rasim sakin bir insandı.Hiddetlendiği, bağırıp çağırdığı hiç görülmemiştir.O herkesle hatta kaldırım taşları ile dosttu.Bir gün bir arkadaşı ayakkabılarının çabuk eskidiğinden şikayet ediyordu.Ahmet Rasim :
-Ben bir ayakkabıyı beş yıldan az giymem, dedi.
Arkadaşı şaşırdı:
-Ama üstad, bu nasıl olur?
-Şaşılacak bir şey yok.Ben kaldırım taşlarına dostça muamele ederim, onlara okşar gibi basarım.Siz ayaklarınız kaldırım taşları ile kavga eder gibi yürüyorsunuz.Bütün mesele sizin de düşmanlığı bırakarak dost olmanızdadır.

YERE DÜŞEN NEYMİŞ?

Neyzen Tevfik’in yardım kabul etmediğini bilen bir dostu cebinden çıkardığı parayı farkettirmeden yere koymuş ve:
-Neyzen, demiş.Hırkanın cebinden para düşürmüşsün.
Neyzen Tevfik, kendisine yardım eli uzatan bu dostuna sıcak bir tebessümle şu yanıtı verir:
–Yere düşen şey sizin altın kalbinizdir,dostum.

SADEDE GEL

Mehmet Emin yurdakul, milletvekili iken kürsüde konuşmalarını fazlaca uzatır ve diğer vekilleri sıkarmış.Böyle bir konuşma yaparken etraftan müdahale ederler:
-Hadi artık sadede gel!..
Şair, istifini bozmadan yanıtlamış:
-Sadede benden sonraki arkadaş gelecek!

ADALET BAKANININ ADALETİ

Ahmet Vefik Paşa bir dönem adalet bakanlığı vazifesinde bulunmuştu.Bir alacaklının şikayeti üzerine borcunu ödememekte direnen bir vatandaşı kahve içmek bahanesiyle bakanlık dairesine çağırtır.Adam daireye gelince Ahmet Vefik Paşa, onun at ve arabasını derhal sattırarak bedelini alacaklıya verdirir.Borçlu adama da dönerek:
-Yürümek, borçlu olarak arabaya binmekten daha şereflidir, der…

BİR DAMLA KAN VE BİN ENDİŞE

Bir gün Şirazlı Sadi’ye sordular:
-Üstad, sizce insan nedir?
–Yek katre-i hunest ve hezar endişe,der Sadi. Yani “Tek damla kan ve bin endişe!…“

Şubat 2, 2010 Okuma süresi: 2 dakika

BAZAN VE BAZEN

Üniversitede edebiyat dersinde hocaya sormuşlar:
-Hocam, “bazan” demek mi doğrudur “bazen” demek mi?
Hocanın cevabı gayet nüktelidir:
-Bazan “bazan”, bazen “bazen” demeliyiz.

İKİNCİSİ KİM

Necip Fazıl kendindeki şiir yaratma gücüne hayran biriydi ve bu yüzden bazen kibirli davrandığı görülürdü. Bir gün Necip Fazıl’a Fransa’da yayınlanan bir antolojiye Türkiye’den sadece iki şairin alındığını söylerler.Üstadın karşılığı şu olur:
-İkincisi kim?

DOMUZ ETİ YEMEM

Bir Rus generali Şeyh Şamil’in sofrada iştahlı iştahlı yemek yemesiyle dalga geçmek için:
-Beni de yemenizden korkuyorum, demesi üzerine Kafkas Kartalı şu tarihi karşılığı verir:
-Elhamdülillah ben Müslüman’ım ve dinimizde domuz eti yemek yasaktır.

ÇATIRTI

Ahmet Vefik Paşa, Paris büyükelçisi iken Fransa imparatoru Osmanlı’nın çöktüğünü ima ederek:
-Şarktan bir çatırtı duyuyorum Paşa, deyince milli değerlere düşkünlüğüyle bilinen Ahmet Vefik Paşa:
-şark buraya çok uzaktır,sesini duymanız imkansız.Duyduğunuz sesler Fransa’dan akseden seslerdir.Nitekim bu çatırtılardan ben geceleri uyuyamıyorum,der.