İki Cihan Zindan İse

Nisan 18, 2023 Okuma süresi: 3 dakika
İki cihan zindan ise gerek bana bostan ola
Ayruk bana ne gam gussa çün inayet dosttan ola

Varam ol dosta kul olam her dem açılam gül olam
Hem söyleyem bülbül olam durağım gülistan ola

Ol dost yüzün gördü gözüm erenlere toprak yüzüm
Söz bilene iş bu sözüm gerek şekeristan ola

Sensiz iki cihan benim zindan görünür gözüme
Senin aşkınla bilişen gerek hâssü‘l-hâsdan ola

Her davadan geçen kişi Hak’tan yana uçan kişi
Aşk şarabın içen kişi geh esrük geh mestân ola

Kördür münafığın gözü yarın kara koyar yüzü
Halkın bana acı sözü gerek şekeristan ola

Her dem yüzüm yere uram Allah’ıma şükür kılam
Ben benliğim dosta verem ne dava ya destan ola

Aşka doyamadı özüm gensüzin açıldı râzum
Yunus senin iş bu sözün âlemlere destan ola

Yunus Emre

Sözcükler

ayruk: ayrı, başka, gayrı
bostan: bahçe, yeşillik, bağlık yer.
çün: çünkü
esrük: sarhoş
geh: bazen, ara sıra, kâh
gensüzin: isteksiz
gussa: tasa, sıkıntı. kaygı
gülistan: gül bahçesi
hâssü’l-hâs: seçkinlerin seçkini
inayet: lütuf, iyilik
mestan: sarhoş, kendinden geçmiş
râz: sır, gizli şey
şekeristan: şeker kamışı tarlası

İlgili Sayfa


Tehi Görmen Kimseyi

Mayıs 28, 2022 Okuma süresi: 2 dakika
Tehî görmen kimseyi hiç kimesne boş değil
Eksiklik ile nazar erenlere hoş değil

Gönlünü derviş eyle dost ile biliş eyle
Aşk eri şol ma‘nîde derviş içi boş değil

Derviş bilir dervişi Hak yoluna durmuşu
Dervişler hüma kuşu çaylak u baykuş değil

Dervişlik aslı candan geçti iki cihandan
Haber verir sultandan bellidir yad kuş değil

Ey Yunus Hakk’ı bilen söylemez hergiz yalan
İkilik ile gelen doğru yol bulmuş değil

Yunus Emre

Sözcükler

Tehi: boş, anlamsız, yararsız
kimesne: kimse
nazar: bakış, görüş
şol: şu
ma’ni: mana, anlam
Hak: Tanrı, Allah
hüma: Başına konduğu kimseye mutluluk getirdiğine inanılan talih kuşu.
Çaylak u baykuş: çaylak ve baykuş
yad: yabancı
hergiz: asla

İlgili Sayfa


Taştın Yine Deli Gönül

Mayıs 27, 2022 Okuma süresi: 3 dakika
Taştın yine deli gönül
Sular gibi çağlar mısın
Aktın yine kanlı yaşım
Yollarımı bağlar mısın

Nidem elim ermez yâre
Bulunmaz derdime çare
Oldum ilimden avare
Beni burda eğler misin

Yavı kıldım ben yoldaşı
Onulmaz bağrımın başı
Gözlerimin kanlı yaşı
Irmak olup çağlar mısın

Ben toprak oldum yoluna
Sen aşırı gözetirsin
Şu karşıma göğüs geren
Taş bağırlı dağlar mısın

Harami gibi yoluma
Arkırı inen karlı dağ
Ben yârimden ayrı düştüm
Sen yolumu bağlar mısın

Karlı dağların başında
Salkım salkım olan bulut
Saçın çözüp benim için
Yaşın yaşın ağlar mısın

Esridi Yunus’un canı
Yoldayım iIlerim kanı
Yunus düşte gördü seni
Sayrı mısın sağlar mısın

