Amâk-ı Hayal Kitabı İle
İlgili Kompozisyon
Bu kitap Filibeli Hilmi Efendi’nin
bir eseridir. Kitapta Ahmet Raci adında bir kişi vardır. Ahmet Raci kendini
manevi bir boşluk içinde hisseder ve her
şeyden şüphe duymaya başlar. Kendini kötü hisseder. Bir bir gün mezarlığa gider ve orada Aynalı Baba
adında biriyle tanışır ve olaylar ondan sonra başlar. Kitap vahdeti vücut
anlayışını yansıtan bir kitaptır. Her şeyin tek sahibi Yüce Allah’tır. İnsan
yazgısına boyun eğmelidir çünkü her şey Yüce Allah’ın istediği ile gerçekleşir
ve kimse bunun önüne geçemez. Bütün evren Allah’ın bir parçası, Allah’ın bir
yansımasıdır aslında. Her şeyi sev çünkü her şey Yüce Allah’ın bir parçasıdır.
Yaratılanı
sev yaratandan ötürü anlayışı da vahdet-i vücut anlayışından gelmektedir.
İnsanı seven Allah’ı da sever. Ahmet Raci bu kitapta bir yolculuğa çıkar ve kendisi
çeşitli rüyalar görür ve bu rüyalardan büyük bir ders çıkarır. Her ne kadar
birçok farklı bilim, felsefe ve inanç ile sorularına cevap aramışsa da bu
kültürlü genç bir türlü tatmin olamaz. Bu ruh haliyle bir gün mezarlıkta
karşılaştığı Aynalı Baba’dan çok etkilenir.
Aynalı Baba ile düzenli olarak
buluşurlar ve her buluşmalarında kahve yapıp içtikten sonra, Aynalı Baba ney
üflemeye başlar. Bu ney sesiyle Râci dalar ve hayaller görmeye başlar. Her
hayalde çok farklı bir dünya ve durumda bulur kendini. Bu hayallerin her biri
birer hikâye şeklindedir ve hepsi tasavvufun özellikle de Vahdet-i Vücûd inancının bir
yönünü anlatır.