Yüce Türk milleti yaşayacaktır
Haktan ayrı değil Türklüğün sesi
Onun her emeli, arzusu haktır
1. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz türemesi
C) Ünlü değişimi
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
Çözüm
Ünlü düşmesi — ayır- > ayr-ı
Ünsüz türemesi — hak > hakk-ın
Ünlü değişimine örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — hak-tan (-den)
Ünsüz yumuşaması (yumuşaması) — Türklük > Türklüğ-ün
Cevap C
2. Parçada numaralanmış yerlerin hangisinde ünlü daralması vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm
kapla– > kaplıyor
Cevap C
Ellerimin üstü mor damarlarla kaplıydı. Gözlerimin akıyla rengi karışıp gitmişti. Boynum hemen iki omuzlarımın arasında gömük başlıyor ve bitiyordu. Çenemin eski keskin çizgisi yoktu.
3. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ses düşmesi
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz değişimi
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ünsüz türemesi
Çözüm
Ses düşmesi — boyun > boyn-um
Ünlü daralması — başla– > başlı-yor
Ünsüz değişimi — renk > reng-i
Ünsüz benzeşmesi — gitmiş–ti, yok–tu
Ünsüz türemesine örnek yok.
Cevap E
Gümbür gümbür top sesleri uğulduyor derinden
Yurdun yeşil ipeklerle örtülü yerlerinden
Yayılıyor ufkumuza barut kokan dumanlar
Dökülüyor ırmaklara ateş renginde kanlar
4. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz yumuşamasına aykırılık
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünlü daralması
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
Çözüm
Ünsüz yumuşamasına aykırılık — kok-an (süreksiz sert ünsüzlerle biten sözcüklere ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde her zaman ünsüz yumuşaması meydana gelmez.)
Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Ünlü daralması — uğulda- > uğuldu-yor
Ünlü düşmesi — ufuk > ufk-umuz
Ünsüz yumuşaması — yurt > yurd-un, renginde
Cevap B
(I) 19. yüzyıldan farklı olarak günümüz insanı; evinin duvarlarına, fabrikada aynı anda milyonlarca tuvale basılmış bir röprodüksiyon resim asabilmektedir. (II) Oysaki bir zamanlar, bir tabloyu tamamlamak için günün aynı saatini bekleyen ve buna günlerini harcayan ressamlar yaşamıştı. (III) Artık, insanlar evlerinden çıkıp konser salonlarına koşmamaktadır; belki de televizyondaki bir dizi, yarışma ya da futbol maçı onları cezbetmektedir. (IV) İstenilen müziği, besteciyi dinlemek için interneti kullanmakta yeterlidir. (V) Oysa bir zamanlar, bestecilerin yeni eserlerini ilk seslendirişini kaçırmamak için salonları dolduran müziksever insanlar yaşamıştı.
5. Parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm
IV — İstenilen müziği, besteciyi dinlemek için interneti kullanmak da yeterlidir.
Cevap D
6. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Bilindik bir manzara görünür Erzurum Ovası’nda.
B) Topkapı Sarayı, 1853’te büyük ölçüde terk edilmiştir.
C) Van Gölü, yaklaşık 530 km kıyı uzunluğuna sahiptir.
D) Tören, 21 Şubat 1937 Pazar günü başlayacaktı.
E) Kanun teklifimiz öğleden sonra Meclis’e sunulacak.
Çözüm
Meclis’e — TBMM kastedildiği için “Meclis” sözcüğünün büyük harfle başlaması doğru ancak sözcüğe gelen ekin kesme işaretiyle ayrılması yanlış. Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.
(I) İslamiyet’ten önce bahar mevsiminde yapılan törenlerde önemli bir yeri olan “su” ve “ağaç” kültü varlığını (II) Hıdırellez ile sürdürmüştür. (III) Türklerin çok eski bir geleneği olan (IV) Bahar Bayramı kutlamaları Anadolu’da (V) İslami inançlarla birleşerek zenginleşmiş ve anlamlı bir hâle gelmiştir.
7. Parçadaki altı çizili sözlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm
Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar. Ancak “bahar bayramı” bu kapsamda değil.
8. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Bizim çocuk da gitgide dayısına benziyor.
B) Anavatan bu şehitlere gözyaşı dökmektedir.
C) Merdiven altı imalathanelere göz açtırmadık.
D) Bu gelgitlerden aslında o da sıkılmıştı.
E) Biraz hoşbeş ettikten sonra yemeğe geçtik.
Çözüm
B şıkkındaki “ana vatan” sözcüğü ayrı yazılmalıydı.
Cevap B
9. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Gelecek vaadeden bir futbolcuydu.
B) Onun hak ettiği ceza bu değildi.
C) Artık vazgeçmek mümkün değildi.
D) Bunu sizin takdirinize arz ediyorum.
E) Bizim için kötü sözler sarf etmiş.
Çözüm
“Vaat” sözcüğü “etmek” yardımcı eylemini aldığında ikinci “a” düşer.
> vadetmek
10. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) İlerde tahta bir mankene geçirilmiş kırmızı çuhadan bir ceket duruyordu.
B) Hristiyan dünyasında şeytan en önemli korku figürlerinden biridir.
C) Aziz Nicolas günümüzde Kaş ismini alan Demre ilçesinde yaşamıştır.
D) Gözlük camları iki bin yıl önce Çinliler tarafından geliştirilmiştir.
E) Hüseyin Rahmi de kimi romanlarında doğaüstü varlıklara yer vermiştir.
Çözüm
İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı gibi yer-yön bildiren sözcükler ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlüler düşmez: ileride
Cevap A
Ülkemizde televizyon izlenme oranlarına baktığımızda dünya ölçeğinde (I) hatırı sayılır rakamlarla karşılaşılmaktadır. (II) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının (III) Nisan 2013’de (IV) on iki bin aile üzerinde yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de % 91,9 oranında (V) TV izlenmektedir.
