 |
| Babür Şah |
- Babür Şah’ın hatırat (anı) türündeki eseri.
- Orta Asya Türkçesinin önemli mensur (düzyazı) eserlerinden biridir.
- Babürname, hatıratın yanı sıra günlük, seyahat ve otobiyografi gibi türlere ait özellikler de gösterir.
- Eser, Babür’ün 12 yaşında Fergana tahtına çıkışından ölümünden bir yıl öncesine kadar geçen zamanı içermektedir (1494-1529).
- Babür’ün askerî, siyasi, edebî ve özel hayatı hakkında bilgiler içeren eser, yıllara göre bölümlenmiştir.
- Babürname, ülkeden ülkeye yapılan yolculuk ve seferlerin anlatıldığı bölümlerde bir seyahatnameye dönüşür. Babür, gezip gördüğü yerleri eserinde tüm ayrıntılarıyla (âdetleri, doğal güzellikleri, bitki örtüsü, hayvanları..) tasvir etmiştir.
- Kimi zamanda bir tezkireci ya da ansiklopedi yazarı gibi devrinin alimleri, şairleri, şeyhleri, musikişinasları hakkında bilgiler vermiştir.
- Eserin birkaç yerinde hatıratından “Vekayi” olarak bahsetse de Babür, eserine doğrudan bir isim vermemiştir. Bu nedenle eser daha çok “Babürname” ya da “Vekayi” olarak anılır.
- Babür, hatıratında sadece başarılarını değil hoş olmayan yönleri ile başarısızlıklarını da anlatmıştır.
- Akıcı bir dille kaleme alınan eserin en değerli yanı yazarının samimiyetidir.
Babür Şah (1483-1530)
- Türk hükümdar, hatırat yazarı, şair, hattat.
- Tam adı Zahirüddin Muhammed Babür’dür.
- 14 Şubat 1483 tarihinde Fergana’da doğmuştur.
- Babası Timur’un torunlarından Ömer Şeyh’tir.
- Babasının ölümü üzerine henüz 12 yaşında iken Fergana tahtına oturmuştur.
- 1526-1858 yılları arasında Hindistan’da hüküm süren Babürlüler Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır.
- Tahtını ülkeden ülkeye taşıyan Babür Şah’ın siyasi hayatını Fergana hâkimiyeti (1494-1504), Kâbil hâkimiyeti (1504-1526) ve Hindistan hâkimiyeti (1526-1530) olmak üzere üç bölüme ayırmak mümkündür.
- 26 Aralık 1530’da Agra’da ölmüştür.
- Güzel sanatların hemen her türüyle ilgilenmiştir.
- Divan sahibi olan Babür Şah, Ali Şir Nevai’den sonra Çağatay edebiyatının en güçlü ismidir.
- Edebiyatın teorik yönleriyle de ilgilenmiştir.
- Şiir anlayışında Ali Şir Nevai’nin etkisi açıktır.
- Mübeyyen adlı eserini oğlu Kâmran Mirza’ya öğüt olarak yazmıştır. Bu didaktik eser, 2000 mısralık bir mesnevidir.
- En önemli eseri ise daha çok Babürname olarak bilinen hatıratıdır.
Eserleri: Divan, Babürname, Aruz Risalesi, Mübeyyen, Risale-i Validiyye Tercümesi
İlgili Sayfalar