Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

• Cumhuriyetin ilk yıllarında ölen bazı sanatçılar dışında
  Milli Edebiyatçılar, Beş Hececiler ve Bağımsızlar olarak ele aldığımız şair ve
  yazarlar sanat hayatlarına Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında da devam
  etmişlerdir.
•  1923’ten 1940’a kadar
  devam eden dönemde Kurtuluş Savaşı’nın yarattığı birliğin, yapılan inkilaplar
  ve reformların etkisiyle sanatçılar ‘memleket edebiyatı” anlayışıyla Anadolu’ya
  yönelir.
• Özellikle 1930’lu ve 1940’lı yıllarda yeni akımlar ve topluluklar
  oluşmuştur: Yedi Meşaleciler, Birinci Yeniciler (Garipçiler), Maviciler, İkinci
  Yeniciler, Toplumsal Gerçekçiler…
• Cumhuriyet dönemi eselerlerinde öz Türkçecilik anlayışının
  da etkisiyle genel olarak açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
•  Anadolu, doğal
  güzellikleri, insanı, sosyal hayatı ve folkloruyla edebi eserlere yansımış,
  Türk tarihi ve Atatürk’le ilgili konular ağırlık kazanmış,  1940’lı yıllardan sonra ise bireysel duygu ve
  sorunlar da ele alınmıştır.
• Dünyaya açılma ve çağdaşlaşma çabaları edebiyatı da
  etkilemiş; Dünya edebiyatı daha yakından takip edilmiştir:
•  Dünya edebiyatıyla
  kurulan bağlar sonucunda; toplumsal gerçekçilik, varoluşçuluk, dışavurumculuk,
  gerçeküstücülük, gelecekçilik gibi akımların etkisinde ürünler verilmiştir.
•  İlk yıllarda
  genellikle Halk edebiyatı nazım şekilleri ve hece ölçüsü kullanılmış; 1 940’lı
  yıllardan sonra ise serbest şiir yaygınlaşmış, aruzu sürdürenler oldukça
  azalmıştır.
•  Roman ve hikayelerde
  toplumsal ve kültürel farklılıklar, ülke ve toplum sorunları, Kurtuluş Savaşı,
  eski-yeni çatışması, köy ve kasaba insanın çelişkileri, tarihi konular, yanlış
  Batılılaşma konuları ağırlıkla işlenmiştir.
•  Tiyatro, yeni
  Cumhuriyetin ilkelerini halka aktarmada bir araç olarak hızla yaygınlaşmaya
  başlamıştır; çocuk tiyatrosu çalışmaları yapılmış, kadınlar sahnede daha çok
  yer almaya başlamış, Devlet Konservatuarı açılmıştır.
•  Deneme, eleştiri,
  edebiyat tarihi alanlarında Cumhuriyet döneminde büyük ilerlemeler kaydedilir,
  önemli eserler verilir.

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATINDA TOPLULUKLAR

YEDİ MEŞALECİLER

• Kenan Hulisi Koray (Öykücü), Cevdet Kudret Solok, Muammer
  Lütfi Bahşi. Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, Vasfi Mahir Kocatürk,
  Ziya Osman Saba
•  1 928’de “Yedi
  Meşale” adlı ortak bir kitap yayımlayan biri öykücü, altısı şair yedi kişinin
  oluşturduğu bir topluluktur.
•  Sanat için sanat
  anlayışını savunmuşlar, samimiyeti ve içtenliği öne çıkaran bir sanat
  istemişlerdir.
•  Beş Hececilerin
  sürdürdüğü memleketçi edebiyat anlayışına tepki duymuşlar, sanatta Batılı
  ilkelerin savunucusu olmuşlardır.
•  Hece ölçüsüyle özellikle
  Fransız sembolistlerini örnek alarak şiirler yazmışlardır.
•  Yedi Meş’aleciler de
  Fecr-i Aticiler gibi etkin olamamışlar; “Meşale” adlı dergiyi sekiz sayı
  yayımladıktan sonra dağılmışlardır.

BİRİNCİ YENİ (Garipçiler)

İKİNCİ YENİ

• Cemal Süreya, İlhan Berk, Edip Cansever, Ece Ayhan, Turgut
  Uyar, Sezai Karakoç..
• 1950’den sonra Garip akımını takip eden gençlerin özentili,
  kötü örneklerinin hakim olduğu bir ortamda, Garip’e karşı doğmuş bir
  harekettir.
•  195O’lerin başlarında
  “Yeditepe” ve “Pazar Postası” gibi dergilerde birbirinden habersizce şiir
  yayımlayan şairler arasında görülen ortaklık İkinci Yeni adını almıştır.
•  Oktay Rıfat, Perçemli
  Sokak kitabıyla İkinci Yeni hareketine uygun şiirler yazmıştır.
•  İmgeli, sanatlı bir
  şiir dilinden yana olmuşlardır.
•  Anlamın kapalı olduğu
  soyut bir şiiri savunmuşlardır.
• Sürrealizm, Dada gibi akımlardan etkilenmişlerdir.
•  Günlük konuşma
  dilinden farklı bir şiir diliyle yazmışlardır.
•  Sözcük ve cümle
  yapısının bozulduğu, yeni sözcüklerin türetildiği şiirleri vardır.
• Ahlaki değerleri, folkloru, şiirde bir hikaye anlatmayı,
  konuyu dışlamışlardır.