11. Parçadaki altı çizili yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm
“2013’de” değil “2013’te” olmalıydı.
Cevap C
(I) Birçok ülkenin anayasası kadın-erkek eşitliğini kabul etti. (II) Bütün bu olumlu gelişmelere rağmen kadınlar erkeklerle gerçek anlamda eşit olamadılar. (III) Kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğin devam ettiği alanlardan biri de eğitim alanıdır. (IV) Eğitim kurumlarında kadınlar erkeklerle kıyaslandığında okul müdürlüğü gibi mevkilere ve üst düzey yöneticilik pozisyonlarına terfi etme şansına daha az sahip oldukları görülmektedir. (V) Bundan dolayı yönetici pozisyonunda olan kadınların sayısı işgücüne katılan kadınlara oranla çok azdır.
12. Parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm
V. cümledeki “iş gücüne” sözcüğü ayrı yazılmalıydı.
Cevap E
Amerikan futbolu (I) üst düzey dayanıklılık (II) kuvvet (III) esneklik (IV) sürat (V) çeviklik ve strateji gibi sportif performans ve kontrol gerektiren bir takım ve temas sporudur.
13. Numaralanmış yerlerin hangisine farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm
Cümlede özneden (Amerikan futbolu) sonra aralarında virgül bulunan eş değer ögeler sıralanmış, bu nedenle özneden sonra noktalı virgül kullanmak gerekir.
Cevap A
Sait Faik’i öykü yazmaya iten nedenlerden biri de meraktır. O, insanların yaşadığı yerleri merak eder ve sıradan insanların öykülerini yazar. Yazdığı öyküleri beğendiği zaman kendine kızar, beğenmediğinde üzülür. Yani kendi eserleri üzerine düşünceleri ilk bakışta karışık gibi görünse de o hep iyiye ulaşma adına eserlerini hem beğenir, hem de yerer. Bunun yanı sıra öyküye başlarken yapılan, yararı olmayan söz kalabalıklarından nefret eder ve gereksiz bulur.
14. Parçada virgülün kullanımıyla ilgili yapılan yanlışlık aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
A) Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak virgül kullanılmaz.
B) Metin içinde zarf-fiil eki almış kelimelerden sonra virgül konmaz.
C) Şart ekinden sonra virgül konmaz.
D) İşaret sıfatlarından sonra virgül kullanılmaz.
E) Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz.
Çözüm
“Hem…hem” tekrarlı bir bağlaçtır ve tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz.
Cevap EI. Bu soru, panelde Türk Dil Kurumu Başkanı’na da soruldu.
III. Karac’oğlan der inşallah görenler desin maşallah
IV. Bu sabah 3 km’lik bağlantı yolu için asfalt çalışması başlatıldı.
V. Başvuruların onaylanması için 26 Ağustos’a kadar süre verildi.
15. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde kesme işaretinin (‘) kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm
Sonunda nokta ya da üs işareti bulunan kısaltmalara getirilen ekler kesmeyle ayrılmaz: 100 m²ye
Cevap B
16. Aşağıdakilerin hangisinde virgül (,) farklı bir görevle kullanılmıştır?
A) Sanat, özellikle de edebiyat, insanın ikinci doğası olan kültür dünyasında yaşanan çıkmazlara işaret etmek gibi temel bir işleve sahiptir.
B) Makale; sanat, edebiyat, bilim, siyaset ve toplumu ilgilendiren her konuda yazılabilir.
C) Bir belge; ait olduğu dönemin siyasi, sosyal, kültürel, sanatsal gerçekleriyle bağdaşmıyorsa belgenin doğru olması bile bir anlam taşımaz.
D) Karaların %24’ünü oluşturan ve dünya nüfusunun %10’unun yaşadığı dağlar; su, enerji ve biyoçeşitlilik açısından önemli kaynaklardır.
E) Kurt; çevik, hareketli ve güçlü bir hayvan olduğu için Türk’ün hayat ve savaş gücünün bir simgesi olarak belirtilmiştir.
Çözüm
A şıkkında virgül, ara sözü ayırmak için ara sözün başına ve sonuna konmuş. Diğer şıklarda ise birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konmuş.
Cevap A
Edebiyat, özellikle de roman, topluma tutulmuş bir ayna gibidir. 19. yüzyıl Rus edebiyatı, dünya çapında üne kavuşmuş büyük Rus yazarların asrıdır. Bu asırda Puşkin, Gogol, Dostoyevski, Turgenyev, Çernişevski, Tolstoy gibi büyük Rus yazarlar yaşamıştır. 19. yüzyıl Rus edebiyatının zirveleri sayılan bu isimler toplumsal sorunlara da duyarsız kalmamış, eserlerinde Rus toplumun yaşamış olduğu modernleşme sürecini de yorumlamıştır.
17. Bu parçada, virgülün işlevleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisine uygun bir örnek yoktur?
A) Eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konur.
B) Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
C) Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur.
D) Cümle içinde ara sözleri ayırmak için ara sözlerin başına ve sonuna konur.
E) Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcükler arasına konur.
Çözüm
A — Eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konur: …Puşkin, Gogol, Dostoyevski, Turgenyev, Çernişevski, Tolstoy
B — Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: 19. yüzyıl… kalmamış, eserlerinde… sürecini de yorumlamıştır.
C — Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur: 19. yüzyıl Rus edebiyatı, dünya… asrıdır.
D — Cümle içinde ara sözleri ayırmak için ara sözlerin başına ve sonuna konur: Edebiyat, özellikle de roman, topluma tutulmuş bir ayna gibidir.
Cevap E