Cümle Çeşitleri | Edebiyat Türkçe Dersleri Kaynak Sitesi

I. Türkülerde gurbet ve ayrılık ana motiflerdendir.
II. Türkülerde âşık, sevdiğini sadece uzak ellerde özlemez.
III. Erzurum yöresine ait Yemen türküsü de ağıt türündedir.
IV. Türkülerin Türk milletinin hafızası olduğu açıktır.
V. Türküleri ezgiden bağımsız düşünmek mümkün değildir.
1. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I ve III B) I ve V C) II ve V D) III ve IV E) II ve IV

(I) Sanatın yolu çok dik ve çilelidir. (II) Yazın ürünleri, boş vakitleri hoş geçirmek için yazılmıyordu. (III) Yoğun bir çabanın, alın terinin, emeğin verimleridir sanat yapıtları. (IV) Sanatta ve edebiyatta gerçek kişiliğe dik yokuşlardan geçilerek varılır. (V) Bu yorgunluğa katlanmayı göze alamayanlar, edebiyatın da sanatın da kapısını çalmasınlar.

2. Parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi birleşik, kurallı, olumlu bir eylem cümlesidir?
A) I B) II C) III D) IV E) V

Aristophanes’in eserlerindeki mizah algısı, Antik Yunan mizahının anlaşılabilmesi için bize önemli veriler sunmaktadır.
3. Bu cümle ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Nesnesi bir sıfat tamlamasıdır.
B) Yüklemine göre isim cümlesidir.
C) Edat grubu zarf tümleci görevindedir.
D) Yapısına göre girişik birleşik bir cümledir.
E) Anlamına göre olumlu bir cümledir.

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bağımlı sıralı bir cümledir?
A) Kulübeye kadar yan yana yürüdüler, kapı açıktı.
B) O, odadan çıkmıyor; diğeri de kanepede uyuyordu.
C) Köy meydanında oğlak kesilir, eğlenceler düzenlenirdi.
D) Babadan kalma küçük bir evi vardı ama sattı.
E) Kızlar türkü söyler, maniler atar, halay çekerlerdi.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisi biçimce olumsuz olduğu halde anlamca olumlu bir cümledir?
A) İlçemizin köylerinde elektrikler iki gündür kesik.
B) İstanbul’a geldiğinde beş kuruş parası yoktu.
C) Bütün gün gezmeye mazot mu dayanır?
D) Oyuna girer girmez sakatlaması talihsizlikti.
E) Hükûmet bu konuda görüş bildirmiyor değildi.

6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Bu maçı alırsak Antalya’daki bölge elemelerine gideceğiz.
B) Bu konuda ne yapıldığını bilmiyorum ama şefime sorabilirim.
C) Babasını geldiğini görünce ona doğru koşmaya başladı.
D) Cumartesi sabahı erkenden yol çıkabiliriz, demişti bize.
E) Su o kadar soğuktu ki kimse girmeye cesaret edemedi.

(I) Güvercinlerde birçok türün yumurtaları beyaz ya da sarımsı görünür. (II) Güvercin ve kumruların diğer kuşlarda rastlanmayan en ilginç özelliği yavrularını beslemek için sütümsü bir salgı salgılamalarıdır. (III) Güvercin sütü denen bu madde erişkin güvercinlerin kursaklarından salgılanır. (IV) Anne ve baba güvercin bu sıvıyı, yumurtadan yeni çıkmış yavrusunu tohum yiyecek duruma gelinceye kadar, kendi gagasından yavrunun ağzına akıtır. (V) Çok ender bulunan “kuş sütü” sözcüğü de bu nedenle deyimlere geçmiştir.
7. Parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi yükleminin türüne göre diğerlerinden farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

(I) Aşk şairi olarak tanındım, hep böyle kalmak isterim. (II) Bu konuda şiirlerimde çok şey söyledim. (III) Aşk şairiyim fakat sevmekten sevilmeye vakit bulamadım. (IV) Özellikle sevip de sevilmeyenlerin şiirini yazdım. (V) Aşkın karşılık beklemeden sevmek olduğuna inanıyorum.
8. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi yapısı bakımından bağlı bir cümledir?
A) I B) II C) III D) IV E) V

2014 tarihinde Pew Araştırma Merkezi tarafından yapılan bir anket çalışmasına katılan 1.896 teknoloji yetkilisi ve analistin yüzde 48′i robotların mavi ve beyaz yakalıları yerinden edeceği konusunda görüş bildirmişlerdir.
9. Bu cümle ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)

Yapısına göre bağlı cümledir.

B) Yüklem bir birleşik eylem grubudur.
C) Ögeler özne / dolaylı tümleç / yüklem şeklinde sıralanmıştır.
D) Yan cümlecik dolaylı tümleç görevindedir.
E) Anlamına göre olumlu bir cümledir.