MAVİCİLER

• Attila İlhan,Ferit Edgü, Demir Özlü,Orhan Duru
• 1952’de Ankara’ da yayımlanmaya başlayan “Mavi” adlı dergi
  etrafında toplanan yazarların oluşturduğu bir toplu-
• luktur
•  Garip’e karşı duran,
  toplumcu edebiyat anlayışına yakın düşünceleri olan bir topluluktur.

TOPLUMSAL GERÇEKÇİLER

• Nazım Hikmet, Sabahattin Ali, Kemal Tahir, Orhan Kemal,
  Yaşar Kemal, Aziz Nesin
•  Sosyalist bir dünya
  görüşüne uygun olarak toplumcu eserler yazmış sanatçıların oluşturduğu bir
  edebiyattır.
•  Topluluğun Türk
  edebiyatında tanınmasında ve yaygınlaşmasında Nazım Hikmet’in büyük bir etkisi
  vardır.
•  Topluluk üyeleri
  edebiyatın hemen hemen bütün türlerinde toplumu bilinçlendirme amacıyla eserler
  yazmışlardır.
• Serbest şiiri Garipçilerden de önce kullanan Toplumsal
  Gerçekçiler, roman ve hikayelerde de yalın bir dille daha çok köylü ve işçi
  sorunlarını ele almışlardır.

HİSARCILAR

• Munis Faik Ozansoy, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Gültekin
  Samanoğlu, Mustafa Necati Karaer, Turgut Özakman, Yavuz Bülent Bakiler, Bekir
  Sıtkı Erdoğan…
•  1950’lerde Hisar
  dergisi etrafında toplanan sanatçıların oluşturduğu topluluktur
• Garipçilere tepki gostermişler ve milli duyguları manevi
  değerleri öne çıkaran bir edebiyattan yana olmuşlardır.
• Ölçü, uyak gibi klasik edebiyat öğelerini kullanarak, aşk,
  doğa ve vatan sevgisi gibi konuları işlemişlerdir.

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATINDA ÖNEMLİ SANATÇILAR

ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR (1883-1963)

• İstanbul’un lüks semtlerini ve Boğaziçinı, eski aşklarını,
  eğlencelerini anlatmıştır.
• Anlaşılır bir dille, anı, makale, öykü ve romanlar
  yazmıştır.
•  Anıları ve CHP roman
  yarışmasında (1942) üçüncü olan Fehim Bey ve Biz adlı romanı önemli
  eserleridir.

ESERLERİ:

Anı: Boğaziçi Mehtapları, Boğaziçi Yalıları,
Geçmiş Zaman Köşkleri, İstanbul ve Pier Loti

Roman: Fehim Bey ve Biz

MİTHAT CEMAL KUNTAY(1885-1956)

•  Milli edebiyatçıların
  dil anlayışlarına uygun olarak hem heceyle hem de aruzla epik şiirler
  yazmıştır.
•  Şiirleri dışında
  önemli eseri  Üç İstanbul  adlı romanıdır.

ESERLERİ:

Şiir:
Türk’ün Şehnamesi                                                 

Roman: Uç İstanbul

KEMALETTİN 
KAMU (1901-1948)

• Vatan sevgisini, aşk ,gurbet ve doğa sevgisini işlediği
  şiirleriyle tanınır.
• “Bingöl Çobanları” adlı pastoral şiıri oldukça ünlüdür.

 ESERLERİ

Şiir: Gurbet, Bingöl Çobanları

BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR (1908—1969)

•  Halk şiiri biçim
  özellikleriyle şiirler yazmıştır.
•  Atatürk’e ve
  cumhuriyete olan sevgisini anlatmıştır.
•  “Ankaralı Aşık Ömer”
  takma adıyla şiirler de yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Erciyes’ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp
Çarpıyor, Benden İçeri

ÖMER BEDRETTİN UŞAKLI (1904—1946)

•  Hece ölçüsüyle
  şiirler yazmıştır.
•  Anadolu’yu, tarihi,
  deniz güzelliklerini işlemiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Deniz Sarhoşları, Yayla Dumanı, Sarıkız
Mermerleri

AHMET HAMDİ TANPINAR (1901 — 1962)

•  Şiir, öykü, roman,
  edebiyat tarihi, makale, deneme… alanlarında eserler vermiştir.
• Eserlerinde Doğu-Batı çatışması, “rüya” ve “zaman”
  kavramları, “geçmişe özlem”, “mimari” ve “musiki” öne çıkar.
•  “Ne içindeyim
  zamanın! Ne de büsbütün dışında” dizeleri onun zamanı kavrayışının özünü
  vermektedir.
• Bursa’da Zaman şiiri geniş bir kesim tarafından sevilmiştir.
•  Ahmet Haşim’in
  özellikle de Yahya Kemal’in etkisinde kalmış, sembolizmden etkilenmiştir.
•  Romanlarında
  psikolojik tahlillere önemle eğilen yazarın; kendine has bir üslubu vardır.
•  Yazarlığı dışında
  İstanbul Üniversitesi’nde edebiyat profesörlüğü, milletvekilliği de yapmıştır.
•  “Beş Şehir” adlı
  önemli deneme kitabında Ankara, Erzurum, Bursa, Konya ve İstanbul’u
  anlatmıştır.
•  “Huzur” romanı, aşkı,
  psikolojiyi ve Doğu — Batı karşıtlığını içerir; roman kişilerinin adlarının
  verildiği dört bölümden oluşur : İhsan, Nuran, Suat ve Mümtaz.

