Şiir ve Gelenek Sunumu

Şiir ve Gelenek

Şiir ve gelenek konusuyla ilgili hazırladığım sunumu aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz. Sunumda halk şiiri, divan şiiri ve modern şiirin genel özellikleri yer almakta. Bu üç şiir geleneğiyle ilgili birer de örnek şiiri sunumda okuyabilirsiniz. Sunum şiir anlayışlarını yansıtan örnek resimlerle de zenginleştirildi. Sunumdaki konu anlatımını da aşağıda okuyabilirsiniz.

ŞİİR ve GELENEK

Şiirde yıllar içinde şairler arasında genel olarak kabul
gören sanat anlayışına şiirde gelenek denir.

Türk Edebiyatında üç temel şiir geleneği görülmüştür:

1.Halk Şiiri

2.Divan Şiiri

3.Modern Şiir

1.
HALK ŞİİRİ

•Halkın içinden yetişmiş
ve çoğu okur-yazar olmayan sanatçılar tarafından oluşturulmuştur.

•Şiirler, sade bir halk
Türkçesiyle söylenmiştir.

•Nazım birimi olarak
dörtlük kullanılmıştır.

•Hece ölçüsü
kullanılmıştır. Kafiyeye önem verilmiştir.

•Aşk, tabiat, tasavvuf,
yiğitlik gibi konular işlenmiştir.

•Genellikle yarım kafiye
kullanılmıştır.

•Gelenek usta-çırak
ilişkisiyle bugüne kadar gelmiştir.

•Koşma, semai, varsağı,
destan, ilahi, nefes, mani, türkü gibi nazım şekilleri vardır.

•Halk şiiri geleneğinin en
güçlü temsilcileri Karacaoğlan, Köroğlu, Pir Sultan Abdal, Dadaloğlu, Yunus
Emre, Kaygusuz Abdal, Erzurumlu
Emrah’tır.

Halk şiiri örneği

KOŞMA

Evvel sen de yücelerden uçardın

Şimdi enginlere mi indin gönül

Derya deniz dağ taş demez aşardın

Kara menzilini aldın mı gönül

Yiğitliğim elden gitti yel gibi

Damağımda tadı kaldı bal gibi

Hoyrat eli değmiş gonca gül gibi

Bozulmuş bağlara döndün mü gönül

Karacaoğlan

2. Divan Şiiri

•Divan edebiyatı, saray ve
çevresinde gelişen ve aydın zümreye hitap eden bir edebiyattır. “Klasik Türk
Edebiyatı” ismiyle de anılır.

•Bu döneme ait şairlerin,
şiirlerini topladıkları “divan” adı verilen birer defterleri vardır. Her şairin
bir divanı olduğu için, divan edebiyatı ifadesi daha yaygındır.

•Arapça ve Farsça
kelimelerin sıkça kullanıldığı ağır bir Türkçe kullanılmıştır.

•Nazım birimi beyittir.
Aruz ölçüsü kullanılmıştır.

•Şiirlerde aşk, tabiat,
din, tasavvuf gibi konular işlenmiştir.

•Kaside, gazel, mesnevi,
murabba, terkib-i bend, rubai, şarkı gibi nazım
şekilleri vardır.

•“Fuzuli, Baki, Nedim,
Şeyh Galip, Nabi” en çok bilinen şairlerdir.

Divan Şiiri Örneği

Beni candan usandırdı cefâdan yâr
usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz
mı

Kamu

bîmârına cânân deva-yı derd eder ihsan
Niçün kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz
mıGâmım pinhan tutardım ben dedîler yâre kıl rûşen
Desem ol bî–vefâ bilmem inanır mı inanmaz
mı

Değildim ben sana

mâil sen ettin aklımı zâil
Beni tan eyleyen gafîl seni görgeç utanmaz
mıFuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı

Fuzuli

3. Modern Şiir

•1900’lü yılların başından
itibaren oluşmuş bir şiir geleneğidir.

•Bu şiir geleneği Divan
şiirine tepki olarak ortaya çıkmıştır.

•Sanatlı söyleyişin yerine
yalın ve tabii söyleyiş benimsenmiştir.

•Her türlü konu
işlenmiştir.

•Nazım birimi
kullanılmamıştır.

•Serbest şiir tarzı
benimsenmiştir.

•Şiirlerde sözcük dizilişi
ve iç ahenk ön plandadır.

Modern Şiir Örneği

Anlatamıyorum
Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Gözyaşlarıma, ellerinizle?
Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel,
Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu
Bu derde düşmeden önce.
Bir yer var, biliyorum;
Her şeyi söylemek mümkün;
Epeyce yaklaşmışım, duyuyorum;
Anlatamıyorum.

Orhan Veli KANIK