Klasik Türk edebiyatının kurucularından sayılan —, 15. yüzyıl Anadolu sahası Türk edebiyatının en önemli temsilcilerindendir. 14. yüzyılın son çeyreği ile 15. yüzyılın ilk yarısında yaşayan şair, bu şiirin ilk büyük üstadı olarak da kabul edilmektedir. Kaynakların ittifakla üzerinde durduğu bir husus, onun mesnevi alanındaki ustalığıdır. Şiirlerinde tasavvuf önemli bir yer tutsa da mutasavvıf bir şair değildir.
3. Parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?A) Mevlana
B) Aşık Paşa
C) Şeyhi
D) Ahmet Paşa
E) Taşlıcalı Yahya
XIV-XV. yüzyıl Azeri sahası divan şairlerinden biridir. Hurufi olup inancını yaymak için Anadolu ve Suriye’ye seyahat etmiştir. Şiirlerinde Hurufiliğin propagandasını yapsa da inancından bağımsız şiirler de kaleme almıştır. Hurufi inancına bağlı olması yüzünden Halep’te derisi yüzdürülerek öldürülmüştür. Hem kendi dönemindeki hem de kendinden sonraki şairleri etkilemeyi başaran şairin biri Farsça ve diğeri Türkçe olmak üzere iki divanı bulunmaktadır.
4. Parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kadı Burhanettin
B) Hallac-ı Mansur
C) Ahmedi
D) Nesimi
E) Pir Sultan Abdal
Hükümdarlara yönelik tavsiyeler içeren nasihatnamelerin kökeni Antik İran medeniyetine kadar dayanmaktadır. Bu eserlerde, devlet adamlarına veya doğrudan hükümdara seslenilerek devlet yönetimi konusunda tavsiyeler verilirdi.
5. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen türe örnek olarak verilebilir?
A) Mercimek Ahmet – Kabusname
B) Fuzuli – Şikayetname
C) Sinan Paşa – Maarifnâme
D) Gülşehri – Felekname
E) Nergisi – Nihalistan
Dedesi ve babası Mevlevi olan şair, Mevlevilik çevresi içinde doğup büyüdüğünden sonunda tarikata girerek Mevlevi dervişi olmuştur. Şairin hem tarikat hem sanat hayatının en parlak dönemi Galata Mevlevihane’sindeki yıllarıdır. Sebk-i Hindi’nin bizdeki en önemli temsilcisi olan şair, 1799’da henüz 42 yaşındayken vefat etmiştir.
6. Parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şeyhi
B) Hamdullah Hamdi
C) Bahaeddin Veled
D) Şeyhülislam Yahya
E) Şeyh Galip
Şairin babasından başlayarak devletin çeşitli kademelerindeki paşaları, dönemin bazı şairlerini hicvettiği bir eserdir. Şair, Türkçe ve Farsça Divanı’nda daha çok memduhunu övmüş, yer yer üstü kapalı olarak hicvetmiştir. Bu eserde ise hicvin en yüksek seviyesine çıkarak sövgüye varan bir üslup kullanmıştır.
7. Parçada sözü edilen şair ve eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nefi – Siham-ı Kaza
B) şeyhi – Harname
C) Bağdatlı Ruhi – Terkib-i Bent
D) Gülşehri – Mantıku’t Tayr
E) Fuzuli – Şikayetname
1526-1600 yılları arasında yaşayan sanatçı, hayattayken değeri bilinen nadir şairlerimizdendir. Bütün ömrünü şeyhülislam olmak sevdasıyla geçirmiş fakat bu arzusuna hiçbir zaman ulaşamamıştır. Söyleyişi çok ince ve sanatkârane olan şair, eserlerinde tasavvufi konuları işlememiştir. Şiirlerinde dikkat çeken bir başka unsur da İstanbul Türkçesidir. Eserlerinde kullandığı dil, genel olarak dönemine göre sadedir.
8. Parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli
B) Kadı Burhanettin
C) Baki
D) Ali Şir Nevai
E) Nedim
Hayatı entrikalar, mücadeleler ve savaşlar içinde geçmiştir. Kendine has bir lirizmle beşeri yönü ağır basan âşıkane şiirler yazmıştır. Gazellerindeki acı ve ızdırap terennümlerine dayanan psikolojik yapısı ile Fuzuli’yi hatırlatan şairin şiirlerinde geçen ana tema ise aşktır. Türkçe divanındaki gazel, rubai ve tuyuğlarından hareketle dilinin 14. asır Azeri lehçesinin hususiyetlerini taşıdığını söylemek mümkündür.
9. Parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hoca Dehhani
B) Zati
C) Baki
D) Kadı Burhanettin
E) Necati Bey
Onun hayatında eğlencenin yeri pek büyüktür. Daha doğrusu onu; eğlenen, dünyadan zevk almaya çalışan, eğlence meclislerinde kendisiyle birlikte birçok kişiyi de coşturan bir şair olarak tanırız. Hayat anlayışına yaşadığı dönemin büyük oranda etkisi olduğu bilinmektedir. Şiirlerinde İstanbul’un eşsiz güzelliklerini anlatan şairin şu kısacık hayattan en büyük beklentisi neşe, huzur ve mutluluktur.
10. Parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli
B) Nedim
C) Şeyh Galip
D) Taşlıcalı Yahya
E) Nabi
16. yüzyılda divan şiiri, klasik üslupta —, —, — gibi şairlerle zirveye ulaşmıştır. Bu sebeple 17. yüzyılda divan şairleri yeni üslup arayışlarına girmişlerdir. Gerek 17. yüzyılda yaşanan sorunların toplumsal sorumluluk sahibi olan birinin ilgisiz kalamayacağı nitelikte olması, gerek yeni bir söyleyiş yakalama isteği ve gerekse karakter özellikleri ile — bu tarzın en büyük şairi olmuş, sonraki dönemlerde de hikemi şiirin temsilcisi olarak kabul edilmiştir.
11. Parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Baki
B) Naili
C) Fuzuli
D) Hayali
E) Nabi
Kaynakların “cesur, sert, yetenekli, hırçın, pervasız, atak, mağrur…” gibi sıfatlarla tasvir ve tavsif ettikleri şairin şiir dünyasında da bu coşkun, kabına sığmaz, sınır tanımaz kişiliğin yansımalarını görebiliriz. Şiirlerinde sıkça başvurduğu savaş ve mücadele ile ilgili göstergeler, onun kişiliğini yansıtan bir ayna durumundadır. Yüzyılın ve klasik edebiyatımızın en tanınmış kaside şairidir. Henüz hayatta iken takdir edilmiş ve şöhrete kavuşmuştur. Kendisi de şairlik kabiliyetinin, söz söylemedeki üstün başarısının ve dahası klasik şiire getirdiği yeni edanın farkındadır. Divanının ilk manzumesi olan “sözüm” redifli naatına fahriye ile başlaması hep bu farkındalığın yansımalarıdır.
12. Parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nabi
B) Hoca Mesut
C) Ahmet Dai
D) Nefi
E) Gülşehri
Gazellerinin birçoğu ve şarkıları, Nedim’in getirdiği birtakım hususiyetlerin kendi mizacı ve yetişme tarzına uygun olarak gelişmesinden ibarettir. Bu yakınlık tesadüf değildir. Öyle ki her iki şair de İstanbulludur. O da tıpkı Nedim gibi zekâsı, neşesi ve konuştuğu dile kadar sanatının çeşitli unsurlarıyla şehir çocuğudur. Onun divanında İstanbul ağzı, İstanbul’un gezinti yerleri ve özellikle Boğaziçi önemli bir yer tutmaktadır.
13. Parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Enderunlu Vasıf
B) Hamdullah Hamdi
C) Şeyh Galip
D) Necati
E) Baki
— bilim ve devlet adamı kimliğinin yanında müderris ve sanatçı kişiliğiyle de dikkat çekmiştir. Süslü nesrin ilk örneği olarak kabul edilen — adlı eseri onun ilk ve en bilinen yapıtıdır.
14. Parçada bırakılan boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ali Şir Nevai – Muhakemetü’l Lugateyn
B) Sinan Paşa – Tazarruname
C) Ahmedi – İskendername
D) Evliya Çelebi – Seyahatname
E) Akif Paşa – Tabsıra
Osmanlı devri Türk ilim tarihinin en büyük bibliyografyacısı ve coğrafyacısıdır. Belgelere dayalı olarak ve belirli bir metodoloji çerçevesinde birçok ilim dalında nitelikli eserler vermiştir. Bu bakımdan eserleri, bugün hâlâ üzerinde görüş farklılıklarının olduğu birçok konuya ışık tutar niteliktedir.
15. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen sanatçıya ait değildir?
A) Keşfü’z-Zunûn
B) Cihannüma
C) Tuhfetü’l-Kibar
D) Mizanü’l-Hakk
E) Sedd-i İskenderî