ESERLERİ:

Şiir: Bütün Şiirleri

Romanları: Mahur Beste, Saatleri Ayarlama
Enstitüsü, Huzur, Sahnenin Dışındakiler, Aynadaki Kadın

Öykü: Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz
Yağmuru

Deneme: Beş Şehir; Yaşadığım Gibi

Makale- inceleme: Yahya Kemal, XIX. Asır Türk
Edebiyatı Tarihi, Edebiyat Üzerine Makaleler

AHMET MUHiP DRANAS (1908— 1980)

•  Şiirleriyle
  tanınmakla birlikte tiyatro eserleri de vardır.
•  Fransız sembolizmiyle
  Türk şiir geleneğini başarıyla kaynaştırmıştır.
•  Hece ölçüsüyle
  biçimsel mükemmelliğe önem verdiği şiirler yazmıştır.
•  Aşk, insanın iç
  dünyası gibi bireysel duyguları işlemiştir.
•  Kar, Olvido, Ağrı ve
  Fahriye Abla şiirleriyle  sevilmiştır.

ESERLERİ:

Şiir: Şiirler

Oyun: Gölgeler, 0 Böyle İstemezdi

NECiP FAZIL KISAKÜREK (1905— 1983)

• Şiirleri ve tiyatrolarıyla ün kazanmış usta bir yazardır.
•  Büyük Doğu ve Ağaç
  dergilerini çıkarmıştır.
•  Fransız
  sembolistlerinden ve halk şiirinden yararlanarak heceyle kendine has, başarılı
  şiirler yazmıştır.
•  İlk dönem
  şiirlerinden sonra mistik konuları, madde ve ruh ilişkisini, insanın evrendeki
  yerini konu edinen şiirler yazmıştır.
•  “Kaldırımlar”
  şiiriyle geniş bir kesim tarafından tanınmış ve sevilmiştir.
•  Şiirlerini Çile
  başlığı altında bir kitapta toplamış ve bu kitapta şiir anlayışını düzyazı
  olarak anlatmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi,
Sonsuzluk Kervanı, Çile

Oyun: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Künye,
Sabırtaşı, Para, Nam-ı Diğer Parmaksız Salih, Reis Bey, Yunus Emre, Abdülhamit
Han, Ahşap Konak

Öykü: Hikayelerim

Roman: Aynadaki Yalan

Anı: Yılanlı Kuyudan

ARİF NİHAT ASYA (1904— 1975)

•  “Bayrak Şairi” olarak
  bilinir.
•  Hece ve aruzu
  kullandığı şiirlerin yanı sıra serbest şiirler de yazmıştır.
• Dini ve milli duyguları, kahramanlıkları sade bir dille
  şiirleştirmiştir.
•  Rubai türünün son
  ustalarındandır.

ESERLERİ:

Şiir: Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor, Kıbrıs Rubaileri, Köprü
Mensur Şiir: Yastığımın Rüyası, Ayetler
Düzyazı: Kanatlar ve Gagalar, Terazi Kendini Tartmaz

TARIK BUĞRA (1918— 1994)

•  Öykü, roman, deneme
  ve tiyatrolarıyla tanınır.
•  Öykü ve romanlarında
  Türk toplumunun tarihine yönelmiştir.
•  Psikolojik öğelere
  yer vermiştir.
•  Kurtuluş Savaşı
  yıllarını anlattığı Küçük Ağa ve Osmanlı devletinin kuruluşunu anlattığı
  “Osmancık” romanlarıyla tanınır.

ESERLERİ:

Roman: Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankara’da,
Osmancık, Firavun İmanı, Ibişin Rüyası

Öykü: Yarın Diye Bir Şey Yoktur, Siyah
Kehribar, Oğlumuz

ZİYA OSMAN SABA (1910— 1957)

• Yedi Meşaleciler içinde şiiri uzun soluklu olarak sürdüren
  tek kişidir.
•  Hece ölçüsüyle
  yazdığı şiirlerin yanında serbest şiirleri de vardır.
•  Şiirlerinde çocukluğa
  özlem, anılar, ev ve aile sevgisi konuları öne çıkar.
•  Öykülerinde de
  ağırlıklı olarak anılarından hareket etmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Sebil ve Güvercinler 

Öykü: Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi, Değişen İstanbul

YAŞAR NABİ NAYIR (1908— 1981)

•  Yedi
  Meşalecilerdendir.
•  Şiirleri dışında
  değişik türlerde eserler de vermiştir.
• Varlık dergisinin kurucusu olması bakımından önem taşımaktadır.

ESERLERİ:

Şiir: Kahramanlar, Onar Mısra

CEVDET KUDRET SOLOK (1907—1992)

•  Yedi
  Meşalecilerdendir.
•  Şiirde ısrarcı
  olamayan yazar, edebiyat araştırmalarına yönelmiştir.