Yunus Emre

Sözcükler

nidem: ne edeyim
avare: başıboş, yersiz yurtsuz
yavı kılmak: kaybetmek
onmak: daha iyi bir duruma gelmek, şifa bulmak
onulmaz: iyileşmez, şifa bulmaz
harami: hırsız, haydut, eşkıya
arkırı: aykırı
yaşın yaşın: gözyaşı döke döke
esrik: sarhoş
kanı: hani
sayrı: hasta

İlgili Sayfa


Biz Bu Dünyadan Gider Olduk

Mayıs 2, 2022 Okuma süresi: 3 dakika
Biz dünyadan gider olduk kalanlara selam olsun
Bizim için hayır dua kılanlara selam olsun

Ecel büke belimizi söyletmeye dilimizi
Hasta iken hâlimizi soranlara selam olsun

Tenim ortaya açıla yakasız gömlek biçile
Bizi bir arı vech ile yuyanlara selam olsun

Azrail alır canımız kurur damarda kanımız
Yayılacak kefenimiz saranlara selam olsun

Gider olduk dostumuza eremedik kastımıza
Namaz için üstümüze duranlara selam olsun

Sözdür söylenir araya kimse döymez bu yaraya
İltüp bizi makbereye koyanlara selam olsun

Bunda hep gelenler gider hergiz gelmez yola gider
Bizim hâlimizden haber soranlara selam olsun

Âşık oldur Hakk’ı seve Hak derdine kıla deva
Bizim için hayır dua kılanlara selam olsun

Miskin Yunus söyler sözü kan yaş ile doldu gözü
Bilmeyen ne bilsin bizi bilenlere selam olsun

Yunus Emre

Sözcükler

arı: temiz
vech: tarz, üslup
yumak: yıkamak
yuyanlara: yıkayanlara
döymek: tahammül etmek, dayanmak
İltüp: iletip
makber: mezar
makbereye: mezara
hergiz: asla
Hak: Tanrı, Allah

İlgili Sayfa


Kim Dervişlik İster İse

Şubat 25, 2022 Okuma süresi: 4 dakika
Kim dervişlik ister ise diyem ona n’itmek gerek
Şerbeti elinden koyup ağuyu nûş etmek gerek

Gelmek gerek terbiyete cümle bildiklerin koya
Mürebbisi ne der ise pes ol onu tutmak gerek

Tuta sabr u kanaati tahammül eyleye katı
Terk eyleye suretini bildiğin unutmak gerek

Dünyadan gönlünü çeke eli ile arpa eke
Ununa yarı kül kata güneşte kurutmak gerek

Diyem ona nice ede nefisi dileğin bu yolda
Kaçan kim iftar eyleye üç günde bir etmek gerek

Böyledir derviş dirliği koya cümle ayrılığı
Ondan bulusar erliği kahırlar çok yutmak gerek

Bakma dünya sevisine aldanma halk gövüsüne
Dönüp didar arzusuna ol Hakk’a yüz tutmak gerek

Yunus imdi nedir dersin ya kimin kaydını versin
Bir kişi bu sözü desin ona gücü yetmek gerek

Yunus Emre

Açıklamalar

Yunus Emre “derviş” kavramını şiirlerinde sıklıkla dile getirir. Ona göre dervişlik, şerbeti (dünya nimetlerini) bırakıp zehir içmektir. Derviş bütün bildiklerini unutmalı, mürşidi ne derse onu tutmalıdır. Sabır ve kanaat ehli olmalı, dünyadan gönlünü çekmeli, az yemeli, dünyaya bakmamalı ve halkın sözüne aldanmamalıdır.