10. Aşağıdakilerden hangisi birleşik cümle değildir?
A) Tevfik bu tezahürattan o kadar ürkmüştü ki saklanacak yer arıyordu.
B) Hâlâ bu kadına tutkun olmasa çoktan başını alıp orta oyunculuğa dönecekti.
C) Rabia’nın günahkâr kalbi: “Rabbim, beni affet.” diye yerlerde sürünüyor.
D) Tevfik gideli daha henüz iki ay olmamış, Rabia neşeli neşeli şarkılar söylüyor.
E) Osman’ın potinlerini çekmek, terliklerini giydirmek için ısrar etti.

(I) Ümit Yaşar, şiiri hiçbir zaman geçici bir heves gibi düşünmemiştir. (II) Ona göre şairlik Tanrı vergisidir. (III) Bu yeteneği geliştirmek için de büyük bir çaba gereklidir. (IV) Şiir ilham işidir ve zorlamayla şiir yazılmaz. (V) Şair; bütün yaşamı boyunca gördüğü, işittiği, okuduğu, duyduğu her şeyin etkisi altındadır.
11. Parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümle basit yapılı bir fiil cümlesidir.
B) II. cümlenin yüklemi isim tamlamasıdır.
C) III. cümle birleşik bir fiil cümlesidir.
D) IV. cümle yapıca bağlı bir cümledir.
E) V. cümle özne ve yüklemden oluşmuştur.

Tanpınar 1930’lu yıllarda yazmış olduğu “Bizde Roman” başlıklı yazısında roman yazarlarının, Türk toplumuna Batılı romancıların penceresinden baktıkları için “samimi” olamadıklarından ve bununla bağlantılı olarak Türk romanının henüz “intikal” dönemini tamamlamamış olduğundan yakınır.
12. Bu cümlenin yapısı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Basit cümle
B) Girişik birleşik cümle
C) İç içe birleşik cümle
D) Sıralı cümle
E) Bağlı cümle

Demirli, küçük pencereden seyrettim
geceleri gökyüzünü.
Sabahları kavak altında şiir yazdım.
Hapislerle dertleştim, havuz başında
13. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Olumlu isim cümlesi
B) Dolayı tümleç görevinde sıfat tamlaması
C) Basit, devrik fiil cümlesi
D) Geçişsiz eylem
E) Nesne görevinde birleşik isim

14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde cümle yapısı diğerlerinden farklıdır?
A) Hapiste günler ağır geçer
ama seneler çabuk, derdin
B) Ben içeri düştüğümden beri
güneşin etrafında on kere döndü dünya
C) Ne güzel şey hatırlamak seni
ölüm ve zafer haberleri içinden
D) Genç insanda anıdan çok
yaşamak tutkusu var
E) Bu kapıların ardında
Acıyla yatanların
Yükü bende

15. Aşağıdakilerden hangisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Modern dönemde gözlük günlük yaşamın doğal ve ayrılmaz bir nesnesi haline gelmiştir.
B) Bir edebî eseri incelerken o esere sadece belli bir açıdan yaklaşmak her zaman sağlıklı sonuçlar vermeyebilir.
C) Yaşlı adamın her gün boş tekne ile döndüğünü görmek çok dokunuyordu çocuğa.
D) Bazen tıkandığımda ateşin önüne oturur ve portakal kabuklarının yanarken çıkardıkları mavi alevleri izlerim.
E) Lincoln’ün savaşın en sert günlerinde bile gülebilmesi, beraberindekileri hep şaşırtmıştır.

(I) Duvarlarda en meşhur Türk ressamlarının levhaları vardı. (II) Ta kapının karşısında seferî formalı bir genç zabit resmi asılmıştı. (III) Bakışında necip bir derinlik parlıyordu. (IV) Fon Sadriştayn: “Bu mutlaka şairin Çanakkale’de şehit düşen babası olacak!” dedi. (V) Tavanın nakışlarında, yerdeki halının, döşemelerin renklerinde öyle bir ahenk vardı ki insan bakarken kendisini bir “sükun” musikisi içinde sanacaktı.
16. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümle basit bir fiil cümlesidir.
B) II. cümlede gerçek özne yoktur.
C) III. cümlenin yüklemi türemiş bir fiildir.
D) IV. cümle, iç içe birleşik bir cümledir.
E) V. cümle ki’li birleşik cümledir.

Cevaplar

1.A 2.D 3.B 4.E 5.E 6.B 7.B 8.C 9.A 10.D 11.C 12.B 13.A 14.A 15.D 16.A

Konu Anlatımı İndir
👇👇👇

Dar pencereler giyotini hatırlatır bana.
1. Bu cümle için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sırasıyla özne / nesne / yüklem / dolaylı tümleçten oluşmaktadır.
B) Devrik bir isim cümlesidir.
C) Öznesi bir sıfat tamlamasıdır.
D) Kişi zamiri dolaylı tümleç görevindedir.
E) Olumlu bir cümledir.