ESERLERİ:

Deneme — Eleştiri: Dilleri Var Bizim Dile
Benzemez

Araştırma — inceleme: Türk Edebiyatında Hikaye
ve Roman, Örneklerle Edebiyat Bilgileri

ORHAN VELİ KANIK (1914— 1950)

•  Garip Akımının
  öncüsüdür.
•  Şiiriyle eski şiir
  geleneğini yıkmış bir şairdir.
•  Şiirde klişelere,
  şairaneliğe, benzetmelere, ölçüye, uyağa vb, karşı çıkmıştır.
•  Sokaktaki sade
  vatandaşı, onların dilini kullanarak anlatmıştır.
•  Garip dönemi
  öncesinde klasik şiirler yazmış olan şair, ömrünün son yıllarında şiirlerinde
  halk şiirinden yararlanmıştır.
• Kitabe-i Sengi Mezar, Anlatamıyorum, Hürriyete Doğru,
  Istanbul’u Dinliyorum vb. şiirleriyle tanınmış ve sevilmiştir.
• Garip ön sözünü de o kaleme almıştır.
•  Sürrealizmden
  etkilenmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi,
Yenisi, Karşı

Çocuk şiirleri: Nasreddin Hoca Hikayeleri, La
Fontaine’ den Masallar (çeviri)

MELİH CEVDET ANDAY (1916 — 2002)

•  Garip akımının
  öncülerindendir.
•  Şiirin dışında roman,
  oyun, deneme, gezi türlerinde önemli eserler vermiştir.
• Garip tarzı şiirlerinin ardından “zaman” sorunu etrafında,
  mitolojiden ve tarihten beslenen bir şiire yönelmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafhane,
Kolları Bağlı Odysseus,

Oyun: Mikado’nun Çöpleri

OKTAY RİFAT HOROZCU (1914 —1988)

•  Garip akımının
  öncülerindendir.
• Garip döneminden sonra Perçemli Sokak kitabıyla Il. Yeni
  tarzı şiirler yazmıştır.
• Folklordan yararlandığı toplumcu çizgiye yakın durduğu
  eserler de ortaya koymuştur.

ESERLERİ:

Şiir: Garip, Perçemli Sokak, Karga ile Tilki,
Aşık Merdiveni.

KEMALTAHİR (1910—1973)

•  Toplumcu gerçekçi bir
  romancıdır.
•  Cezaevi yaşamını,
  Kurtuluş Savaşı’nı, tarihi, köy yaşamını ve eşkıya hikayelerini konu edindiği
  romanlarıyla tanınmıştır.
•  Tasvire önem veren
  yazar, eserlerinde anlaşılır bir dil ve yalın bir anlatım kullanmıştır.
•  Osmanlının kuruluşunu
  anlattığı, Osmanlı toplumunun gelişim sürecinin Batı’dan farklı olduğunu ileri
  sürdüğü tezli romanı “Devlet Ana” romanıyla ve Kurtuluş Savaşı yıllarını konu
  edindiği “Yorgun Savaşçı” romanlarıyla tanınmıştır.

ESERLERİ:

Roman: Devlet Ana, Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin
İnsanları, Rahmet Yolları Kesti, Esir Şehrin Mahpusu, Bozkırdaki Çekirdek, Kurt
Kanunu

AZİZ NESİN (1916— 1995)

•  Toplumcu gerçekçi bir
  yazardır.
•  Dünyaca tanınmış
  mizahi öykü yazarıdır.

ESERLERİ:

Roman: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz

Öykü: Toros Canavarı, Damda Deli Var, Fil
Hamdi, Sizin Memlekette Eşek Yok Mu?

ORHAN KEMAL (1914— 1973)

•  Toplumcu gerçekçi bir
  yazardır.
•  Gerçek adı “Mehmet
  Raşit Oğütçü” olan yazar daha çok öyküleriyle tanınır.
•  Öyküleri dışında
  oyun, roman ve film senaryoları da yazmıştır.
•  Öykü ve roman
  kişilerini konuşturmadaki ustalığı dikkat çekmiştir.
•  Çukurova’nın
  sanayileşmesini ve işçi sorunlarını, tarımın makineleşmesi ve ırgatların
  sıkıntılarını, mahpusları, bekçileri gardiyanları… konu edinmiştir.

ESERLERİ:

Öykü: Ekmek Kavgası, 72. Koğuş, Önce Ekmek,
Mahalle

Kavgası

Roman: Baba Evi, Murtaza, Cemile, Bereketli
Topraklar

Üzerinde, Hanımın Çiftliği, Avare Yıllar, Gurbet Kuşları

YAŞAR KEMAL (1922—2015)

•  Toplumcu gerçekçi bir
  yazardır.
•  Gerçek adı Kemal
  Sadık Göğçeli’dır.
•  Adını ilk olarak
  Cumhuriyet gazetesindeki röportajlarıyla
• duyurmuştur.
•  İlk romanı İnce
  Memed’le büyük ün kazanmış ve romancı kimliği öne çıkar olmuştur.
•  Türk edebiyatının
  olduğu kadar dünya edebiyatının da önemli romancılarındandır.
•  Çukurova’yı
  insanıyla, sorunlarıyla doğasıyla destansı bir dille anlatmıştır.
•  Romanlarında doğayı
  ustaca ve ayrıntılı olarak betimlemiştir.
•  Masallardan,
  ağıtlardan, halk hikayelerinden, efsanelerden ustaca yararlanmayı bilmiştir.

