- Osmanlı devlet adamı, şair.
- 1699’da İstanbul’da doğan şairin asıl ismi Mehmet’tir.
- Mahlası “Ragıp” olsa da daha çok “Koca Ragıp Paşa” diye bilinir.
- Devlet adamlığı ve şairliğinin yanı sıra ilim, kültür ve imar faaliyetlerine verdiği önemle tanınmıştır.
- Kendi adına İstanbul’da bir kütüphane yaptırmış, bütün eserlerini de buraya bağışlamıştır.
- Nükteleri, hazırcevaplığı ve sohbetleri ile dikkat çeken biridir.
- 1763’te İstanbul’da ölmüştür.
Edebi Şahsiyeti
- 18. yüzyıl divan şairi.
- Nedim ve Şeyh Galip’ten sonra bu yüzyılın en önemli ismidir.
- Nabi’den sonra Hikemi şiirin en önemli şairidir.
- Ancak Nabi’deki çok yönlülük ve derinlik onda yoktur.
- Şiirlerinde sıkça atasözlerine ya da atasözü değeri taşıyabilecek özlü sözlere yer vermiştir (irsalimesel).
- “Bir giden bir dahi gelmez aceb ne hikmettir“, “Söyle derd-i dilini her ne çıkarsa kısmet” gibi mısralar onun üslubunda önemli bir yer tutmaktadır.
- Asıl başarısını gazel türünde göstermiştir.
- Abartılı ifadelerden uzak doğal bir söyleyişe sahiptir.
- Koca Ragıp Paşa’nın şiirleri ölümünden sonradan tanzim edilerek Divan haline getirilmiştir.
Şiirlerinden Seçme Beyitler
Miyân-ı güft ü gûda bed-meniş îhâm eder kubhun
Şecaat arz ederken merd-i Kıpti sirkatin söyler
Açıklaması: Kötü huylu insanlar, dedikodu yaparken kendi iç dünyalarını ele verir. Çingene de kahramanlığını anlatırken farkında olmadan yaptığı hırsızlıkları anlatır.
Nâdir bulunur tıynet-i kâmilde kusûr
Kem-mâyeden eyler ne kim eylerse zuhur
Açıklaması: Olgun kimselerde kusur nadir bulunur. Her kötülük mayası bozuk olan kimselerden çıkar.
Var ise bir hünerin arz ile isbât eyle
Olamaz mahz-ı mübâhât bu davaya delil
Açıklaması: Bir hüner sahibi isen onu ortaya koyarak ispat etmelisin. Sadece övünmek bu davaya delil olamaz.
Olma gâfil havaya sarf etme
Nakd-i enfâsı bil hisâb iledir
Açıklaması: Bedavaya alıp verdiğin nefeslerin bir hesabı var; gafil olma ve zamanını boşuna harcama!
İlgili Sayfalar
👉 Hikemi Tarz
👉 18. Yüzyıl Divan Edebiyatı
Yararlanılan Kaynaklar
- XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı, T.C. Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayını
- Koca Ragıp Paşa’nın Şiirlerinde Kültürel Bellek Yansımaları Süleyman Solmaz
- Belgrad Hakkında Râgıp Paşa’ya Ait Bir Risale:Fethiyye-İ Belgrad (1739) Fatma Çiğdem Uzun