Sözcükler

ağu: zehir
nuş etmek: içmek
terbiyet: yetiştirme, terbiye
cümle: hep, bütün, tam
pes: öyle ise
mürebbi: terbiye eden
kanaat: azla yetinme, tok gözlülük
tahammül: sabretmek, katlanmak
ķatı: çok, pek, iyice
suret: Dıştan görünen şekil, dış görünüş
nefis: maddi arzuların kaynağı
kaçan: ne vakit, o zaman
kahır: acı, keder
sevi: aşk
gövü: itimat, güven


Dolap Niçin İnilersin

Ocak 20, 2022 Okuma süresi: 3 dakika
Dolap niçin inilersin, derdim vardır inilerim
Ben Mevlâ’ya aşık oldum, onun için inilerim

Benim adım dertli dolap suyum akar yalap yalap
Böyle emreylemiş Çalap, derdim vardır inilerim

Beni bir dağda buldular, kolum kanadım kırdılar
Dolaba lâyık gördüler, derdim vardır inilerim

Ben bir dağın ağacıyım, ne tatlıyım ne acıyım
Ben Mevla’ya duacıyım, derdim vardır inilerim

Dağdan kestiler hezenim, bozuldu türlü düzenim
Ben bir usanmaz ozanım, derdim vardır inilerim

Dülgerler her yanım yondu, her azam yerine kondu
Bu iniltim Hak’tan geldi, derdim vardır inilerim

Suyum alçaktan çekerim, dönüp yükseğe dökerim
Görün ben neler çekerim, derdim vardır inilerim

Yunus bunda gelen gülmez, kişi muradına ermez
Bu fânide kimse kalmaz, derdim vardır inilerim

Yunus Emre

Sözcükler

inilersin: inlersin
dolap: su dolabı ya da çarkı, ahşap bir çark ile su çıkarma sistemi
yalap yalap: gürül gürül
Çalap: Tanrı
hezen: kalın, büyük ağaç
dülger: yapıların kaba ağaç işlerini yapan kimse
yonmak: yontmak
aza: vücut parçası, organ
muradına ermek: isteğine kavuşmak, arzusu yerine gelmek
fâni: gelip geçici (dünya)

İlgili Sayfa

👉 Halk Şiiri Örnek Metinler

Yararlanılan Kaynak

Yunus Emre Divanı, Selim Yağmur


ŞİİRDE GERÇEKLİK VE ANLAM

Mart 26, 2010 Okuma süresi: 2 dakika

Dil, şiirde kendine özgü bir kullanıma sahiptir.Bu anlamda şiirin gerçekliği de kendine özgüdür.Şair bu dünyanın gerçeklerini anlatacaktır ama o, gerçekleri olduğu gibi aktarmaz.Çağrışım gücü yüksek imgeler kullanarak sözcüklere yeni anlamlar yükleyerekoluşturur şiirini.Şairin ele aldığı tema muhakkak surette dilde ve hayatın içinde vardır. Ama şair bunları imgeye dönüştürme becerisini gösteren kişidir.Bunu yapmak kurmaca bir dünya oluşturmaktır bir bakıma. Her gün kullandığımız kelimeler, her gün yaşadığımız durumlarla ve duygularla şairin düş gücünde yeniden harmanlanarak doğal gerçekliğin ötesinde, şiir gerçekliği dediğimiz bir bağlamda eser ortaya çıkar.Bu eşsiz ve biricik yapının adı şiirdir.

Karlı dağların başında
Salkım salkım olan bulut
Saçın çözüp benim için
Yaşın yaşın ağlar mısın?

Görüldüğü üzere Yunus Emre bu şiirinde doğal gerçekliğe ait sözcükleri kendi imgeleminde yeniden yoğurarak şiir gerçekliğine ulaşmıştır.Buna göre bulutların yağmurlarını bırakması, şairin derdiyle dertlenen bir kadına benzetilerek saçını çözmek fiiliyle özdeşleştirilmiş ve yağmurun yağması içli içli ağlama imgesine dönüştürülmüştür.Bu imgenin doğmasında Yunus’un eşsiz hayal gücü(imgelem) vardır.Yoksa kullanılan sözcükler doğal dilde kullanılan sözcüklerden farklı değildir.


İLAHİ

Şubat 13, 2010 Okuma süresi: 5 dakika

İlahi, dini-tasavvufi halk edebiyatı nazım türüdür.İlahi türündeki şiirlerde, tasavvuf anlayışı, Allah sevgisi, Allah’a ulaşma yolunda ideal insan olma çabası ve arayışı işlenir.