ESERLERİ:

Roman: İnce Memed, Yer Demir Gök Bakır,
Demirciler Çarşısı Cinayeti, Orta Direk, Teneke, Yılanı Öldürseler,

Yusufçuk Yusuf

Öykü: Sarı Sıcak

Röportaj: Bu Diyar Baştan Başa

Derleme (Özgün Anlatı): Üç Anadolu Efsanesi

BEHÇET NECATİGİL (1916—1979)

•  Cumhuriyet dönemi
  Türk şiirinde kendi çizgisini yaratmış şairlerdendir.
•  Heceyi kullandığı
  şiirleri olmakla birlikte ağırlıklı olarak serbest şiirler yazmıştır.
•  Şiir geleneğinden
  ustaca esinlenmeyi bilen söyleyişi rahat, samımı bir şiiri vardır.
•  Büyük kentte yaşayan
  orta tabaka insanının yaşantısını, bunalımlarını, ev-aile sorunlarını, geçim
  sıkıntısını işlemiştir.
•  Şiirleri kadar radyo
  oyunları da önemlidir.

ESERLERİ:

Şiir: Kapalıçarşı, Evler, Divançe, Arada,
Çevre, Eski Toprak

Radyo Oyunu: Yıldızlara Bakmak, Uç Turunçlar

Araştırma-biyografi: Edebiyatımızda İsimler
Sözlüğü

Araştırma: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü

CAHİT SITKI TARANCI (1910— 1956)

•  Otuz Beş Yaş, Desem
  ki ve Gün Eksilmesin Penceremden şiirleriyle tanınır.
•  Şiirlerinin çoğunda
  ölüm konusunu işlemiştir.
•  Romantizm ve
  sembolizmden etkilenmiştir.
•  Hece ölçüsüyle
  yazdığı şiirleri de serbest şiirleri de vardır.
•  Şiirde biçime,
  kafiyeye ve ahenge önem vermiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Ömrümde
Sükut, Sonrası

Mektup: Ziya’ya Mektuplar

AHMET KUTSİ TECER (1901 — 1967)

•  “Neredesin?” şiiriyle
  tanınmış ve sevilmiştir.
•  Şair ve oyun
  yazarıdır.
• Halk şiiri geleneğine bağlı bir şairidir; Aşık Veysel’i
  edebiyat dünyamıza o tanıtmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Şiirler

Oyunları: Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı

SABAHATTİN EYÜBOĞLU (1908— 1973)

•  Deneme
  ustalarındadır.
•  Araştırma ve incelemeleri
  de vardır.

ESERLERİ:

Deneme: Mavi ve Kara, Sanat Üzerine Denemeler

CAHİT KULEBI (1917— 1997)

•  “Hikaye” şiiriyle
  tanınmış ve sevilmiştir.
•  Aşık edebiyatı
  geleneğinden beslendiği ve Anadolu’yu anlattığı kendine has bir şiir cizgisi
  vardır.
•  Serbest şiirler
  yazmıştır.
•  Yurt ve doğa sevgisi,
  aşk, Kurtuluş Savaşı, yalnızlık başlıca konularıdır,

ESERLERİ:

Şiir: Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda, Yeşeren
Otlar, Türk Mavisi

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

•  Şiire hece ölçüsüyle
  başladı, serbest şiire geçti.
•  Çocuk ve Allah
  kitabıyla ün kazandı.
•  Biçim, içerik ve
  söyleyişte sağladığı uyumla dikkat çekti.
•  Hayal gücünü öne
  çıkardığı imgeli ilk şiirlerinden sonra, aklı öne çıkardığı şiirler yazmıştır.
•  Kırkı aşkın eseriyle
  Türk şiirinin en verimli şairidir.
•  Tür, biçim ve içerik
  bakımından kendini sürekli yenilemiş, kendine özgü bir şiir dili yaratmıştır.
•  Hemen hemen her
  konuda şiir yazmıştır.
•  Yerli-yabancı hiçbir
  akımdan etkilenmeden klasiği ve çağdaşı kaynaştırdığı özgün bir şair olmuştur.
•  “Türkçem benim ses
  bayrağım.” dizesiyle Türkçeye olan sevgisini anlatmıştır.
• Destan tarzında şiirler de felsefi, link, toplumcu şiirler
  de yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Havaya Çizilen Dünya, Çocuk ve Allah, Üç
Şehitler Destanı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, İstiklal Savaşı, Sivaslı Karınca,
İstanbul Fetih Destanı, Anıtkabir, Mevlana’da Olmak, Tük Olmak, Çanakkale
Destanı, Vietnam Savaşımız, Hiroşima, Nötron Bombası, Malazgirt Ululaması,
Yazıları Seven Ayı (Çocuk Şiirleri), Yunus Emre’de Olmak

MEMDUH ŞEVKET ESENDAL (1883— 1952)

• Durum — kesit (Çehov Tarzı) öykücülüğünün ilk ustasıdır.
• Halkın içinden kişileri (memur, esnaf), onların önemsiz
  görünen davranışlarını konu edinmiştir.
•  Halkı, iyi ve kötü
  yönleriyle, onları sevdirerek anlatmıştır.
•  Sade, süssüz, kısa
  cümlelerle kurulmuş, yumuşak bir dili vardır.
•  Toplumun çektiği
  sıkıntıları, sorunları abartmadan ve umutsuzluğa düşürmeden göz önüne
  sermiştir.
•  Haşmet Gülkokan ve
  Komiser hikayeleriyle sevilmiştir.