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin türüne ve yerine göre “Babam geçmişten söz etmeyi pek sevmezdi.” cümlesindekiyle özdeştir?
A) Selim Paşa’nın bahçıvanı altmışını geçkindi.
B)

Çocuk onu görür görmez elindekileri bırakıp kaçtı.
C) Her şeye rağmen tüy gibi hafif hissediyordu kendini.
D) Ölçü ve uyağın şiire kazandırdığı hiçbir şey yoktur.
E) Kardeşim babam gittiğinde altı yaşındaydı.

Tek bir yargı bildiren ve içinde eylemsi bulunmayan cümleler yapıları bakımından basittir.
3. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yapısı bakımından basit bir cümledir?
A) Aşure yemeye giden kaşığını yanında taşır.
B) Kol kesilirken parmak acımaz.
C) Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.
D) Arı kahrını çekmeyen, balın kıymetini ne bilsin.
E) Sırça köşkte oturan komşusuna taş atmaz.

4. Aşağıdakilerden hangisi devrik, olumsuz bir isim cümlesidir?
A) Adam ve karısı hırsla uzattılar ellerini.
B) Onun için kolay değildi böyle yaşamak.
C) Bir şey söylemeden sarıldılar uzun uzun.
D) Hastanemizin en tecrübeli cerrahlarından biriydi.
E) Kimse istemezdi böyle olmasını.

Bir temel cümle ile yan cümlecik ya da yan cümleciklerden oluşan cümleler girişik birleşik cümle olarak kabul edilir.
5. Buna göre aşağıdakilerin hangisi “girişik birleşik cümle” değildir?
A) Para üstünü sayarak alınız.
B) Gider gitmez seni sormuş.
C) Her şeyi ardında bırakıp gitti.
D) Buradan bakınca bir terslik gözükmüyor.
E) Bu konuşmadan hiçbir şey anlamadık.

I. Güzelliği bir sivilce, zenginliği bir kıvılcım yok eder.
II. Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim.
III. Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış.
IV. İki gönül bir olursa samanlık seyran olur.
V. Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur.
6. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi “sıralı cümle” değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V

7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A)

Sınavı geçememiş halbuki iyi hazırlanmıştı.

B) Genellikle başkaları için yaşar, başkaları uğruna ölürsün.
C) Nihayet bir zaman kırlarda gezmiş, köyde kalmıştım.
D) Sen benim gülen ayvam, ağlayan narımsın.
E) Durmaksızın konuşuyor, konudan konuya atlıyordu.

I. Erozyonun aktif kuvvetleri su ve rüzgârdır.
II. Her iki erozyon çeşidinde de doğal bitki örtüsü tahrip olur.
III. Yüzey akışı toprağın taşınmasında önemli rol oynar.
IV. Organik madde içeriği düşük topraklar erozyona daha duyarlıdır.
V. Tabaka erozyonu ancak açık renkli alt toprak açığa çıkınca fark edilir.
8. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri girişik birleşik cümledir?
A) I ve IV B) II ve V C) III ve V D) I ve III E) II ve IV

9. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A) Ben ne âlimim ne de bir siyaset adamıyım.
B) Burada yatacak olanlara birer battaniye ver.
C) Konuyu anlamadığımız için cevap veremedik.
D) Herkesin duyacağı bir sesle “Allah’ın dediği olur.” dedi.
E) Sahibi yetişmese saldıracaktı bize.

I. Ay, Yusuf’un dizginleri tutan ellerini aydınlatıyordu.
II. Hasan bana bakıyor, kıkır kıkır gülüyordu.
III. Onların gönlünü etmek biraz daha kolaydı.
IV.

Yaşamak zevki nedir bilmez ölümden korkan.

V. Onun eserlerinde tabiat büyük bir ustalıkla ele alınmıştır.
10. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca basit bir cümledir?
A) I. B) II. C) III. D) IV E) V.

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A) Seni düşündükçe gül dikiyorum elimin değdiği yere.
B) Sardı etrafımı gökten boşalan bir zincir.
C) Bakakalırım giden geminin ardından.
D) Öldük ölümden bir şeyler umarak.
E) Paçavralar altındaki yoksul beni yaralar.

12. Aşağıdakilerden hangisi “biçimce olumsuz, anlamca olumlu” bir cümledir?
A) Seni beğenmiyor değilim.
B) Bence bu konuyu hiç açma.
C) Dünkü kazada yaralanmış.
D) Çocuklar bugün çok sessiz.
E) Böyle olacağını bilemezdik.

