Geleneksel Türk Tiyatrosu Konu Testi 2

Aralık 22, 2023 Okuma süresi: 10 dakika
Esas itibarıyla —, Karagöz’ün perdeden meydana taşınan; — ise orta oyununun meydandan sahneye çıkarılan hâlidir. Bu geçişlilik; kaynak, yapı, tipler ve icra teknikleri bakımından her üç sanat dalının sahip olduğu ortaklıkları açıklamaya yeterlidir.
1. Parçada bırakılan boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) köy seyirlik oyunları, tuluat tiyatrosu
B) orta oyunu, meddah
C) köy seyirlik oyunları, gölge oyunu
D) orta oyunu, tuluat tiyatrosu
E) meddah, gölge oyunu
Tahsil görmemiş bir halk adamıdır, sokak dili ile konuşur. Oyunun iki temel kişisinden biridir. Cahil cesareti diyebileceğimiz bir cesarete ve gözü pekliğe sahiptir. Bu yüzden tekin olmayan kişilerle başı sık sık derde girer. Okumamış olsa da zeki ve hazırcevaptır.
2. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen gölge oyunu tipidir?
A) Pişekâr
B) Kavuklu
C) Karagöz
D) Hacivat
E) Efe

Müzik ve dans, olmazsa olmazlarındandır. Oyuncu-seyirci ayrılığı hem vardır hem yoktur. Oyuncuları oyuna seyirciler hazırlar. Sırası gelen oyuncu seyirci içinden çıkarak oyuna katılır. Oyundaki görevi bittikten sonra da yeniden seyircilerin arasına karışır.
3. Parçada sözü edilen oyun aşağıdakilerden hangisidir?
A) 

Gölge tiyatrosu
B) Köy seyirlik oyunu
C) Tuluat tiyatrosu
D) Orta oyunu
E) Benzetmeci tiyatro

I. Karagöz oyunu oynatan kimse
II. İstanbul ağzıyla konuşan genç mirasyedi tip
III. Gösteri sırasında Karagözcüye yardım eden kişi
IV. Altıkulaç ya da Pişbop diye de anılan cüce tipi
4. Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen açıklamaların herhangi biriyle ilişkilendirilemez?
A) Çelebi
B) Beberuhi
C) Himmet
D) Hayali
E) Yardak

Yukarıya doğru kıvrık sakalıyla, kurnaz görünüşüyle her hareketi önceden hesaplanmış bir tiptir. Karşılaştığı olayları her zaman kabullenmeye hazırdır, düzen ve güçten yanadır. Herkesin huyuna göre konuşur, içten pazarlıklıdır, Karakter olarak her türlü kalıba girmeye uygundur. Okumuş, çelebi bir görünüşü vardır ama bilgisi yüzeyseldir.
5. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen gölge oyunu tipidir?
A) Pişekâr
B) Hüsmen Ağa
C) Hacivat
D) Frenk
E) Kavuklu

Oduncudur. Kastamonulu olarak da bilinir. Karagöz oyunlarının en iri tasviridir. Omzunda baltasıyla gezer. İri yarı olmasına rağmen kolayca aldatılabilen saf bir kişidir. Yumuşak huylu ve iyi yüreklidir. Ancak kızdığında gözü kimseyi görmez. Karagöz onunla konuşmak için tipin üzerine merdiven dayayıp çıkar. Anadolu ağzıyla konuşur. Konuşması kabadır bu da oyunda komik unsur olarak kullanılır.
6. Parçada sözü edilen tip aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hüsmen Ağa
B) Arnavut
C) Tuzsuz Deli Bekir
D) Himmet
E) Hımhım

7. Karagöz perdesine verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yenidünya
B) Küşteri meydanı
C) Palanda
D) Hayal-i Zıll
E) Tasvir

Oyunun — bölümünde perdede sadece — vardır ve olay bu kısımda durgundur ve karmaşık bir hareket yoktur. — bölümünden itibaren Karagöz’ün de perdeye gelmesiyle oyunda diyalog, hareketlilik, ses ve hareket komiklikleri başlar.
8. Parçada bırakılan boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) 

mukaddime, Hacivat, muhavere
B) söyleşi, Pişekâr, girizgah
C) söyleşi, Hacivat, fasıl
D) mukaddime, Hayali, fasıl
E) girizgah, Pişekâr, muhavere

9. Aşağıdakilerden hangisi geleneksel Türk tiyatrosu için söylenemez?
A) Gerçekçi değil, simgesel bir anlatım kullanılır.
B) Müzik, oyunların ayrılmaz bir parçasıdır.
C) Taklit tüm oyunlarda önemli bir yere sahiptir.
D) Yazılı metne dayanmazlar.
E) Genel amaç insanları bilgilendirmektir.