ESERLERİ:

Hikaye: Otlakçı, Mendil Altında, Temiz
Sevgiler, Ev Ona Yakıştı

Roman: Ayaşlı ve Kiracıları, Miras

SAİT FAİK ABASIYANIK (1906 —1954)

•  Çağdaş öykücülüğün
  öncülerindendir.
•  Hikayelerinde “konu”
  ve “olaydan çok “zamandan ve “insan yaşamı”ndan kesitler öne çıkar.
•  Maupassant tarzından
  çok Çehov tarzı hikayeye yakındır.
•  Genellikle gerçekçi
  olan yazarın bazı öykülerinde gerçeküstücü öğeler öne çıkar.
• İstanbul, deniz, balık, yoksulluk, avare insanlar, doğa
  yaşama bağlılığın göstergesi olarak öykülerinde sıkça yer bulur.
•  Hikayelerini sade bir
  Türkçeyle yazmıştır.

ESERLERİ:

Öykü: Semaver, Sarnıç, Mahalle Kahvesi,
Tüneİdeki Çocuk, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam, Havada Bulut, Kumpanya, Alemdağ’da
Var Bir Yılan, Son Kuşlar; Az Şekerli

Romanları: Medar-ı Maişet Motoru (Sonraki
baskıda adı “Birtakım İnsanlar”), Kayıp Aranıyor

Şiir: Şimdi Sevişme Vakti

Röportaj: Mahkeme Kapısı

HALİKARNAS BALIKÇISI (1886—1973)

•  Asıl adı Cevat Şakir
  Kabaağaçlı’dır.
•  Eserlerinde denizi,
  deniz insanlarını Bodrum’u Ege denizinin efsanelerini anlatmıştır.
•  Üslüba ve tekniğe çok
  önem vermeyen yazarın, şiirsel, destanımsı ve coşkulu bir anlatımı vardır.
•  Eski Yunan ve Anadolu
  uygarlıkları ve mitoloji birikimini de eserlerinde yansıtmıştır.

ESERLERİ:

Öykü: Merhaba Akdeniz, Ege Kıyılarından,
Yaşasın Deniz,

Egenin Dibi, Gülen Ada, Gençlik Denizlerinde

Roman: Aganta Burina Burinata, Ötelerin
Çocuğu, Uluç

Reis, Turgut Reis, Deniz Gurbetçileri.

Anı: Mavi Sürgün

HALDUN TANER (1916—1986)

• Öykü ve oyun yazarıdır.
•  Eserlerinde çağının
  sorunlarını ortaya koymuş, eser kişilerinden hareketle çözümler de sunmuştur.
•  Epik tiyatronun
  bizdeki öncüsüdür.

ESERLERİ:

Öykü: Yaşasın Demokrasi, Şişhane’ye Yağmur
Yağıyordu,On İkiye Bir Var, Sancho’nun Sabah Yürüyüşü, Ayışığında Çalışkur,
Konçinalar, Yalıda Sabah

Tiyatro: Günün Adamı, Dışarıdakiler, Huzur
Çıkmazı, Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Fazilet
Eczanesi, Zilli Zarife

Portre / Anı: Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi
Değil

ATTİLA İLHAN (1925—2005)

•  Mavi akımının
  öncüsüdür.
•  Şiir, roman, deneme,
  anı, gezi yazısı türlerinde eserler vermiştir.
•  Daha çok bireysel ve
  toplumsal konuları işlediği şiirleriyle tanınmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Ben Sana
Mecburum                                                

Roman: Kurtlar Sofrası, Bıçağın Ucu

NECATİ CUMALI (1921 —2001)

•  Şiir, hikaye, roman
  ve tiyatro türlerinde eserler vermiştir.
• Gözlemlerinden yola çıkarak toplumsal sorunları ele
  almıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Kızılçullu Yolu

Roman: Tütün Zamanı (Zeliş)

Oyun: Boş Beşik, Ezik Otlar, Susuz Yaz, Yeni
Çıkan Şarkılar ya da Juliet

NURULLAH ATAÇ (1898— 1957)

•  Deneme ve eleştiri
  türünde usta bir isimdir.
•  Batılı anlamda ilk
  deneme ve eleştiri yazılarının yazarıdır.
•  1940’tan sonraki
  yazılarında Türkçeyi özleştirme çabası öne çıkar.