İlahiler derin bir heyecanla, içten ve samimi olarak söylenmiş şiirlerdir.Genellikle hecenin 7’li, 8’li, 11’li kalıpları kullanılır.Aruzla yazılmış ilahiler de vardır ama sayıca azdırlar.İlahilerin nazım birimi dörtlük ve beyittir.Özel bir ezgi ile okunurlar.İlahi tasavvuf edebiyatının en yaygın nazım türüdür. Alevi ilahilerine nefes; Bektaşi ilahilerine ise deme ya da deyiş denmektedir.

Arayı Arayı bulsam İzini

Arayı arayı bulsam izini
İzinin tozuna sürsem yüzümü
Hak nasib eylese görsem yüzünü
Ya Muhammed Canım arzular seni

Bir mübarek sefer olsa da gitsem
Kabe yollannda tozlara batsam
Hub cemalin birkez düşümde görsem
Ya Muhammed Canım arzular seni

Zerrece kalmadı kalbimde hile
Sıdk ile girmişem ben bu hak yola
Ebu Bekir, Ömer, Osman’da bile
Ya Muhammedi Canım arzular seni

Ali ve Hasan, Hüseyin anda
Sevdası gönüllerde muhabbet canda
Yarın mahşer günü Hak divanda
Ya Muhammed Canım arzular seni

Yunus senin methin eder dillerde
Dillerde dillerde her gönüllerde
Arayı arayı gurbet illerde
Ya Muhammed Canım arzular seni

Yunus Emre

Mâil oldum bahçesinde hurmaya (Hicaz)

Mâil oldum bahçesinde hurmaya
Takâtım kalmadı aslâ durmaya
Ol Medine Ravzasını görmeye
Görmeyince alma yârab cânımı

Aşık olan bû fâniyi neylesin
Sâlâtü selâmla gökler inlesin
Medine’ye varıp mesken eylesin
Varmayınca alma yârab cânımı.

Gül yüzünü rüyamızda (Rast)

Gül yüzünü rüyamızda
Gürelim ya RESULALLAH
Gül bahçene dünyamızda
Girelim ya RESULALLAH

Sensin gönüller sultanı
Getiren yüce Kur’anı
Uğruna tendeki canı
Verelim ya RESULALLAH

Aşkınla yaşarır gözler
Hasretinle yanar özler
Mubarek ravzana yüzler
Sürelim ya RESULALLAH

Veda edip masivaya
Yalvarıp yüce Mevlaya
Şefaat – Mustafa’ ya
Erelim ya RASULALLAH

Levlake dedi sana Hak
Bağışla yüzümüze bak
Huzurullaha yüzü ak
Varalım ya RASULALLAH

Derviş derki kardeşlere
Çok selavat ver kardeşlere
Gül yüzünü göre göre
Ölelim ya RASULALLAH


Cover Image

Severem ben seni candan içeru

Ocak 16, 2010 Okuma süresi: ~1 dakika

Severem ben seni candan içeru
Yolum vardır bu erkândan içeru
Beni sorma bana benden değilem
Suretim boş yürür dondan içeru

Tecelliden nasib erdi kimine
Kiminin maksudu bundan içeru
Senin aşkın beni benden alıptır
Ne Şirin dert bu dermandan içeru

Şeriat tarikat yoldur varana
Hakikat Marifet andan içeru
SÜLEYMAN kuş dili bilir dediler
SÜLEYMAN var SÜLEYMAN’dan içeru

Unuttum din diyanet, kaldı benden
Bu ne mezheptir, dinden içeru
Dinin terk edenin küfürdür işi
Bu ne küfürdür imandan içeru
Geçer iken Yunus şeş oldu dosta
Ki kaldı kapıda andan içeru


Hakkında

Bu kısım siten hakkında bilgi verir. Burayı değiştirmek ve düzenlemek için admin->eklentiler->tanımı düzenle

Etiketler