10. Aşağıdakilerden hangisi gölge oyunundaki tiplerden biri değildir?
A) Kavuklu
B) Çelebi
C) Tiryaki
D) Hımhım
E) Zenne

Şehir hayatı ile doğup gelişen orta oyunu, Tanzimat ile gelen Batı tiyatrosu ile kaynaşarak doğaçlamaya dayalı “—” adı verilen yeni bir tiyatro türünün doğuşunu sağlamıştır.
11. Parçada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Meddah
B) Fasıl
C) 

Çadır tiyatrosu
D) Kanto
E) 
Tuluat

— de denilen giriş bölümünde kamıştan yapılmış — adı verilen düdüğün çalınması eşliğinde — denilen ve genellikle bir ev ya da bitki benzeri bir manzara tasviri, perdenin alt kısmından yukarıya doğru yavaş yavaş yükseltilir. Sonrasında perdeye — gelir ve bir semai okur.
12. Parçada bırakılan boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) mukaddime, nareke, göstermelik, Hacivat
B) muhavere, pastav, yenidünya, 

Karagöz
C) mukaddime, palanga, göstermelik, Hacivat
D) fasıl, nareke, yenidünya, Karagöz
E) muhavere, pastav, ışkırlak, Hacivat

13. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Ortaoyunu, Batılı tiyatroya en yakın Türk halk tiyatrosu dalıdır.
B) Karagöz oyununda tiplerin iki boyutlu şekillerine tasvir denir.
C) Meddahlıkta perde, sahne ve dekor yoktur.
D) Gölge oyununda doğaüstü varlıklara yer verilmemiştir.
E) Köy seyirlik oyunlarının kökeni İslamiyet öncesine dayanmaktadır.

Hacivat:
— Ne dedin Karagöz
Karagöz:
— İstakratoz.
Hacivat:
— Değil, efendim ıstakoz.
Karagöz:
— İstakratoz.
Hacivat:
— Karagöz, senin dilin dönmüyor.
Karagöz:
— Benim dilim makinalı mı?
Hacivat:
— Öyleyse, beraber heceleyelim!
Karagöz:
— Nerede geceleyelim?
14. Yukarıdaki konuşmaların geçtiği bölümün adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mukaddime
B) Fasıl
C) Muhavere
D) Hatime
E) Bitiş

Tek sanatçının rol aldığı bir oyun olup türün esası anlatmaya (tahkiye) dayanır. Hikâyesini anlatırken sesinin yanı sıra jest ve mimiklerini de etkili bir şekilde kullanan sanatçı, hitap ettiği seyirciye göre hikâyede bir takım değişiklikleri doğaçlama olarak yapar.
15. Parçada sözü edilen geleneksel Türk tiyatrosu türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kukla tiyatrosu
B) Orta oyunu
C) Gölge tiyatrosu
D) Tuluat tiyatrosu
E) Meddahlık

Karagöz’deki Hacivat’ın karşılığıdır. Oyunu başlatır, yürütür ve bitirir. Bir tür yönetmen işlevi üstlenir. Elindeki iki dilimli tahtadan şakşağı adam dövmek, kapı açmak gibi durumlar için kullanır.
16. Parçada sözü edilen orta oyunu tipi aşağıdakilerden hangisidir?
A) 

Kavuklu Arkası

B) Pişekâr
C) Kavuklu
D) Hayali
E) Şeyh Küşteri


Geleneksel Türk Tiyatrosu Konu Testi 1

Temmuz 4, 2022 Okuma süresi: 10 dakika
Orta oyununda oyunu başlatan, yürüten ve bitiren odur. Bir tür yönetmen işlevi üstlenir. Elindeki iki dilimli tahtadan şakşağı (pastav) adam dövmek, kapı açmak gibi durumlar için kullanır.
3. Parçada sözü edilen tip aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kavuklu
B) Pişekâr
C) Kavuklu arkası
D) Çelebi
E) Meddah