ESERLERİ:

Deneme / Eleştiri: Günlerin
Getirdiği, Karalama Defteri,

Sözden Söze, Ararken, Diyelim Söz Arasında, Günce

SUUT KEMAL YETKIN (1903—1980)

•  Deneme ve eleştiriyle
  tanınmıştır.
• Sanat, estetik, resim ve felsefe alanlarında eserler
  vermiştir.
•  Düşüncelerini açık ve
  yalın bir anlatımla kaleme almıştır.

ESERLERİ:

Deneme: Edebiyat Konuşmaları, Edebiyat
Üzerine, Günlerin Götürdüğü, Düşün Payı, Yokuşa Doğru, Şiir Üzerine Düşünceler,
Denemeler

İnceleme — Araştırma: Ahmet Haşim ve
Sembolizm, Sanat Felsefesi, Edebiyatta Akımlar.

CEMİL MERİÇ (1917—1987)

•  Deneme türünün usta
  isimlerindendir.
•  Denemeleri dışında,
  edebiyat tarihi, felsefe, tarih çalışmaları ve çevirileri de vardır.

ESERLERİ:

Deneme: Bu Ülke, Mağaradakiler Araştrıma/İnceleme:
Umrandan Uygarlığa, Kırk Ambar, Bir Dünyanın Eşiğinde

RECEP BİLGİNER (1922—2005)

• Şiirleri de olmasına karşın tiyatrocu olarak tanınmıştır.
•  Oyunlarında toplumsal
  konuları işlemiştir.

ESERLERİ:

Tiyatro: İsyancılar, Sarı Naciye, Yunus Emre,
Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Mevlana, Ben Kimim, Karım ve Kızım

TURAN OFLAZOĞLU (1932—)

•  Tiyatro yazarıdır.
•  Oyunlarının konusunu,
  köyden ve Türk tarihinden aldı.

ESERLERİ:

Tiyatro: IV. Murat, Deli İbrahim, Genç Osman,
Kösem Sultan, Bizans Düştü, Sokrates Savunuyor

ORHAN ASENA (1922—2001)

•  Tiyatro yazarıdır.
•  Tarihten aldığı
  olayları ve topluma mal olmuş kişileri konu edinmiştir.

ESERLERİ:

Tiyatro: Tohum ve Toprak, Hürrem Sultan,
Tanrılar ve İnsanlar, Fadik Kız, Atçalı Kel Mehmet

 

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATIYLA İLGİLİ TESTLER

1. Öykülerinde konu ve olaydan çok, şiirselliğe ve
etkiye önem veren, zaman parçaları üzerinde duran bir sanatçıdır. Bir İstanbul
öykücüsüdür o. “Kadersiz” denilebilecek insanlarda çoğu kez kendi sıkıntı ve
avareliklerinin dramını yaşamıştır. “Kötülükler” Ie karşılaştıkça kırlara,
kıyılara, sakin adalara, balıkçılara sığındı. Öyküleriyle bizi de oralara
götürdü tabi. “Dünyayı güzellik kurtaracak, bir insanı sevmekle başlayacak her
şey.” diyen öykücü kalemini güzelliklerin hakkını vermek uğrunda kullandı

Yukarıdaki parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisi
anlatılmaktadır?

A)Haldun Taner

B)Aziz Nesin

C)Memduh Şevket Esendal

D)Halikarnas Balıkçısı

E)Sait Faik Abasıyanık

 

2. Aşağıdakilerden hangisi “deneme” türünde
yazılmıştır?

A) Tohum ve Toprak

B) Otlakçı

C) Havaya Çizilen Dünya

D) Mavi ve Kara

E) Duvar

 

3. Aşağıdaki sanatçı/eser eşleştirmelerinin hangisi
yanlıştır?

A) Necip Fazıl Kısakürek / Koçyiğit Köroğlu

B) Cahit Külebi / Hikaye

C) Memduh Şevket Esendal / Ayaşlı ve Kiracıları

D) Sait Faik Abasıyanık / Havada Bulut

E) Haldun Taner / Sancho’nun Sabah Yürüyüşü

4. Aşağıdakilerden hangisi “tiyatro” türünde yazılmış
bir eserdir?

A) Bingöl Çobanları

B) Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

C) Çile

D) Devlet Ana

E) Kaldırımlar

5. Şiirde kırk yılını, doğumundan ölümüne, orta halli
bir vatandaşın, birey olarak başından geçecek durumları hatırlatmaya; ev-aile
—yakın çevre üçgeninde, gerçek ve hayal yaşantılarını iletmeye, duyurmaya
harcadı. Kapalı Çarşı, Evler, Arada… belli başlı şiir kitaplarıdır.

Bu parçada aşağıdaki şairlerden hangisinden
bahsedilmektedir?

A) Sabahattin Kudret Aksal

B) Fazıl Hüsnü Dağlarca

C) Behçet Necatigil

D) Necati Cumalı

E) Orhan Veli Kanık

6. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde adı verilen
sanatçıyla ilgili doğru bilgi verilmemiştir?

A) Faruk Nafiz Çamlıbel: Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde
Anadolu’yu anlatmıştır.

B) Memduh Şevket Esendal: Küçük olayları, sıradan insanları
anlattığı öyküleriyle anılır.

C) Peyami Safa: Romanlarında psikolojik çözümlemelere
ağırlık vermiştir.

D) Cahit Sıtkı Tarancı: Şiirlerinde iyimserlik ve umut
konularını sıkça işlemiştir.