(I) Kast, Hint toplumunun iskeletidir. (II) Irksal ve dinsel ayrım sonucu ortaya çıkmış bir piramittir. (III) Kapalı tabakalaşma tipinin bir örneği olan kast, toplumdaki farklı yaşam tarzlarını yansıtır. (IV) Bununla birlikte kast üyelerinin statüleri sonsuzdur. (V) Kastlar arası geçişi yasak olduğu gibi farklı kastlardan kişilerin evlenmesi de yasaktır.
13. Parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi “yüklemine göre” diğerlerinden farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

14. Aşağıdakilerden hangisi yapısı bakımından sıralı bir cümledir?
A) Merdivenin başında püskülsüz fesli, yalınayak bir tayfa duruyordu.
B) Bir ay evvel sözümü dinleseydi başına bu felaket gelmeyecekti.
C) Medeniyet öyle kuvvetli bir ışıktır ki ona kayıtsız kalanları mahveder.
D) Küçükken bu dallarla kendimize atlar yapar, cirit oynardık.
E) Birden köşe başında iki atın çektiği bir fayton peyda oldu.

15. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A) Bazı günler hiç konuşmadan saatlerce karşılıklı oturuyorduk.
B) Osmanlıca eserlerden oluşan büyük bir kütüphanesi vardı.
C) Hepimiz bilirdik ki bu konuları konuşmayı pek sevmezdi.
D)

Beraber yemek yedik, sonra da eve döndük.

E) O konu açılırsa sen hiçbir şey söyleme.

(I) İstiklal Savaşı yıllarında Anadolu’da öğretmenlik yapan genç bir kadının hikâyesidir. (II) Kahraman özellikle de Batı Anadolu’da geçen macerasıyla devir insanına yeni bir mücadelenin ilk haberlerini verir gibidir. (III) Anadolu’nun İstanbullu aydının hizmetlerine ihtiyacı vardır. (IV) Yazarın romanında mesajını vermek için seçtiği zaman bu yüzden ilgi çekicidir. (V) Bir savaş romanı olmayan eser, İstiklal Savaşı’nı anlatmak üzere de yazılmamıştır.
16. Numaralanmış cümlelerden hangisi basit bir isim cümlesidir?
A) I B) II C) III D) IV E) V

17. Aşağıdakilerden hangisi yüklemin türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Kendisi o sıralar çok okunan bir yazardı.
B) Her görüşme yaklaşık beş dakika sürmeli.
C) Bence bilmediğin konularda fikir yürütme.
D) Müdür okuldan çıkarken bize haber verecek.
E) Olaydan sonra ayrıntılı bir rapor yazdı.

18. Aşağıdakilerden hangisi “biçimce olumlu, anlamca olumsuz” bir cümledir?
A) Beklediği şeyi göremeyince suratı asıldı.
B)

Dün içtiğimiz çorba biraz tuzsuzdu.

C) Bu proje pek de aklına yatmamıştı.
D) Benim kimseye akıl verecek hâlim yok.
E) Ne ben sordum ne de o anlattı.

I. Çocukluğu savaş dönemine denk geldiği için eserlerinin çoğunda savaşı anlatmıştır.
II.

Öğrencilere yeni bir şey öğretmek, yanlış olan bilgiyi düzeltmekten daha kolaydır.

III. Eğitim, birey ve toplumun geleceğine yön veren en önemli güçlerden biridir.
IV. İnsanı diğer canlılardan ayıran temel özelliklerden biri, onun konuşma yeteneğidir.
V. Bu dikili taşların tam olarak neyi simgelediği konusunda bir uzlaşma yoktur.
19. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin öznesi isim-fiil grubudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V

(I) Seyyah gezerek edindiği tecrübeyi seyahatnamesinde okuyucusuyla paylaşır. (II) Gezi yazısı bu bağlamda edebiyatın kendisi kadar eskidir. (III) Biri seyahatini anlatırken diğerleri de onunla birlikte yolculuğa çıkmış kadar olur. (IV) Seyahatname edebiyatın bir parçasıdır. (V) Aynı zamanda kültür tarihçiliğinin de önemli bir malzemesini oluştur.
20. Parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi yüklemi, isim tamlamasından oluşan basit bir cümledir?
A) I. B) II. C) III. D) IV E) V.

Cevaplar

1.B 2.B 3.C 4.B 5.E 6.D 7.A 8.C 9.A 10.E 11.E 12.A 13.C 14.D 15.D 16.C 17.A 18.E 19.B 20.D

Konu Anlatımı İndir

👇👇👇

Cümle Türleri Konu Testi 4

Mart 6, 2023 Okuma süresi: 13 dakika

Cümle Türleri Konu Testi 3

Kasım 9, 2022 Okuma süresi: 7 dakika

Cümle Türleri Konu Testi 2

Mart 5, 2022 Okuma süresi: 14 dakika

Arama Yapalım mı?

Hakkında

Kategoriler

Etiketler