I. Nazmın nesre yaklaşmasına
II. Şiirde ideolojik yaklaşımlara
III. Müzikal bir dilin hedeflenmesine
IV. Sosyal fayda gözetilmesine
V. Duyguların doğrudan ifade edilmesine
4. Saf şiir anlayışına bağlı şairlerin numaralanmış yerlerden hangisine karşı olduğu söylenemez?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Şiir sanatı; insanın tabiatı, eşyayı ve kendini algılama tarzına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. İşlev açısından, şiirin sosyal hayata fayda sağlayacak bir araç gibi kullanılması yüzyıllar boyunca gerekli görülmüştür. 19. yüzyıl Fransız şairlerinin “Şiir kendisi için vardır.” anlayışını geliştirmeleri, şiiri düz yazıdan ayrı bir zeminde, musiki ile iç içe değerlendirme imkanı sağlamıştır.
5. Aşağıdakilerden hangisinin parçada ifade edilen şiir anlayışına uygun şiirler yazdığı söylenemez?
A) Ziya Osman Saba
B) Behçet Necatigil
C) Fazıl Hüsnü Dağlarca
D) Sabri Esat Siyavuşgil
E) Behçet Kemal Çağlar
Yedi Meşalecilerin görüşlerini yansıtmakla beraber kendine has bir imaj dünyası kuran şairin şiirlerine yön veren temel unsurlardan birinin psikolojik izlenimler olduğu ve bu izlenimlerin zaman zaman tıbbi terim ve durumlarla ifade edildiği görülür. Tek şiir kitabı olan Odalar ve Sofalar’ı 1933’te yayımlayan sanatçı, uzun yıllar köşe yazarlığı da yapmıştır.
6. Parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ziya Osman Saba
B) Yaşar Nabi Nayır
C) Cevdet Kudret Solok
D) Sabri Esat Siyavuşgil
E) Vasfi Mahir Kocatürk
Aristo’nun bakış açısına göre şiirin iki yönüyle ele alındığı görülmektedir: Birincisi, hoşlanma duygusuna hitap eden yönüyle şiir, sırf sanatsal bir faaliyet olarak saf haliyle de gereklidir ve insanın bir ihtiyacıdır. İkincisi, şiir iyi ve güzel davranışları taklit edip bunun bir yansımasını topluma sunarak hizmet edebilir. Bu da şiirin sosyal işlevini ortaya koyar.
7. Aşağıdakilerden hangisinin şiir anlayışı, parçada sözü edilen anlayışlardan herhangi birine uymaz?
A) Mehmet Akif Ersoy
B) Orhan Veli Kanık
C) Ahmet Muhip Dıranas
D) Mehmet Emin Yurdakul
E) Yahya Kemal Beyatlı
İlk şiirlerinden itibaren saf şiiri arayan (I) Ahmet Haşim, önce Dergâh dergisinde (II) “Şiirde Mana” adıyla yayımladığı daha sonra da bazı küçük değişikliklerle (III) Göl Saatleri adlı şiir kitabının başına koyduğu (IV) “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” başlıklı poetikası ile modern Türk şiirinin serüvenine ışık tutar. Şairin bu poetik metni yazmasının nedeni ise (V) “Bir Günün Sonunda Arzu” adlı şiirine yöneltilen eleştirilerdir.
8. Parçadaki numaralanmış yerlerden hangisi bilgi yanlışlığına neden olmuştur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
1940’lardan itibaren şiirlerini tasavvufa, bilinçaltına ve Doğu mistisizmine yaslayan — anlaşılması zor bir şiir anlayışına sahiptir. Şiirlerinde kullandığı “Siddharta, Mısr-ı Kadim, om mani padme hum, halakassemavat, he, amon ra” gibi kelime ve terkipler kimilerine göre onun soyut birer formül gibi duran şiirlerinin estetik arka planını belirleme çabasıdır.
9. Parçada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ziya Osman Saba
B) Asaf Halet Çelebi
C) Ercüment Behzat Lav
D) Ahmet Hamdi Tanpınar
E) Ahmet Haşim
Şiirlerinde daima İslami bir duyarlılığın içinden konuşur. Evini, ailesini Allah’tan kutsal bir bağış olarak görmüş; dünyaya “Fenaları tanıdım ve sevdim iyileri” diyecek kadar olgun bir anlayış ve tevekkülle bakabilmiştir. Samimiyeti şiirinin ilkelerinden biri hâline getiren sanatçı; sade, sahici, incelikli bir şairdir. Onun “evler şairi” olarak anılmasında Türk edebiyatında yine aynı sıfatla anılan bir başka şair, Behçet Necatigil’in payı büyüktür.
10. Parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ziya Osman Saba
B) Necip Fazıl Kısakürek
C) Cahit Sıtkı Tarancı
D) Ahmet Hamdi Tanpınar
E) Kenan Hulusi Koray
11. Aşağıdakilerden hangisi saf (öz) şiir için belirleyici bir özellik değildir?
A) Bireysellik
B) Çok anlamlılık
C) İnce yergi
D) Estetik kaygı
E) İmgesel söylem
Ona göre sadece geçmiş ile bir şekilde hesabını görmüş, geçmişi hem idrak hem de kendine mal edebilmiş bir şimdiki zaman modern olabilir. O, “Ne içindeyim zamanın ne de büsbütün dışında / Yekpare geniş bir anın parçalanmaz akışında” derken aslında tam da bu özlemini dile getirmektedir.
12. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen sanatçıya aittir?
A) Kaldırımlar
B) Bursa’da Zaman
C) Otuz Beş Yaş
D) Olvido
E) Evler
Ziya Osman Saba’ya yazdığı mektuplarda yaşamaya olan sevgisini ve ölümü aklına getirmek istemediğini “Yaşamanın Don Juan’ıyım, hayatı her şeyiyle çok ama pek çok seviyorum.”, “Şimdiyse, gözlerimle, ellerimle, ayaklarımla, kalbimle ve kafamla, hasılı her şeyimle hayata bağlıyım; ölümü aklıma getirmek istemiyorum.” cümleleriyle ifade etmektedir. Onun bu düşüncelerinin yansımaları şiirlerinde karşımıza çıkan yaşamı sevmek ve ölümden uzak olmak temalarında kendini göstermektedir.
13. Parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Muhip Dıranas
B) Ahmet Hamdi Tanpınar
C) Necip Fazıl Kısakürek
D) Cahit Sıtkı Tarancı
E) Behçet Necatigil
Ona göre şiir, ses unsurları ile mana denilen soyut unsurların birleşiminden oluşur. Şairin İstanbul dergisinde yayınladığı “Benim Gözümle Şiir Davası” başlıklı yazı serisi, onun şiir dünyasını anlamamız için önemli ipuçları içerir. Bu yazı serisi bir bütün hâlinde incelendiğinde görülecektir ki sanatçı, saf şiirin peşindedir.
14. Parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bedri Rahmi Eyüboğlu
B) Fazıl Hüsnü Dağlarca
C) Ahmet Hamdi Tanpınar
D) Necip Fazıl Kısakürek
E) Asaf Halet Çelebi
I. Çocuk ve Allah – Fazıl Hüsnü Dağlarca
II. Eski Toprak – Behçet Necatigil
III. Lâmelif – Asaf Halet Çelebi
IV. Sonsuzluk Kervanı – Necip Fazıl Kısakürek
V. Sonrası – Ahmet Muhip Dıranas
15. Numaralanmış yerlerdeki eser-yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Şiir söylemekten ziyade bir susma işidir. İşte o sustuğum şeyleri hikâye ve romanlarımda anlatırım. Onun için mümkün olduğu kadar kapalı âlemler olmasını istediğim şiirlerimin anahtarlarını roman ve hikâyelerim verir.
3. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın sanat anlayışını ifade ettiği bu parçaya göre aşağıdaki dizelerden hangisi ona ait olmaz?
A) Kökü bende bir sarmaşık
Olmuş dünya sezmekteyim
Mavi, masmavi bir ışık
Ortasında yüzmekteyim
B) Bir zafer müjdesi burda her isim
Yekpare bir anda gün, saat mevsim
Yaşıyor sihrini geçmiş zamanın
Hâlâ bu taşlarda gülen rüyanın
C) Ben güzel günlerin şairiyim
Saadetten alıyorum ilhamımı
Kızlara çeyizlerden bahsediyorum
Mahpuslara affı umumiden
D) Ve bir kadın beyaz, sakin, büyülü
Göğsünde kanayan bir zaman gülü
Mahzun bakışlarda dinler derinde
Olup olmamanın eşiğinde
E) Her lâhza başka şey ve hep kendisi
Yaralı bir ceylan gibi bakarak
Anın ve hareketin mucizesi
Uçuyor, duruyor, bekliyor…çıplak
4. Aşağıdakilerin hangisi Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiir anlayışı için söylenemez?
A) Şiirlerinde estetik ön plandadır.
B) Hece ölçüsünü musiki bakımından yetersiz görmüştür.
C) Şiiri belli bir amaca ya da ideolojiye âlet etmemiştir.
D) Şiirleri üzerinde uzun süre çalışmış ve az şiir yazmıştır.
E) Şiirde anlamın kapalı olmasından yana tavır koymuştur.
5. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiir anlayışı aşağıdakilerden hangisine daha uzaktır?