E) Ahmet Hamdi Tanpınar: Eserlerinde zaman, aşk, doğu- batı
çelişkisi gibi konuları ele almıştır.

7. Aşağıdakilerden hangisi Kurtuluş Savaşı’nı konu
edinmektedir?

A) Bereketli Topraklar Üzerinde

B) Küçük Ağa

C) Saatleri Ayarlama Enstitüsü

D) İnce Memed

E) Aganta Burma Burinata

8. Şiirlerinde bir imge ve müzik kaygısı taşıdığı,
hikaye ve romanlarında da, başta ‘zaman” teması olmak üzere, psikolojik anları,
bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. Sahnenin Dışındakiler, Mahur Beste,
19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi eserlerinden bazılarıdır.

Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinden
bahsedilmektedir?

A) Ahmet Hamdi Tanpınar

B) Kemal Tahir

C) Sait Faik Abasıyanık

D) Orhan Kemal

E) Sabahattin Ali

9. Aşağıdakilerden hangisi türü bakımından diğer
seçeneklerdekilerden farklıdır?

A) Parkta Bir Sonbahar Günüydü

B) IV. Murat

C) Sarı Naciye

D) Kayıp Aranıyor

E) Genç Osman

10. Aşağıdaki eşleştirmelerin hangisinde ismi anılan
edebiyatçıyla eser verdiği edebi tür arasında bir uygunluk yoktur?

A) Haldun Taner — Tiyatro

B) Sait Faik Abasıyanık — Öykü

C) Suut Kemal Yetkin — Deneme

D) Necip Fazıl Kısakürek — Şiir

E) Ahmet Muhip Dranas — Roman

11. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışlığı
yapılmıştır?

A) Yedi Meşaleciler, memleketçi edebiyat anlayışına tepki
olarak doğmuştur.

B) Toplumsal gerçekçiler, edebiyatı toplumu politik olarak
bilinçlendirme aracı olarak görmüşlerdir.

C) Oktay Rıfat, Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli, Garip
akımının öncüleridir.

D) İkinci Yenicilere tepki olarak doğan Garipçiler
soyutlaşan bir şiirden yanadır.

E) “Mavi” adlı dergi etrafında toplanan Maviciler, Garip
şiirine karşıdırlar.

12. Aşağıdaki şairlerden hangisi tiyatro türünde de
eser vermiştir?

A) Faruk Nafiz Çamlıbel

B) Orhan Veli Kanık

C) Ahmet Muhip Dranas

D) Cahit Sıtkı Tarancı

E) Ziya Osman Saba

13. Aşağıdakilerden hangisi Garip akımının
özelliklerinden biridir?

A)Biçimi anlamdan daha önemli görmüşlerdir.

B)Şiiri akıldan çok duyguya dayandırmışlardır.

C)Kafiyeyi, ölçüyü, söz sanatlarını dışlamışlardır.

D) Olağanüstü olayları ve kahramanlıkları işlemişlerdir.

E) Şiirselliği her şeyin üstünde bir değer kabul
etmişlerdir.

I. Huzur

II. Han Duvarları

III.Otuz Beş Yaş

IV. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

Yukarıdaki eserler sırasıyla hangi edebiyatçılara
aittir?

A) A. H. Tanpınar — F. N. Çamlıbel — C. S. Tarancı — Peyami
Safa

B) Peyami Safa — F. N. Çamlıbel — C. S. Tarancı — F. H.
Dağlarca

C) A. M. Dranas — F. N. Çamlıbel — N. F. Kısakürek M. Ş.
Esendal

D) A. H. Tanpınar — F. N. Çamlıbel — F. H. Dağlarca — Behçet
Necatigil

E) Behçet Necatigil — F. N. Çamlıbel — C. S. Tarancı —
Peyami Safa

15. Aşağıdakilerden hangisi ‘tiyatro”dur?

A) Tüneldeki Çocuk

B) Keşanlı Ali Destanı

C) Karalama Defteri

D) On İkiye Bir Var

E) Ben Sana Mecburum

16. Beş Şehir adlı denemesinde Ankara, Bursa,
İstanbul, Erzurum ve Konya şehirlerini tarihi, coğrafi ve kültürel
zenginliklerini anlatan yazarımız aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cahit Sıtkı Tarancı

B) Falih Rıfkı Atay

C) Nurullah Ataç

D) Memduh Şevket Esendal

E) Ahmet Hamdi Tanpınar

17. I. PeyamiSafa

      Il. Sait Faik
Abasıyanık                                                                   

      III. Nurullah Ataç

Yukarıdaki edebiyatçıların eserleri sırasıyla
aşağıdakilerderı hangisidir?

A) Saatleri Ayarlama Enstitüsü — Son Kuşlar — Şiir Üzerine
Düşünceler

B) Fatih-Harbiye — Alemdağ’da Var Bir Yılan — Karalama
Defteri

C) Sözde Kızlar — Semaver — On İkiye Bir Var

D) Saatleri Ayarlama Enstitüsü — Havuzbaşı — Keşanlı Ali
Destanı

E) Ayaşlı ve Kiracıları — Kiralık Konak — Sebil ve
Güvercinler