—: Sen beni beğenmedin mi ulan?
Karagöz: Bir karış boyun var, senin neni beğeneyim?
—: Bana adla sanla “Altıkulaç” derler.
Karagöz: Beş buçuğu iftira, yarım kulaç bile yoksun.
4. Gölge oyunundan alınan bu diyalogda Karagöz ile konuşan tip aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hacivat
B) Çelebi
C) Beberuhi
D) Matiz
E) Tuzsuz Deli Bekir

5. Aşağıdakilerden hangisi orta oyununda ve Karagöz’de asıl oyunun oynandığı bölümdür?
A) Muhavere
B) Mukaddime
C) Fasıl
D) Hatime
E) Girizgâh

Gölge oyununda oyunun hemen başında perdeye yansıtılan görüntüdür. Bu görüntü; dalyan, saksıda limon ağacı ya da vakvak ağacı olabilir. Amaç henüz oyunu seyretmeye hazırlanmamış seyirciyi oyunun gerçeğine hazırlamak, onu oyunun yanılsama havasına sokmak ve merak uyandırmaktır. Görüntü perdeden kamıştan bir düdüğün cırtlak sesiyle kaldırılır.
6. Parçada sözü edilen görüntünün adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Işkırlak
B) Göstermelik
C) Kukla
D) Nareke
E) Şakşak

—, içyapı unsurlarındaki (tipler, konu, oyun tekniği vb.) benzerlikleri nedeniyle gölge oyununun sahneye inmiş şekli olarak tanımlanmıştır.
7. Parçada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Meddahlık
B) Karagöz
C) Köy seyirlik oyunu
D) Orta oyunu
E) Tuluat

Orta oyunu — denilen seyirciyle çevrili, daire biçiminde, üstü açık bir alanda oynanırdı. Alanın hemen dışında giysilerin bulunduğu — ile alan arasında da giriş-çıkış için kullanılan bir aralık bulunurdu. Alanda çalgıcılar için bir köşe ve dekor yerine kullanılan iki kafes paravan bulunurdu. Bu kafes paravanalardan daha küçük ve çift kanatlı olana —; daha büyük ve iki, üç hatta bazen dört kanatlı olanına — denilirdi.
8. Parçada bırakılan boşluklara aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Yeni dünya
B) Sandık odası
C) Dükkan
D) Palanga
E) Küşteri meydanı

9. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen tiple ilgili değildir?
A) Mirasyedi, kibar aile çocuğudur; İstanbul ağzıyla konuşur. (Çelebi)
B) Kısa boyludur, Pişbop olarak da bilinir. (Tiryaki)
C) Sarhoştur ve her an sızması beklenir, söylenen sözleri güç anlar. (Matiz)
D) Oyunlardaki bütün kadınlara verilen ortak isimdir. (Zenne)
E) Sarhoş, gazaplı, korku saçan kabadayı tipidir. (Tuzsuz Deli Bekir)

Kol oyunu ya da meydan-ı sühan olarak da bilinen bu oyun, dört bir yanı çepeçevre seyircilerle çevrilmiş bir meydanda herhangi yazılı bir metne bağlı kalınmadan oynanmaktadır.
10. Parçada sözü edilen seyirlik oyun aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gölge oyunu
B) Kukla oyunu
C) Meddahlık
D) Orta oyunu
E) Karagöz

Orta oyunun en ustalık gerektiren bölümüdür. İki evreden oluşur. Kavuklu ile Pişekar’ın tanıdık çıkmasını konu alan ve sözlerin ters anlaşılmasının gülünç öge olarak kullanıldığı ilk evreye “arzbâr” denir. İkinci evre ise tekerlemedir. Tekerlemede Kavuklu, Pişekar’a sanki başından geçmiş gibi olmayacak bir olay anlatır. Ancak sonunda bu olayın bir düş olduğu anlaşılır. Karagöz’de olduğu gibi bu bölümün asıl konusuyla bir ilgisi yoktur.
11. Parçada sözü edilen bölüm aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mukaddime
B) Muhavere
C) Fasıl
D) Hitam
E) Girizgah

Kaynaklarda — için gölge oyununun kurucusu, Karagöz perdesinin mucidi, Karagöz’e tasavvufî anlamı yükleyen kişi gibi tanımlamalar yapılmıştır.
12. Parçada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Şeyh Küşteri
B) Hayalî Küçük Ali
C) Pişekâr
D) Dede Korkut
E) Ahmet Yesevi