A) Ahmet Haşim
B) Yahya Kemal Beyatlı
C) Ahmet Muhip Dıranas
D) Ercüment Behzat Lav
E) Ziya Osman Saba
Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk edebiyat tarihinin seçkin örneğini verdiği — ile makale, deneme, günlük ve mektuplarıyla zirveye yerleşmiştir. Onda sanat; tutkudur, kendini yenilemedir, kendini aşma ve kalıcılığın tek adresidir. — ve —, İstanbul âşığı olan büyük ustanın başyapıtları arasında kabul edilir. — adlı denemesi de bu türün seçkin örneklerindendir.
6. Aşağıdakilerden hangisi parçada bırakılan boşluklardan herhangi birine getirilemez?
A) Aydaki Kadın
B) Beş Şehir
C) Huzur
D) On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi
E) Saatleri Ayarlama Enstitüsü
7. Aşağıdakilerin hangisinde Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserlerindeki anahtar sözcükler doğru verilmiştir?
A) Anadolu, gurbet, aşk
B) Yalnızlık, ölüm, yaşama sevinci
C) Zaman, rüya, musiki
D) Doğa, tarih, kadın
E) Akşam, anne, vatan
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın — adlı romanı, esas itibariyle mütareke yıllarında (1920 yılı sonu-1921 yılı başı) İstanbul’da geçmektedir. Doğrudan doğruya birinci şahıs ağzından anlatılan roman, önce İtilâf devletleri işgali altındaki İstanbul’un tasviriyle başlar. İlerledikçe, Tanpınar’ın eski şehir hayatı, konaklar ve mahalleler üzerine uzun uzadıya yorumlar yaptığı sayfalar gelir. Yazar, I. Dünya Savaşı sonrası Türk toplumunun değişim süreci içinde insanlarla toplum, ev ve aile hayatı, mahalle, mekteple birlikte, daha önemlisi İstanbul’daki süratli değişimin yol açtığı problemler üzerinde ciddi şekilde durmaktadır.
8. Parçada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) İstanbul’un Bir Yüzü
B) Huzur
C) Sahnenin Dışındakiler
D) Sodom ve Gomore
E) Üç İstanbul
9. Ahmet Hamdi Tanpınar, aşağıdaki şiir anlayışlarından hangisine daha yakındır?
A) Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren şiir
B) Garip Akımı
C) Saf şiir anlayışı
D) Toplumcu şiir
E) İkinci Yeni Hareketi
10. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yayımlanan hikaye kitapları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Dünyada Harp Vardı, Mahalle Kavgası
B) Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz Yağmuru
C) Troya’da Ölüm Vardı, Kısmet Büfesi
D) Mendil Altında, Mutlu Bir Son
E) Lüzumsuz Adam, Mahalle Kahvesi
Eserin ilk dikkati çeken özelliği yaşayanlardan çok ölülerin romanı olmasıdır. Her ne kadar romanın esas kahramanı Mümtaz, sevdiği kadın olan Nuran tarafından kafasında yedi asrın ölüsüyle meşgul olmaktan dolayı eleştirilse de Nuran da romanın diğer kahramanları gibi ölülerle meşguldür. Bu ölüler sadece eski zamanın musikişinasları, düşünürleri değil kendi yakınlarıdır da. Musiki ise onları var oldukları dönemden bugüne getirir, onların zamansız bir zamanın içinde dolaşmalarını sağlar.
11. Parçada sözü edilen roman aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir Ölünün Defteri
B)
12. Aşağıdaki şiirlerden hangisi Ahmet Hamdi Tanpınar’a ait değildir?
A) Bursa’da Zaman
B) Sakarya Türküsü
C) Eşik
D) Her Şey Yerli Yerinde
E) Ne İçindeyim Zamanın
Ahmet Hamdi Tanpınar şiirleri iki ana kaynaktan beslenir. Bunların ilki Türk dilinin imkânları iken diğeri ise Batı edebiyatı ve daha çok Fransız şiiridir. Tanpınar, Türk edebiyatı içerisinde Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’in, Fransız edebiyatında ise —, —, —, — ve Gerard de Nerval’in etkisinde kalır.
13. Aşağıdakilerden hangisi parçada bırakılan boşluklardan herhangi birine getirilemez?
A) Paul Valery
B) Paul Verlaine
C) Charles Baudelaire
D) Andre Breton
E) Stephan Mallarme
14. Ahmet Hamdi Tanpınar aşağıdaki roman anlayışlarından hangisine daha yakındır?
A) Milli edebiyat anlayışını sürdüren roman
B) Bireyin iç dünyasını esas olan roman
C) Toplumcu gerçekçi roman
D) Modernist roman
E) Postmodernist roman