- 17.yüzyıl devlet adamı, risale yazarı, düşünür.
- Ününe rağmen hayatı hakkında kesin ve açık bir bilgi yoktur.
- Koçi Bey, aslen Arnavut olup devşirmedir.
- Enderun’da çeşitli hizmetlerde bulunmuş, Has Oda’ya kadar yükselmiştir.
Önemi
- IV. Murat ve Sultan İbrahim’e yazdığı risalelerle ünlüdür.
- IV. Murat için hazırladığı risale, Osmanlıda o tarihe kadar padişaha sunulan ilk yazılı rapordur (1631).
- Bu risale, kısa kısa yazılmış 22 bölümden oluşmaktadır.
- Risalede yazar, devlet idaresinde ve toplumda yaşanan aksaklıkları tespit etmiş hem de çözüm yollarını ortaya koymuştur.
- Risalenin dili ağır, süslü ve sanatlıdır.
- Sultan İbrahim’e sunulan risale ise 18 bölümden oluşmaktadır.
- Koçi Bey, risalede Padişah’ın aldığı eğitimi düşünerek sade ve açık bir dil kullanmıştır.
- Risalede devlet erkânına nasıl hitap ve muamele edileceği, fermanların nasıl yazılacağı, vergi işleri ve elçi kabulü gibi konularda bilgiler vermiştir.
Risaleden Bölümler
- “Vergi artınca reayaya zulüm ziyade olup, alem harap olmuştur. Evvelce ev başına kırkar, ellişer akçe alınırken şimdi yalnız miri için her neferden ikişer yüz, kırkar akçe ve her ev halkından üçer yüz akçe, her koyun başına bir akçe tayin olundu.”
- “İlmiyeye ait yüksek makamların şunun bunun aracılığı ile verilmesi doğru değildir. En bilgilisi hangisi ise ona verilmek gerekir. Kadılık yolunda vasıta bilgidir. Yaş ve sene, soy ve sop değildir. Şimdi adaletli iş gördükleri vakit, makamı eskilere verirler. Hâlbuki eskilik Allah yanında kadılığa sebep değildir.”
İlgili Sayfa
👉 Divan Edebiyatı Nesir Yazarları
Yararlanılan Kaynaklar
- Osmanlı Klasik Döneminde İdari Reform Hareketleri: Koçi Bey Risalesi, Ali Fuat Gökçe
- Koçi Bey’in IV. Murat’a ve I. İbrahim’e Sunduğu Risalelerin Farklılıkları ve Karşılaştırması, Nejla Ceyhan