—, Tanzimat sonrasında geleneksel tiyatro ile Batılı anlamdaki tiyatronun kaynaşmasından oluşan bir türdür.
13. Yukarıda bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Modern tiyatro
B) Fars
C) Vodvil
D) Tuluat
E) Kabare

14. Aşağıdakilerden hangisi gölge oyunu için yanlış bir bilgi içermektedir?
A) Müzikli bir oyundur.
B) Oyununu oynatan kişilere “hayalî” denir.
C) Oyunun asıl güldürücü unsuru Hacivat’tır.
D) Kimi oyunlarda olağanüstü kişi ve yaratıklara yer verilir.
E) Yazılı metne dayanmaz.

Avrupai bir giyim tarzı vardır. Redingot, setre pantolon, yelek, boyunbağı, ekose pelerinli paltosu ve fesi vardır. Elinde genelde çiçek, çiçek demeti, nar, yelpaze, baston ya da şemsiye tutar. Sözde iyi yetişmiş aile çocuğudur, kibardır ama bir o kadar da züppedir.
15. Parçada sözü edilen tip aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çelebi
B) Pişekâr
C) Beberuhi
D) Frenk
E) Hımhım

Geleneksel Türk tiyatrosunda oyundaki tiplerden birinin diğerine nükte yapabileceği bir söz söylemesi anlamında kullanılan bir terimdir. Orta oyununda Pişekâr’ın, gölge oyununda ise Hacivat’ın yaptığı gibi “dişi konuşan” diyebileceğimiz kişi, karşısındakine nükte yapmak fırsatını vermek için söyleşmeyi açar. Buna tuluat tiyatrosunun ağzında — denir.
16. Parçada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Sufle vermek
B) Replik almak
C) Pas atmak
D) Ses vermek
E) Anahtar vermek

—; okumamış, halk diliyle konuşan, eğitimli kişilerin Arapça-Farsça kelime ve kurallarla dolu olan sözlerini anlamayan, anlamını bilmediği ya da bilmezden geldiği yabancı kelimelere ters anlamlar yükleyen birisidir.
17. Parçada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Karagöz
B) Hacivat
C) Çelebi
D) Tiryaki
E) Tatlı Su Frengi

18. Aşağıdaki geleneksel Türk tiyatrosu türlerinden hangisi Batılı tiyatroya daha yakındır?
A) Meddahlık
B) Köy seyirlik oyunu
C) Gölge oyunu
D) Kukla oyunu
E) Orta oyunu

Hacivat: Ey Karagöz, geçmiş ola!
Karagöz: (Vurur.) Sinsileni sansar boğa!
Hacivat: Şükür sağlığa!
Karagöz: Hak bereket versin Kâğıthane’de biten sazlığa! (Vurur.)
Hacivat: Elin ayağın kırılsın!
Karagöz: Çıkıkçıya sardırır gene vururum. (Vurur.)
Hacivat: Yıktın perdeyi, eyledin vîrân! Varayım sahibine haber vereyim hemân! (Gider.)
Karagöz: Her ne kadar sürç-i lisân ettikse affola!
19. İçerik özellikleri dikkate alındığında bu parça, Karagöz’ün hangi bölümünden alınmış olabilir?
A) Muhavere
B) Mukaddime
C) Fasıl
D) Bitiş
E) Giriş

Taklit ve hikâye anlatım tekniklerini başarı ile birleştiren dramatik bir anlatım sanatıdır. 20. yüzyılda özellikle Münir Özkul, Erol Günaydın, Gazanfer Özcan, Tekin Akmansoy gibi usta isimlerle yaşatılmaya çalışılan bu sanat, geleneksel Türk seyirlik oyunlarının en önemli kollarından biridir.
20. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen seyirlik oyun için söylenemez?
A) Tek kişilik bir gösteridir.
B) Dekor bir paravan ve sandalyeden ibarettir.
C) Kökleri İslamiyet öncesine kadar dayanmaktadır.
D) Aksesuar olarak sadece değnek ve mendil kullanılmıştır.
E) Anlatımda müzik, dans ve şarkıya da yer verilir.


Hakkında

Bu kısım siten hakkında bilgi verir. Burayı değiştirmek ve düzenlemek için admin->eklentiler->tanımı düzenle

Etiketler