1-Edebiyat
Kavramı
Edebiyat; bilgi, gözlem ve deneyimlere dayalı düşünce, duygu ve
hayallerin sanatçının yorumundan geçirilerek etkili bir şekilde söz ya da
yazıyla anlatılması sanatıdır.
Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla
sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatıdır. Diğer bir tanımla edebiyat dille gerçekleştirilen güzel sanat etkinliğidir.
Tanzimat’tan sonra Türkçede tekil olarak bugünkü anlamında kullanılmıştır.
Þ
Edebiyat; sözlü ve yazılı olmak üzere
ikiye ayrılır:
1. Sözlü edebiyat: Yazının kullanılmadığı dönemlerde dilden dile
söylenerek günümüze kadar ulaşmış ve anonim ( halkın ortak malı) olarak gelişen ürünlerin
tamamına sözlü edebiyat denir.
2. Yazılı edebiyat: Yazının kullanılmaya başlamasından itibaren yazarı
belli olan her türlü edebiyat ürünlerine yazılı edebiyat denir.
2-Sanat,
Sanatçı, Güzel Sanatlar Kavramları
Sanat, insanın duygu, düşünce ve hayallerini, somut ve soyut malzemelerle yaratıcı
gücünü kullanarak kişiyi etkileyecek biçimde anlatmasıdır.
Sanatçı; duygu, düşünce, hayal ve
kaygılarını bir malzeme kullanarak estetik bir biçimde ifade eden kişidir.
Güzel sanatlar ise insanların, dış dünyaya yönelik duygu,
düşünce ve zlenimlerini çizgi, renk,
biçim, ses, söz ve ritim gibi unsurlarla anlatması; edebiyat, müzik, resim,
heykel, mimari ve tiyatro gibi faaliyetlerle insanda coşku ve hayranlık uyandırmasıdır.
Güzel Sanatların Temel Nitelikleri
✓ Güzellik ✓ Etkileyicilik ✓ Özgünlük ✓ Öğreticilik ✓ Evrensellik ✓ Yaratıcılık
Görsel (plastik) sanatlar, maddeye biçim veren sanatlardır.
Bu madde taş, mermer, boya, çamur vb. olabilir. Görsel sanatlar, göze hitap
eden sanatlardır.
İşitsel (fonetik) sanatlar sese biçim veren, malzemesi ses ve söz olan sanatlardır. Edebiyat, fonetik bir sanattır.
Çünkü edebiyatın malzemesi, dildir. Dil ise seslere dayanan bir iletişim
sistemidir.
Dramatik (ritmik) sanatlar, harekete biçim veren sanatlardır.
Dramatik sanatların çoğunda hareket öğesinin yanında işitsel ve görsel öğeler
de bulunur .
Edebiyat,
diğer güzel sanatlardan farklı olarak hiçbir maddi malzemeye, alete veya mekâna
bağlı değildir; edebiyat bütünüyle zihinsel bir sanattır.
– PDF LİNKİ AŞAĞIDA👇👇
3-
Metin, Edebi Metin, Öğretici Metin Kavramalrı
Ø
Metin:İnsanların iletişim kurmak, kendi
duygu, düşünce ve hayallerini ifade etmek amacıyla bir araya getirdikleri sözlü
veya yazılı cümleler topluluğuna metin denir. Metin, dille kurulan bir anlaşma ve anlatma
aracıdır. Metin, cümlelerden oluşur. Metnin türünü; metnin yazılış
amacı, konusu, kullanılan iletişim kanalı ve hedef kitle belirler. Bilimsel, felsefi, edebi
ve günlük metinler birbirinden farklı düzenlenir
Ø
Edebi
Metin: Yazar ya da şairin, dış dünyadaki
gerçekliği kendi zihin süzgecinden geçirerek sözlü veya yazılı şekilde estetik
ifadesidir.
Ø
Öğretici Metin: Bir bilgiyi paylaşmak, bir konuya açıklık
getirmek, topluma herhangi bir alanda ispatlanmış bulguları paylaşmak amacıyla
yazılan metinlerdir.
Edebi Metin Örneği:
Çanakkale
Şehitlerine
Şu Boğaz
Harbi nedir? Var mı ki dünyâda eşi?
En kesîf orduların yükleniyor dördü beşi,
-Tepeden yol bularak geçmek için Marmara’ya-
Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya.
Ne hayâsızca tehaşşüd ki ufuklar kapalı!
Nerde -gösterdiği vahşetle “Bu: Bir Avrupalı!”
…
Ey şehîd
oğlu şehîd, isteme benden makber,
Sana âgûşunu açmış duruyor Peygamber.
Öğretici Metin Örneği:
Çanakkale
Savaşı Tarihi
Çanakkale
Savaşı batılı ülkelerin oluşturduğu itilafa karşı Osmanlı Devleti’nin savunmada
olduğu bir savaştır. Osmanlı Devleti Çanakkale Savaşında bütün bir millet
olarak destan yazdığı savaştır. 1914 yılı 3 Kasım-1915 yılı 18 Mart tarihleri
arasında deniz savaşları yapılmıştır. 25 Nisan 1915-9 Ocak 1916 tarihleri
arasında ise Gelibolu yarımadasında kara savaşları olarak yapılmıştır.
– İtilaf
Devletleri donanmaları 18 Mart 1915’te Osmanlı ordusu tarafından bozguna
uğratılmıştır. Böylece Çanakkale Savaşı’nın deniz savaşı bölümü sona ermiştir.
–
Gelibolu Yarımadası’na yapılan kara çıkartmaları yine Osmanlı ordusunun büyük
çabası ile bertaraf edilmiştir. 19-20 Anafartalar ve Arıburnu’ndan, 9 Ocak
1916’da da Seddülbahir’den çekilen itilaf birlikleri büyük yenilgiye
uğramıştır.
👊👊Bilim
insanı; bir eser ortaya koyarken eserinin konusu olan nesne, durum ya da olayla
ilgili nesnel bilgiler verir; dış dünyadaki gerçekliği olduğu gibi eserinde
yansıtır. Bilim insanının amacı okuru bilgilendirmektir. Bir şair veya yazar;
bir nesne, olay ya da durumla ilgili duygu, düşünce ve hayallerini eserinde
anlatırken öznel davranır; bunlarla ilgili hislerini, sezgilerini ve bunların
kendisinde uyandırdığı çağrışımları kurgulayarak okura aktarır.
DEVAMI PDF OLARAK İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ
ONLİNE SLAYT OYNATMAK-İNDİRMEK İÇİN TIKLA
 |
| 9.Sınıf Edebiyat 1.Tema Sözün İnceliği Okuma Şiir Ders Notları PDF |
DEVAMI PDF OLARAK İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